آموزه مهدویت در زیارت عاشورا در این مقاله پیوندهای زیارت عاشورا و آموزه مهدویت بررسی می‌شود، لذا باید به سه مطلب کلیدی توجه شود:
الف) عاشورای حسینی؛
ب) زیارت عاشورا؛
ج) جایگاه آموزه مهدویت در متن زیارت عاشورا.
الف) ویژگی‌های عاشورای حسینی نماد تمام‌عیار اسلام ناب محمدی
1. اوج خداخواهی و خداگرایی و خدامداری را در عاشورای حسینی می‌بینیم؛
2. عاشورای حسینی را سمبل اسلام ناب محمدی و در تقابل با جاهلیت اموی و اسلام تحریف‌شده می‌بینیم؛
3. نماد کامل عزت و ایثار و فداکاری برای رهایی از اسارت‌های مادی و دنیوی انسان.
4. بیان‌کننده ر روش صحیح تعامل با جاذبه‌های زندگی دنیوی هنگام تزاحم دین و دنیای انسان؛
5. عاشورای حسینی تابلوی زرّین جلوه‌های بسیار نغز مکارم اخلاق محمدی و تجلّی عینی معنویت و غلبه ارزش‌گرایی بر تمام جاذبه‌های مادی؛
6. عاشورای حسینی بزرگ‌ترین و مؤثرترین تجربه عملی موفق در نشان دادن موفقیت تِزِ پیروزی خون بر شمشیر و تحکیم صحیح سنت‌های الهی در جهت اجزا فرهنگ عدالت مدار الهی در عمق وجدان‌های جوامع بشری؛
7. عاشورای حسینی آغاز حرکت جدید امت اسلامی به سوی جامعه عدل‌مدار الهی و احیاگر ارادة آهنین یک امت زنده در پیچ و خم تحریف‌های پیچیده شیطانی و ماسک‌های مزوّرانه دین نما و دین‌زدا؛
8. عاشورای حسینی سمبل تمام‌عیار تولا و تبرا (دشمن شناسی و دشمن ستیزی)؛
9. عاشورای حسینی نشان دهنده چگونه آمیختن عشق و شجاعت با مظلومیت و حق‌طلبی پیروزمندانه در عمق هستی؛
10. عاشورای حسینی حلقه وصل دو محمد در تاریخ: محمد خاتم انبیاء و محمد خاتم اوصیا، محمدِ پایه‌گذار آغاز‌گر دین حق، و محمد تحقق دهنده و گسترش دهندة حاکمیت دین حق.
ب ) ویژگی های منحصر به فرد زیارت عاشورا و کلید واژه های آن
1. برای زیارت امام حسین( در روز عاشورا و در کربلای معلّا ثواب دو هزار حج و دو هزار عمره و دو هزار غزوه (شرکت در دو هزار جنگ در راه خدا) آن هم همراه با رسول‌الله در تمام این حج‌ها و عمره‌ها و جهادها، و همراه با امامان معصوم مطرح می‌باشد. گویا برای هیچ زیارتی چنین ثوابی منظور نشده است.
در صورتی که این زیارت از راه دور انجام گیرد ثواب آن کمتر از هزار حج و هزار عمره و هزار غزوه با رسول خدا نخواهد بود.
ثواب تحمّل مصیبت تمام انبیا و اوصیا و صدیقان و شهدا تا روز قیامت را به او می‌دهند. و زیارت کننده امام حسین را (با زیارت ویژه)، همراه شهدای کربلا قرارمی‌دهند، و ثواب زیارت انبیا و تمام زائران امام حسین را برای او در نظر می‌گیرند.
حال این سؤال پیش می‌آید که چرا این همه ثواب برای این زیارت در نظر گرفته‌اند؟
2. محور اصلی زیارت عاشورا مهم‌ترین محور در اسلام ناب است. حبّ و بغض، تولا و تبرا، (دوستی و دشمنی)، خمیر مایة تمام رفتارهای انسان‌ها در طول مسیر زندگی، و روح متحرک و مؤثر در وجود انسان‌های کامل می‌باشد.
این تولا و تبرا در قالب لعن و سلام، رخ نموده، و خط مشی واقعی یک انسان مسلمان ناب را در وجود او پایه گذاری کرده و او را در مسیر اسلام ناب می‌برد.
3. تکرار فراوان لعن و سلام و واژه‌های هم‌خانواده با این دو مفهوم معنایی خاص و رنگی ویژه به این زیارت می‌دهد.
4. واژة لعن در متن زیارت 22 مرتبه و واژة برائت نُه مرتبه از قاتلان و پیروان و پایه‌گذاران ستم بر اهل‌بیت( مطرح شده است.
5. صد بار لعن ویژه که نشان‌دهندة برائت و دوری جستن و فاصله گرفتن از تمام ستمگران و تضییع کنندگان حق محمد و آل محمد و مباشران قتل حسین بن علی و مقدم داشتن این لعن بر سلام که در هر بار نیز سه مرتبه واژة لعن تکرار می‌گردد که در مجموع 334 بار لعن صریح و برائت در ذهن زیارت کننده با این زیارت آمیخته می‌شود. که گویای امری مهم و ضروری در جهت فاصله گرفتن از تمام عوامل ستم، ستم‌گری و ستمگران می‌باشد.
6. حداقل ده بار سلام بر حسین بن علی با عناوین بسیار تأثیر گذار بر فکر و روان زیارت کننده دیده می‌شود، مانند:
السلام علیک یا ابا عبدالله، السلام علیک یا ابن رسول الله، السلام علیک یا ابن أمیر المؤمنین وابن سید الوصیین، السلام علیک یا ابن فاطمة سیدة نساء العالمین، السلام علیک یا ثار الله و ابن ثاره والوتر الموتور.
و آن‌گاه تکرار این سلام در تمام متن زیارت و پرداختن به سلام ویژه به تعداد صد بار و در هر بار سه سلام بر حسین و یاران حسین و فرزندان حسین، به تعمیق ارتباط و ایجاد احساسی ویژه و نشان دهنده وابستگی کامل به امام شهیدان می‌انجامد که در هیچ زیارت دیگری دیده نمی‌شود.
7. در این زیارت بعضی از کلید واژه‌های مهم با اندکی تفاوت حداقل هر کدام دو بار تکرار می‌شود، مانند:
اتقرّب إلی الله و إلی رسوله... بموالاتک وبالبراءة ممن قاتلک؛
به سوی خدا و رسول خدا و ... نزدیک می‌شوم، و این نزدیک شدن با موالات و دوستی تو و برائت از دشمنان و قاتلان تو انجام می‌گیرد.
أن یجعلنی معکم فی الدنیا والآخرة؛
خدا مرا با شما قرار دهد. هم در دنیا و هم در آخرت.
اللهم اجعل محیای محیا محمّد وآل محمد ومماتی ممات محمد وآل محمد
خدایا زندگی مرا هم‌چون زندگی محمد و آل محمد و مرگ مرا هم‌چون مرگ محمد و آل محمد قرار بده.
أن یثبّت لی عندکم قدم صدقٍ فی الدنیا و الآخرة؛
و مرا نزد شما جایگاهی پایدار در دنیا و آخرت مرحمت فرماید.
اللهم لک الحمد حمد الشاکرین لک علی مصابهم؛
خدایا تو را سپاس می‌گویم همانند سپاس سپاس‌گزاران و شاکران بر مصیبت بزرگشان.
ستایش و سپاس بر این مصیبت بسیار بزرگ، انسان زیارت کننده را به مقامی والا می‌برد و او را در تحمّل مصیبت‌ها پایدار و استوار و ثابت قدم میسازد. تمام این خواسته‌ها در آماده سازی برای فداکاری و جانبازی برای دین خدا به انسان نیرو می‌بخشد و او را برای یاری امام مهدی در حال آماده باش در می‌آورد.
ج) آموزة مهدویت در زیارت عاشورای حسینی
8 . در این زیارت به طور ویژه دو بار در متن زیارت و یک بار در متن حاشیه‌ای زیارت به خون‌خواهی حسین و یاران و فرزندان او در رکاب امام زمان توجه ویژه داده شده است:
وجعلنا و ایاکم من الطالبین بثاره مع ولیّه الإمام المهدی من آل محمّد.
آمدن این آموزه در متن زیارت و در عبارت‌های پیرامون این زیارت در روز عاشورا هنگامی که مؤمنان هم‌دیگر را تسلیت می‌دهند، چه مفهوم و معنایی دارد؟
و نیز نشر و ترویج و تحکیم این آموزه در رفتار روزانة مؤمنان چه پیامی برای ما دارد؟
در سه عبارت وارد شده در این زیارت چنین می‌خوانیم:
فأسأل الله الذین أکرم مقامک وأکرمنی بک أن یرزقنی طلب ثارک مع امام منصور من أهل‌بیت محمد؛
حالا که این مصیبت بسیار بزرگ بر من وارد شده است و تمام مسلمین و بر اهل آسمان و زمین سنگینی کرده است از خدا می‌خواهم به خاطر جایگاه بسیار بلندی که نزد او داری و به سبب تو به من کرامت داده است، خون‌خواهی خون ترا به من روزی دهد، آن‌هم با رهبری پیروز و منصور و یاری شده از اهل‌بیت محمد.
فأسأل الله الذی أکرمنی بمعرفتکم و معرفة أولیاءکم ورزقنی البراءة من اعدائکم أن یجعلنی معکم فی الدنیا والآخرة وأن یثبت لی عندکم قدم صدق فی الدنیا والآخرة، وأسأله أن یبلّغنی المقام المحمود لکم عندالله وأن یرزقنی طلب ثاری مع امام هدیً ظاهر ناطقٍ بالحق منکم؛
از خدایی که معرفت و شناخت شما و دوستان شما را به من کرامت کرده و برائت از دشمنانتان را به من روزی داده، می‌خواهم که مرا همراه با شما در دنیا و آخرت قرار دهد، و مرا در محبت و یاری شما استوار گرداند، و جایگاه مستحکم و پایداری در محبت و دوستی و نصرت شما به من عطا کند، و از او می‌خواهم که مرا به مقام ستوده شده در نزد او برساند، و با امامی از اهل‌بیت محمد که امامی هدایت‌کننده و رهبری آشکار و حق خواه و حق‌گو باشد، به من توفیق دهد که حق شما و خون شما را که خون من هم می‌باشد مطالبه نمایم. و در این حق‌شناسی شریک او باشم.
وجعلنا وایاکم من الطالبین بثاره مع ولیه الامام المهدی من آل‌محمد؛
خداوند ما را با شما از خونخواهان حسین بن علی در معیت و همراهی ولی او، که امام مهدی از آل محمد است، قرار‌دهد.
این عبارت را شیعیان و دوست‌داران حسین در روز عاشورا به هم‌دیگر تذکر می‌دهند و شعار خود قرار می‌دهند.
9. می‌دانیم که خواندن این زیارت در هر روز مورد سفارش بوده و به روز عاشورا اختصاص ندارد.
اگر هر روز ما عاشورا باشد و زیارت عاشورا ورد زبان مؤمنان قرار گیرد، چه مفاهیمی پر ارج و عظیم در تار و پود وجود او کاشته می‌شود؟
این‌جاست که زیارت عاشورا یک پل عظیم ارتباطی میان محمدِ خاتم انبیا و محمد خاتم اوصیا برقرار می‌نماید، و زمینه های یاری در مهدی یاوران شکوفا می‌گردد، و مقدمات ظهور در وجود مؤمنان به امام مهدی و بذرهای نهفتة در دلشان آبیاری می‌شود، و دکترین مهدویت حرکتی پویا و تکاملی مستمر و تأثیر غیر قابل وصف منحصر به فرد پیدا می‌کند.
توجه ویژه به یاران و دوست‌داران اهل‌بیت بسیار قابل تأمل است که خود مقاله ای جداگانه می‌طلبد و نقشی بسزا در زمینه سازی برای تحقق آرمان مهدویت دارد.
10. در دعای ندبه نیز با جملة أین الطالب بدم المقتول بکربل قیام مهدی آل‌محمد را تجلی پیروزی قیام حسینی می‌دانند، و با خاستگاهی چون قیام حسین بن علی و شعاری جان‌گداز و مصیبتی بسیار بزرگ در تاریخ بشریت، این نهضت عظیم امام مهدی را به حرکت در می‌آورد، و جنب و جوش ویژه ای در یاران مهدی و فرزند رشید حسین بن علی به وجود می‌آورد، تا تمام پایه‌های ستم‌گری را در طول و عرض زمین از بُن برکَند.
إنّ ما تضمّنته زیارة عاشوراء من التولّی لأولیاء الله والتبرّی من أعداء الله، والسلام علی الحسین وأنبائه وأصحابه واللعن لأعدائهم، والسلم لمن سالمهم والحرب لمن حاربهم، وما تضمّنته من طلب الثبات والاستقامة فی إحقاق الحق وإبطال الباطل، وإظهار التنفر والانزجار ممّن أسس أساس الظلم علی اهل‌البیت( وممّن باشر قتلهم وأعان علیه علی مدی الأجبال تجعل من الزائر ثائراً واعیاً منتظراً ومنتصراً للحقّ وأهل الحقّ علی الدوام بقیادة الإمام المهدیّ من آل‌محمد(، وتصنع من الاعتقاد بالإمام المهدی( وقضیّته واقعاً حیّاً یهیّیء الأرضیّة اللازمة لدولة الإمام المهدی وثورثه التی سوف یقودها من أجل العدل والسلام.
