دبيان؛ پرطرفدارترين توزيع لينوكسي

 طراحي هزاران بسته نرم افزاري آماده نصب براي كاربران اين سيستم عامل يكي از مهم ترين مزاياي آن محسوب مي شود. دبيان به خاطر وفاداري بي حد و حصر به يونيكس و فلسفه طراحي نرم افزارهاي متن باز و همين طور بهره مندي از فرايندهاي پيشرفته تست و توسعه نرم افزاري محبوبيت زيادي دارد.
اين سيستم عامل در دو نسخه دسكتاپ و سرور طراحي شده و هر دو نسخه آن نيز محبوبيت قابل توجهي دارد. پشتيباني اين سيستم عامل از 63 زبان زنده دنيا و از جمله زبان فارسي از جمله مزاياي آن است كه باعث شده در كشورهاي مختلف جهان حاميان خاص خودش را داشته باشد. دبيان تقريبا بر روي تمامي رايانه‌هاي شخصي و از جمله مدل‌هاي قديمي، اجرا مي‌شود و از اكثر قريب به اتفاق سخت‌افزارهاي رايج پشتيباني مي‌كند.
طراحي اين سيستم عامل در قالب پروژه و طرحي به همين نام در آگوست سال 1993 آغاز شد. در اين تاريخ يكي از دانشجويان دانشگاه پوردو به نام يان مورداك با الهام گرفتن از نسخه اوليه سيستم عامل لينوكس كه تازه طراحي شده بود، دبيان را طراحي مي كند. وي با توجه به اين مساله كه نسخه اوليه اين سيستم عامل باگ ها و مشكلات فراواني داشت تصميم گرفت توزيع جديدي را با عنوان دبيان طراحي كند و اين مشكلات را نيز برطرف نمايد.
وي در همان سال بيانيه اي را نيز منتشر كرد كه حاوي توضيحاتي كلي در مورد سيستم عامل دبيان و خط مشي هاي مرتبط با طراحي آن بود. از مفاد بنيادي بيان شده در اين بيانيه آن است كه تمام محصولات توليدي بايد آزاد باشند. اين پروژه بيش‌ترين سهم را در اجراي اهداف جامعه نرم‌افزارهاي آزاد و متن‌باز موسوم به FOSS دارا مي‌باشد. دبيان در حال حاضر شامل ۲۵۱۱۳ بستهٔ نرم‌افزاري آزاد از قبل طراحي شده است.
سيستم عامل دبيان هم‌چنين با چند هسته مركزي طراحي شده كه از ميان آنها مي توان به هسته هرد (Hurd) تحت عنوان دبيان گنو/هرد (Debian GNU/Hurd)، كرنل فري‌بي‌اس‌دي تحت عنوان دبيان گنو/كي‌فري‌بي‌اس‌دي (Debian GNU/kFreeBSD) و كرنل نت‌بي‌اس‌دي تحت عنوان دبيان گنو/نت‌بي‌اس‌دي (Debian GNU/NetBSD) منتشر مي‌شود.
در حال حاضر پروژه دبيان بر مبناي قوانين اساسي وضع شده در اين زمينه و يك قرارداد اجتماعي مديريت مي شود كه توسط گروه گسترده اي از فعالان در اين حوزه وضع شده است. در حال حاضر كار توسعه سيستم عامل دبيان بر عهده بيش از هزار داوطلب در سراسر جهان است و سازمان هاي غيرانتفاعي بسياري كمك هاي خود را بدين منظور در اختيار افراد داوطلب مي گذارند. در زمينه نرم افزارهاي سازگار با اين سيستم عامل نيز به همين صورت عمل مي شود.
بنابراين مهم ترين تفاوت اين توزيع از لينوكس با ديگر توزيع ها نظير اوبونتو و openSUSE يا فدورا اين است كه يك سازمان متمركز از آن حمايت نمي كند و علائق تجاري در اين زمينه به حداقل مي رسد.
شايد جالب باشد كه بدانيد بسياري از توزيع هاي مدرن لينوكس از دبيان الهام گرفته اند كه از جمله شناخته شده ترين آنها مي توان به Ubuntu، MEPIS، Dreamlinux، Damn Small Linux، Xandros، Knoppix، BackTrack، Linspire، sidux, Kanotix، Parsix ، LinEx اشاره كرد.
دبيان به علت حق انتخاب هاي گسترده اي كه در دسترس كاربران قرار مي دهد بسيار مشهور و شناخته شده است. همانطور كه اشاره شده در حال حاضر بيش از 25 هزار بسته نرم افزاري براي 12 معماري رايانه اي در دسترس كاربران دبيان قرار گرفته است. اين معماري ها از نسخه هاي 32و 64 بيتي اينتل و AMD كه در رايانه هاي شخصي به كار گرفته مي شوند تا ARM و رايانه هاي mainframe eServer سري Z شركت آي بي ام را در بر مي گيرند.
يكي از برجسته ترين ويژگي هاي دبيان سيستم مديريت بسته اي APT است كه تنوع آن پاسخگوي نيازهاي متنوع كاربران است. به روزرساني آسان اجزاي اين بسته ها و نصب و حذف خودكار اطلاعات از جمله مزاياي اين سيستم است.
نسخه استاندارد دبيان شامل محيط دسكتاپ GNOME است. اين محيط شامل برنامه هايي مانند OpenOffice.org، Iceweasel (نسخه اي تغييريافته از فايرفاكس)، سيستم پست الكترونيك Evolution، برنامه هاي رايت سي دي و دي وي دي، پخش موسيقي و ويديو، نمايش عكس، ويرايش متون و مشاهده فايل هاي پي دي اف است.
نصب ساده اين سيستم عامل يكي ديگر از عوامل محبوبيت آن است. انتخاب زبان نصب، كشور، شبكه، دامنه، پارتيشن‌بندي، رمز عبور كاربر ريشه (root)، ساختن نام كامل كاربري، رمز عبور و گزينه‌هاي استاندارد و دسكتاپ تنها اقداماتي است كه بايد براي اين كار صورت بگيرد.