عین الله
یکی دیگر از القاب حضرت بقیـة الله ((علیه السّلام)) عین الله است.1
آن لحظه که از زمین گیاهی سر زده و بروید یا برگی از درختی بر زمین افتد یا در دل خاک، خزنده¬ای بخزد یا در اعماق دریاها جنبده¬ای به حرکت درآید یا در آسمان¬ها جنبشی صورت گیرد، از دیده خداوند بصیر پنهان و پوشیده نخواهد بود:
«وَ یَعلَمُ مَا فِی البَرِّ وَ البَحرِ وَ مَا تَسقُطُ مِن وَرَقَـةٍ إِلاّ یَعلَمُهَا».2
خدای دانا بر تمام اعمال و رفتار انسان حتی به افکاری که در اعماق وجود او نقش می بندد، شاهد و ناظر است. گرچه انسان چون کبکی سر در زیر برف فرو برده و پندارد که دیده¬ای او را نمی بیند و از محضر خدا دور و پنهان ماند، غافل از این که پیوسته در دیدگاه و اشراف حضرت حق تعالی است.
قرآن کریم در آیات بسیاری به این مطلب تصریح فرموده و به انسان هشدار می دهد تا شاید از خواب غفلت و بی خبری بیدار گردد و خویشتن را در پیشگاه پروردگار جهانیان حاضر بیند، مانند آیات زیر:
«اِعمَلُوا مَا شِئتُم إَّنه بِما تَعمَلُونَ بَصِیر»3؛
«إِنَ اللهَ بِعِبَادِهِ لَخَبِیرٌ بَصیرٌ»4؛
«إِنَّهُ بِکُلِّ شَیءٍ بَصیرٌ»5.
بدانید آن چه انجام می¬دهید، خداوند سبحان به آن آگاه است، حتی افکاری را که در اعماق وجودتان می¬گذرد، می¬داند. شما در محضر خدا هستید، بلکه عالم، محضر خداست. علاوه بر آن که سراسر گیتی محضر خداست، انسان و عالَم در محضر رسول خدا و اهل بیت (علیهم السّلام) نیز می باشد و آنان همانند خدای دانا بر اعمال و رفتار انسان، بلکه بر آنچه در عالم هستی می گذرد، ناظر و بینا هستند و در این گستره، آیات و روایات بسیاری هست که برای نمونه به برخی از آن ها می پردازیم:
«وَ قُلِ اعمَلُوا فَسَیَری اللهُ عَمَلَکُم وَ رَسُولُهُ وَ المُؤمِنُون»6در این آیه خداوند متعال می فرماید: رفتار و کردار شما در برابر دیدگان خدا و رسولش و برخی از مؤمنان است. آن چه در این آیه آمده، عمل و رفتار انسان هاست و این به جهت نشان دادن نمونه¬ای است از آنچه در برابر دید خدا و جانشینانش (علیهم السّلام) هست وگرنه هیچ چیز در برابر دیدگان آن ها مخفی و پنهان نماند.7 روایات فراوانی به شرح و تفسیر این آیه شریف پرداخته و منظور از «المؤمنین» را آشکار ساخته اند. امام صادق (علیه السّلام) فرمود: «منظور از آن، امامان معصوم (علیهم السّلام) می باشند».8
امام رضا (علیه السّلام) سوگند خورد که منظور از «المؤمنون» امیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) است.9
آری، پیشوایان آیین اسلام ناظر اعمال بلکه بیننده¬ی آن چه در ملک و ملکوت می گذرد، هستند.
امام باقر (علیه السّلام) فرمود:
ما عین الله و دیده¬ی خداوند بین خلق او هستیم.10
هر چه بر خدا پوشیده نیست، بر جانشینان پاکش (علیهم السّلام) نیز پوشیده و پنهان نخواهد بود و آنان هم چون خداوند به تمام خاوران بینا هستند و زمان برای آن ها حجاب نیفکند.
حضرت بقیـة الله الاعظم «عین الله» [دیدگان خداوندگار] است و در برخی از زیارات مربوط به آن حضرت با این لقب مبارک به او سلام می دهیم:السلام علیک یا عین الله.5
آن حضرت دیده¬ی خداوند است و چونان خداوند و نیاکان پاکش ناظر بر چرخ گردونند. حضرت هم چون ابراهیم، عالم ملک و ملکوت را نظاره¬گر باشد و در زمین و هر جایی دیگر هیچ حرکتی از چشم او دور نماند.
انسان و عالم در محضر امام زمان (علیه السّلام) است و هر کسی باید متوجّه باشد که در حضور چه کسی است و به اعمال، کردار و افکار خود نظم و سامانی نو و زیبا ببخشد و در حضور چنین بزرگی حرمتی را نشکند و خوی اش خوش و روشش پسندیده باشد.
نکته: با توجه به آیه¬ای که مطرح شد (توبه، 105) و آن چه از اهل بیت (علیهم السّلام) در این زمینه بازگو گشته، می¬توان نتیجه گرفت که مصداق آیه¬ی شریف تنها امیرالمؤمنین، علی و فرزندان معصومش (علیهم السّلام) هستند و در زمان کنونی حضرت مهدی (علیه السّلام) مصداق آشکار آن آیه¬ی شریف است و آنان چون خداوند متعال ناظر و گواه بر اعمال انسان ها، بلکه بر تمام آفرینش¬اند و هیچ کس غیر از آن سرآمدان عالم آفرینش چنین توانی نداشته و ادّعا هم نکرده است، بلکه بر خلاف آن به جهل و ناآگاهی اعتراف نموده¬اند و این شرافت و مزیتی بس بزرگ برای آنان است، بدین جهت انسان خواه ناخواه به خلافت و ولایت پیشوایان آیین فرخنده¬ی اسلام معتقد می شود.
پی¬نوشت¬ها:
1. نجم الثاقب، باب 2، ص 81، لقب شماره¬ی 92؛ العبقری الحسان، ج 1، باب بیان اسامی و القاب، ص 42.
2. سوره¬ی انعام، آیه¬ی 59: «او آنچه را در خشکی و دریاست می داند و هیچ برگی نمی افتد، مگر این که از آن آگاه است».
3. سوره¬ی فصلت، آیه¬ی 40: «هر کاری می خواهید، بکنید که او به آن چه انجام می دهید، بیناست!».
4. سوره¬ی فاطر، آیه¬ی 31: «خداوند نسبت به بندگانش خبیر و بیناست».
5. سوره¬ی ملک، آیه¬ی 19: «او به هر چیز بیناست».
6. سوره¬ی توبه، آیه¬ی 105: «و بگو: عمل کنید، پس خداوند و فرستاده¬ی او و مؤمنان، اعمال شما را می-بینند».
7. «نحن عین الله فی خلقه».
8. کافی، ج 1، ص 219، ح 2، کتاب الحجـة، باب الاعمال علی النبی و الائمه ((علیه السّلام)).
9. همان، ص 220، ح 4.
10. همان، ص 143، کتاب التوحید، باب نوادر، ح 3.
11. مفاتیح الجنان، زیارت صاحب الزمان ((علیه السّلام)) در روز جمعه، ص 96.
منبع: کتاب ترسیم آفتاب
