فرقه ي محاسبی
موسس این مکتب حارث بن اسعد محاسبی است.وی از مردم بصره و ساکن بغدا بود و در سال 243 درگذشته است.
اعتقاد محاسبی بر رضا بود . در مورد این واژه دو معنی متصور است:
1- مقام 2- احوال
در مورد رضا دومعنی را بیان میکنند: 1- رضای خدا از انسان : برابر این معنی رضایت خدا از انسان وبنده در شکل پاداشی که برای اعمال بندگان در نظر میگیرد متجلی میشود. این اعمال همان نیکی هایی هستند که خلق به سایرین روا داشته که آن مرضی رضای الهی است
2- رضایت انسان از خدا: در این مقوله رضایت انسان از خدا تسلیم وخدمت انسان به خداست. زیرا رضایت انسان به رضایت خدا بستگی دارد .
رضا یک موهبت و عطیه الهی است که تام با صبر و استقامت وبردباری میباشد. فردی که صاحب این هدیه است از تمام حوادث زندگی چه آنان که موجب رنج و تام وناراحتی ودرد میشوندو یا آنانکه موجب انبساط خاطر و شادی و سرور بنده میگردند را منتسب به جلوه جمال و جلال خداوند می داند و همه را با طیب و آرامش خاطر سپری میکند.
از این رو مقام رضا بالاتر از زهد و یا انکار نفس است. رضا از عشق به خدا نشات می گیرد اما زهد و انکار نفس صرفا ترک لذات دنیا است.
مقام، طی یک مرحله بسوی خداست و انجام وظایف وتکالیفی که مربوط به این امر میباشد . مقدمه سایر مراحل است و بنده در طی سایر مقامات ابتدا امر باید توبه کندو سپس توکل نماید. در نیجه استمرار این روند است که بنده به احوالات می رسد در حالیکه زهد وترک نفس بطور مجرد انسان را به حال نمی رساند.
مقام ، کوشش انسانی است اما حال، یک رحمت الهی است.
