در شماره چهارم فصلنامه فقه کاوشي نو در فقه اسلامي، مطالبی آمده است که به احکام فقهی زنان و مردان بازیگر می پردازد.
این مطلب به آنچه که در برخی از نمايشها و فيلمها، هنگام بازي، نشان داده می شود می پردازد که بسیاری از حدّ و مرزها که بايد نگه داشته شوند، در هم مي شکنند، در گفتگوها، بر خوردها، نگاهها، اشاره ها، نشستنها و برخاستنها آنچه را که زن مسلمان و مرد مسلمان در حوزه بيرون نمايش و بازيگري، بايد پاس بدارد و از نظر شرع به آنها گردن نهد، در حوزه نمايش، اين گونه نشان داده می شود که پاس نمي دارد. آيا اين رفتارها، از ديدگاه شرع مي تواند درست باشد. يا خير؟
این فصلنامه در پاسخ به موضوع «گفتگوي زنان و مردان بازيگر در نمايش» آورده است:
فقها بر جواز شنيدن صداي زن بيگانه، آن گاه که قصد لذت جويي نباشد، اتفاق نظر دارند.
سيد يزدي مي نويسد: شنيدن صداي زن، اگر لذت و ريبه اي در کار نباشد، اشکالي ندارد. در اينجا، بين کور و بينا، فرقي نيست. گرچه ترک آن، در غير ضرورت، بهتر است و بر زن، حرام است که صداي خود را نازک و نيکو سازد، به گونه اي که سبب انگيزش شنونده گردد".[ عروة الوثقي، يد محمد کاظم طباطبايي يزدي، ۸۰۴/۲]
خداي متعال مي فرمايد: "به گاه سخن، صدا را نازک و شورانگيز نکنيد که سبب طمع بيماردلان گردد".
مهم ترين دليل اين فتوا، سيره مسلمانان است. همانا سيره اي که متصل به زمان پيامبر گرامي(ص) و ائمه اطهار(ع) بوده و به امضاي آن بزرگواران رسيده است.
بنابراین سخن گفتن زن با مرد در نمايش و فيلم، در صورتي که لذت و ريبه اي در کار نباشد، مانعي ندارد.
در بخش دیگری از این گزارش به موضوع «ابراز احساسات و تماس زنان و مردان بيگانه در نمايش» پرداخته می شود.
در این بخش آمده است: در نمايشها و فيلمها، گاه صحنه هايي پيش مي آيد که براي تأثير بيشتر روي بينندگان و واقعي جلوه دادن صحنه ها، روابط بازيگران زن و مرد، نزديک و عاطفي و احساسي مي شود. بويژه در فيلمهاي خانوادگي که زن، نقش زن خانواده يا دختر خانواده، يا يکي از محارم را بازي مي کند و همچنين مرد، در نقش مرد خانواده، يا برادر و... بازي مي کند، اين مسئله مورد بحث، جلوه بيشتري مي يابد.
در اين گونه نمايشها و فيلمها، پرسش اين است که بازيگران چقدر اجازه دارند در اين نقشها به پيش بروند. آيا مي توانند يکديگر را لمس کنند. در اينجا، دو مسئله جداي از يکديگر مطرح است:
۱ . تماس با بدن اجنبي؛۲ . ابراز احساسات؛درباره حرام بودن تماس با بدن اجنبي، فقيهان اتفاق نظر دارند.
امام خميني، در حاشيه عروةالوثقي، دو نکته بر عبارت بالا افزوده است:"مع عدم الريبه والتلذذ ولايغمز کف الاجنبيه لدي المصافحه؛[جواز دست دادن با زن بيگانه از روي لباس، مشروط بر اين است که] ريبه و لذت جويي در کار نباشد و دست زن بيگانه را هم نفشرد".
سماعه می گوید: از امام صادق(ع) درباره دست دادن با زن بیگانه پرسش شد.
امام فرمود: حلال نیست مرد به زن بیگانه دست بدهد, مگر زنی که ازدواج با او حرام است, مانند: خواهر, دختر, عمه, خاله, دختر خواهر و…
امّا با زنانی که ازدواج حلال است, نباید دست بدهد, مگر از روی پارچه. و دست زن بیگانه را نیز نباید بفشرد.
گرچه در روایات و فتاوا, دست دادن مطرح شده, ولی دست دادن خصوصیّتی ندارد. سایر اعضا هم, همین حکم را دارند.
امّا در مسأله ابراز احساسات و برخوردهای عاطفی و مهربانانه, در کتابهای فقهی, به گونه مستقل عنوان نشده, ولی به گونه پراکنده در لابه لای مباحث فقهی, مطالبی در این باره آمده است.
آقای خویی در ذیل روایت موثقه سعد بن صدقه, مطالبی در این باره عنوان کرده که پس از نقل روایت, یادآور می شویم: در برخورد با زنان, آغاز به سلام نکنید و آنان را به غذا فرا نخوانید. همانا پیامبر(ص) فرمود: زنان ناتوانند در سخن و بر آنان بیم می رود, اولی را با سکوت بپوشانید و دوّمی را با نگهداری آنان در خانه.
آقای خویی در تفسیر روایت می نویسد:
همانا نهی در این روایات, ناظر بر جایز نبودن شنیدن صدای زنان بیگانه نیست, بلکه نهی, ناظر به منع از اظهار محبت و دوستی و ابراز احساسات نسبت به آنان است. گواه بر این سخن, روایاتی است که بیانگر سلام کردن حضرت امیر(ع) هستند بر زنان.
شاهدی که آقای خویی یاد کرده, می تواند دلیلی باشد برای دست برداشتن از ظاهر روایت, ولی نمی تواند دلیل باشد بر حمل روایت به این معنای خاص: (منع از اظهار محبّت.) بنابراین, برای اثبات حرمت اظهار محبّت, نیاز به دلیل دیگری است که ما بدان دست نیافتیم.
یادآوری: اگر کسی بگوید ابراز احساسات, زمینه را برای فرو افتادن در فساد,آماده می سازد. می گوییم: این مورد, از بحث ما خارج است. زیرا مورد بحث, جایی است که زن و مرد بازیگر عواطف و احساسات را نشان می دهند, نه این که به گونه جدی به یکدیگر مهر بورزند.
بدین خاطر, اگر حتی در نمایش, زمینه برای فساد فراهم آید, حتماً باید از آن پرهیز شود.
http://www.hijabnews.co/
