"دبيان " چگونه محبوب شد

 قبل از عرضه دبيان، سيستم عامل ديگري به نام Softlanding Linux System يا (SLS) عنوان اولين سيستم عاملي را كسب كرد كه توزيعي از لينوكس محسوب مي شود و حاصل ادغام بسته هاي متنوع نرم افزاري است.
اين توزيع مبنايي براي عرضه ديگر توزيع هاي پرطرفدار لينوكس در سال هاي 1993 و 1994 گرديد. اما در نهايت پشتيباني ضعيف از SLS و باگ ها و حفره هاي نرم افزاري متعدد آن باعث شد اين توزيع از لينوكس چندان موفق نباشد و دبيان وضع بهتري در بازار پيدا كند.
مرداك در سال 1993 نسخه ديگري از دبيان موسوم به Debian Manifesto را هم عرضه كرد كه نشانگر ديدگاه او در مورد سيستم عامل هاي مدرن بود. آزاد بودن سيستم عامل ها كه اولين بار در لينوكس و GNU مطرح شده بود نكته اي بود كه وي بر آن تاكيد داشت.
پروژه دبيان ابتدا پيشرفت كندي داشت. نسخه هاي بعدي اين سيستم عامل در سال هاي 1994 و 1995 عرضه شدند كه توجه چنداني را به خود جلب نكردند. اولين نسخه از دبيان كه با معماري هاي ديگري به جز معماري i386 سازگاري داشت در سال 1995 عرضه شد. نسخه 1.x اين سيستم عامل هم در سال 1996 در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت.
در سال 1996 بروس پرنز به جاي يان مرداك رهبر پروژه دبيان شد. در همان سال يكي از همكاران وي و اين پروژه به نام يان شوسلر اعلام كرد كه سيستم عامل دبيان بايد در قالب يك قرارداد اجتماعي با كاربران تنظيم شود. وي نتايج تفكرات و بررسي هاي خود را در قالب نامه هاي الكترونيك براي همكاران و همفكرانش ارسال كرد و لزوم تعهد به اين توزيع از لينوكس و مفاد آن را بيان داشت.
شكل گيري يك سازمان حمايتي براي پشتيباني از منافع عموم كاربران دبيان نيز حاصل تلاش هاي وي بود. پرنز در سال 1998 و قبل از عرضه نسخه 2 سيستم عامل دبيان از كار در اين پروژه انصراف داد و همكاري در اين زمينه را متوقف نمود.
طي سال هاي 1999 تا 2004 پروژه دبيان شاهد حضور رهبران و همكاران جديدي بود و چند نسخه ديگر از سري 2 اين سيستم عامل عرضه شد. هر يك از اين نسخه ها حاوي پرت ها و بسته هاي جديد و متنوع بودند. همچنين ابزاري موسوم به بسته پيشرفته نيز براي دبيان عرضه شد.
اولين توزيع از لينوكس كه مبتني بر دبيان بود و ليبرانت نام گرفت نيز در همين دوره زماني در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت. Stormix نسخه ديگري بود كه بر همين اساس در سال 1999 عرضه شد. نسخه 2.2 دبيان هم در سال 2000 در دسترس علاقمندان قرار گرفت و به جوئل كليكر تقديم شد كه به علت بيماري درگذشته بود.
در جولاي سال 2002 نسخه سوم سيستم عامل دبيان عرضه شد كه اسم كد وودي براي آن انتخاب شده بود. جالب آنكه اين اسم كد الهام گرفته از يكي از شخصيت هاي كارتون داستان اسباب بازي بود كه هنوز هم محبوبيت دارد. اين نسخه يك نسخه كامل و بسيار باثبات بود كه وصله هاي به روزرسان اندكي براي آن ارائه شد و همين امر نشانگر از طراحي موفق آن داشت.
طي اين ايام سيستم عامل دبيان با انتقادهاي مختلفي از سوي جامعه طراحان نرم افزارهاي متن باز مواجه شد كه نتيجه آن طراحي و عرضه سيستم عامل اوبونتو در سال 2004 بود. اوبونتو كه ويرايشي كاملا مستقل از دبيان محسوب مي شد تا به امروز يكي از مهم ترين توزيع هاي برخواسته از دبيان محسوب مي شود.
نسخه 3.1 دبيان در ژوئن سال 2005 در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت. اين نسخه شاهد تحولات و تغييرات متعددي بود. نسخه جديد از نظر نرم افزاري 73 درصد با نسخه قديمي متفاوت بود و بيش از 9000 نرم افزار و ابزار مختلف در آن گنجانده شده بود. همچنين ابزار نصب كننده جديدي جايگزين سيستم قديمي نصب سيستم عامل دبيان شده بود و طراحي فرايند نصب نيز به طور كلي تغيير كرد.
اين امر موجب شد نصب اين نرم افزار با پشتيباني RAID، XFS ، LVM ممكن شود. شناسايي آسان سخت افزارها و تسهيل نصب براي كاربران تازه كار از جمله مزاياي نسخه جديد دبيان بود. پشتيباني از دهها زبان بين المللي و ترجمه نرم افزارهاي دبيان به دهها زبان از جمله ديگر مزاياي آن بود.
تعداد اين زبان ها در ابتدا 10 مورد بود كه به تدريج به بيش از 60 زبان زنده دنيا افزايش يافت. در اين نسخه بسته هاي آموزشي متعددي هم گنجانده شد و از جمله امكاناتي براي استفاده افراد معلول و ناتوان از دبيان گنجانده شد.
در سال 2006 بنياد موزيلا طراح سيستم عامل فايرفاكس در زمينه همكاري با دبيان با طراحان آن به توافق رسيد كه نتيجه اين امر گنجانده شدن فايرفاكس و تاندربرد به عنوان مرورگر و نرم افزار ايميل پيش فرض در آن سيستم عامل بود. البته برخي تغييراتي كه توسط دبيان بر روي فايرفاكس اعمال شد موجب اختلاف نظرهاي دو طرف شد. همچنين موزيلا مخالف پشتيباني دبيان از نسخه هاي قديمي فايرفاكس بود اما در نهايت دو طرف توانستند اختلافاتشان را حل و فصل كنند.
Debian 4.0 (etch) در 8 آوريل سال 2007 عرضه شد و شامل پرت AMD64 بود. اما پشتيباني از پرت m68k در آن متوقف شد. در اين نسخه 18200 بسته باينري وجود داشت كه توسط 1030 برنامه نويس طراحي شده بود.
در نهايت نسخه Debian 5.0 (lenny) در 14 ژانويه سال 2009 پس از 22 ماه كار و تلاش عرضه شد. اين نسخه حاوي 25 هزار بسته نرم افزاري بود و از نت بوك ها هم به خوبي پشتيباني مي كرد.