زندگینامه حضرت معصومه سلام الله علیها

امام صادق(ع)پيش از ولادت كريمه آل محمد(ص) فرمود :

خدا را حرمى است و آن مكه است،اميرمؤمنان را حرمى است و آن كوفه است،و ما اهل بيت را حرمى است وآن قم است.بزودى بانويى به نام فاطمه از تبار من در آن جا دفن شود كه هر كس به زيارتش بشتابد،بهشت بر او واجب مى گردد.

بارگاه حضرت معصومه(س) تجليگاه حضرت زهرا(س)

بر اساس روياى صادقه‏اى كه مرحوم آيت الله مرعشى نجفى(ره) ازپدر بزرگوارش مرحوم حاج سيدمحمود مرعشى (متوفاى 1338 ه’ .)نقل مى‏كردند، قبر شريف حضرت معصومه(س)جلوه‏گاه قبر گم شده‏مادر بزرگوارش حضرت صديقه طاهره سلام الله عليها مى‏باشد.آن مرحوم در صدد بود كه به هر وسيله‏اى كه ممكن باشد، محل دفن‏حضرت زهرا سلام الله عليها را به دست آورد، به اين منظورختم مجربى را آغاز مى‏كند و چهل شب آن را ادامه مى‏دهد، تا درشب چهلم به خدمت‏حضرت باقر و يا حضرت صادق(عليهماالسلام)شرفياب مى‏شود، امام(ع) به ايشان مى‏فرمايد: «عليك بكريمه اهل البيت‏» «به دامن كريمه اهلبيت پناه‏ببريد.» عرض مى‏كند: بلى من هم اين ختم را براى اين منظور گرفته‏ام كه قبر شريف‏بى‏بى را دقيقا بدانم و به زيارتش بروم .

امام(ع) فرمود: منظور من قبر شريف حضرت معصومه درقم مى‏باشد.سپس ادامه داد : براى مصالحى خداوند اراده فرموده كه محل دفن حضرت فاطمه‏سلام الله عليها همواره مخفى بماند و لذا قبر حضرت معصومه راتجليگاه قبرآن حضرت قرار داده است. هر جلال و جبروتى كه براى‏قبر شريف حضرت زهرا مقدر بود خداوند متعال همان جلال و جبروت‏را بر قبر مطهر حضرت معصومه(س) قرار داده است .

تنها خواهر امام هشتم

نجمه خاتون همسرگرامى امام كاظم(ع) تنها دو فرزند در دامان‏خود پرورش داد و آنها عبارتند از :

1- خورشيد فروزان امامت، حضرت على بن موسى الرضا(ع)

2- ماه تابان درج عصمت، حضرت معصومه(س)

محمد بن جرير طبرى، دانشمند گرانمايه شيعه در قرن پنجم هجرى،براين واقعيت تصريح نموده است .

مدت 25 سال تمام حضرت رضا(ع) تنها فرزند نجمه خاتون بود، پس‏از يك ربع قرن انتظار، سرانجام ستاره‏اى تابان از دامن نجمه‏درخشيد كه هم سنگ امام هشتم(ع) بود و امام(ع) توانست والاترين‏عواطف انباشته شده در سويداى دلش را بر او نثار كند .

بين حضرت معصومه(س) و برادرش امام رضا(ع) عواطف سرشار و محبت‏زايدالوصفى بود كه قلم از ترسيم آن عاجز است .

در يكى از معجزات امام كاظم(ع) كه حضرت معصومه نيز نقشى دارد،هنگامى كه مرد نصرانى مى‏پرسد: «شما كه هستيد؟» مى‏فرمايد: «انا المعصومه اخت الرضا» «من معصومه، خواهر امام رضا(ع)مى‏باشم.» اين تعبير از محبت‏سرشار آن حضرت به برادر بزرگوارش‏امام رضا(ع) و از مباهات او به اين خواهر برادرى سرچشمه‏مى‏گيرد .

بانوي کرامت ، تو آيت بزرگ خدايي که عارفان سترگ و عرشيان خاک نشين بر سنگ آستانه ات بوسه مي زنند .

مراجع عظام از مرقد مقدست نور و نيرو مي گيرند .

غرورها همه در آستان قدسي ات غروب مي کند ، شاهان ، سر تسليم بر آستانه ات نهاده اند ،و دهها شاهزاده و وکيل و وزير ، به غلامي و چاکري اين بارگاه بهشتي مي بالند .

عالمان ، مفسران ، محدثان ، خطيبان ، محققان و نويسندگان ، صالحان ،صديقان و شيدان هزاران ، هزاران ، در باغ بابلان تو نغمه سرايي دارند .

سلام اي کوثرستان سخاوت                 که از دست تو مي بارد کرامت

رمز قداست قم

در احاديث فراوانى از قداست قم سخن رفته، تصوير آن در آسمان‏چهارم به رسول اكرم(ص) ارائه شده است .

اميرمومنان(ع) به اهالى قم درود فرستاده و از جاى پاى جبرئيل‏در آن سخن گفته و امام صادق(ع) قم را حرم اهلبيت معرفى كرده وخاك آن را پاك و پاكيزه تعبير كرده‏است . امام كاظم(ع) قم را عش‏آل محمد (آشيانه آل محمد(ص)) ناميده و يكى از درهاى بهشت رااز آن اهل‏قم دانسته. امام هادى(ع) اهل قم را «مغفور لهم‏»(آمرزيده) تعبير كرده و امام حسن عسكرى(ع) از حسن نيت آنهاتمجيد كرده و با تعبيرات بلندى اهالى قم را ستوده است.اينها و دهها حديث ديگرى كه در قداست و شرافت قم و اهل قم ازپيشوايان معصوم به ما رسيده، فضيلت و عظمت اين سرزمين را براى‏همگان روشن مى‏سازند، جز اين كه بايد ديد راز و رمز اين همه‏شرافت و قداست چيست؟

حديث فوق كه پيرامون ارتحال حضرت معصومه(س) به عنوان پيشگوئى‏از امام صادق(ع) نقل شد، از راز و رمز آن پرده بر مى‏دارد وروشن مى‏سازد كه اين همه فضيلت و شرافت، از ريحانه پيامبر،كريمه اهلبيت، مهين بانوى اسلام، حضرت معصومه(س) سرچشمه‏مى‏گيرد، كه در اين سرزمين ديده از جهان فرو بسته، گردو خاك‏اين سرزمين را توتياى ديدگان حور و ملائك نموده است .

سخنان ائمه درباره ی حضرت معصومه(س)

امام موسى كاظم فرمودند:«كسى كه او را زيارت كند،بهشت جاى اوست» .

واز حضرت جوادالائمه(ع)روايت است كه فرمود:

«هر كس عمه مرا در قم زيارت كند،بهشت جايگاه اوست» .

شفاعت گسترده

بالاترين جايگاه شفاعت، از آن رسول گرامى اسلام است كه در قرآن‏كريم از آن به ( مقام محمود) تعبير شده است. و گستردگى آن باجمله بلند: (ولسوف يعتيك ربك فترضى ( بيان گرديده است. همانا دو تن ازبانوان خاندان رسول مكرم شفاعت گسترده‏اى دارند كه بسيار وسيع‏و جهان شمول است و مى‏تواند همه اهالى محشر را فراگيرد :

1- خاتون محشر، صديقه اطهر، حضرت فاطمه زهرا سلام الله‏عليها .

2- شفيعه روزجزا، حضرت فاطمه معصومه( س)

در مورد شفاعت گسترده حضرت زهرا سلام الله عليها همين بس كه‏شفاعت، مهريه آن حضرت است و به هنگام ازدواج پيك وحى طاقه‏ابريشمى از جانب پروردگار آورد كه در آن، جمله «خداوند مهريه‏فاطمه زهرا را شفاعت گنهكاران از امت محمد(ص) قرار داد.» باكلك تقدير نقش بسته بود .

اين حديث از طريق اهل سنت نيز آمده است .

بعد از فاطمه زهرا سلام الله عليها از جهت گستردگى شفاعت،هيچ كس و حد اقل هيچ بانويى به شفيعه محشر، حضرت معصومه‏دخت موسى بن جعفر سلام الله عليها نمى‏رسد، كه امام به حق‏ناطق، حضرت جعفر صادق(ع) در اين رابطه مى‏فرمايد: «تدخل بشفاعتها شيعتناالجنه باجمعهم‏»: «با شفاعت او همه شيعيان ما وارد بهشت مى‏شوند‏»

عصمت حضرت معصومه(س)

بر اساس روايتى كه مرحوم سپهر در «ناسخ‏» از امام رضا(ع)روايت كرده، لقب «معصومه‏» را به حضرت معصومه، امام هشتم‏اعطا كرده‏اند. طبق اين روايت امام رضا(ع) فرمود: «من زار المعصومه بقم كمن زارنى‏» «هركس حضرت معصومه را درقم زيارت كند، همانند كسى است كه مرا زيارت كرده باشد.» اين‏روايت را مرحوم محلاتى نيز به همين تعبير نقل كرده است.با توجه به اين كه عصمت‏به چهارده معصوم(عليهم السلام) منحصرنيست، بلكه همه پيامبران، امامان و فرشتگان معصوم هستند.و علت اشتهار حضرت رسول اكرم، فاطمه زهرا و امامان(عليهم‏السلام) به «چهارده معصوم‏» آن است كه آنها علاوه بر مصونيت ازگناهان صغيره و كبيره، از «ترك اولى‏» نيز كه منافات با عصمت‏ندارد، پاك و مبرا بودند .

مرحوم مقرم در كتابهاى ارزشمند: «العباس‏» و «على الاكبر» دلائل عصمت‏حضرت ابوالفضل و حضرت‏على‏اكبر(عليهماالسلام) را بر شمرده‏است. و مرحوم نقدى در كتاب‏«زينب الكبرى‏» از عصمت‏حضرت زينب سلام الله عليها سخن‏گفته است. و مولف « كريمه اهلبيت‏» شواهد عصمت‏حضرت معصومه(س)را بازگو نموده است .

و با توجه به اين كه حضرت معصومه(س) نام شريفشان «فاطمه‏»است و در حال حيات به « معصومه‏» ملقب نبودند، تعبير امام(ع)دقيقا به معناى اثبات عصمت است، زيرا بر اساس قاعده معروف:«تعليق حكم به وصف مشعر بر عليت است‏» دلالت‏حديث‏شريف برعصمت آن بزرگوار بى‏ترديد خواهد بود .

فداها ابوها

آيت الله سيد نصر الله مستنبط از كتاب «كشف اللئالى‏» نقل‏فرموده كه روزى عده‏اى از شيعيان وارد مدينه شدند و پرسشهايى‏داشتند كه مى‏خواستند از محضر امام كاظم(ع) بپرسند. امام(ع) درسفر بودند، پرسشهاى خود را نوشته به دودمان امامت تقديم‏نمودند، چون عزم سفر كردند براى پاسخ پرسشهاى خود به منزل‏امام(ع) شرفياب شدند، امام كاظم(ع) مراجعت نفرموده بود و آنهاامكان توقف نداشتند، از اين رو حضرت معصومه(س) پاسخ آن پرسشهارا نوشتند و به آنها تسليم نمودند، آنها با مسرت فراوان ازمدينه منوره خارج شدند، در بيرون مدينه با امام كاظم(ع) مصادف‏شدند و داستان خود را براى آن حضرت شرح دادند .

هنگامى كه امام(ع) پرسشهاى آنان و پاسخهاى حضرت معصومه(س) راملاحظه كردند، سه بار فرمودند: «فداها ابوها» «پدرش به قربانش باد.» باتوجه به اين كه‏حضرت معصومه(س) به هنگام دستگيرى پدر بزرگوارش خردسال بود،اين داستان از مقام بسيار والا و دانش بسيار گسترده آن حضرت‏حكايت مى‏كند .

كريمه اهل‏بيت

حضرت معصومه درزبان علما و فقهاى شيعه به لقب «كريمه‏اهل‏بيت‏» ياد مى‏شود. از ميان بانوان اهل‏بيت اين نام زيبا تنهابه او اختصاص يافته است .

بر اساس روياى صادق و صحيح نسب‏شناس گرانقدر مرحوم آيت‏الله‏سيدمحمود مرعشى نجفى(م 1338 ه .)اين لقب از طرف امام‏صادق(ع)برحضرت معصومه اطلاق شده است. در اين رويا امام‏صادق(ع)به آيت الله نجفى كه با دعا و راز و نياز تلاش پى‏گيرى‏را براى يافتن قبر مطهر حضرت زهرا(س)آغاز كرده بود، خطاب‏فرمود: «عليك بكريمه اهل‏بيت‏ » ; برتوباد به كريمه اهل‏بيت .

لقبهاى حضرت معصومه(س)از زيارتنامه‏ ها

 سه ‏زيارتنامه براى حضرت معصومه ‏ذكر شده است: يكى از آنها مشهور و دوتاى ديگر غيرمشهوراست .

اسامى و لقبهايى كه براى حضرت معصومه در دو زيارتنامه غيرمشهور ذكر شده، به قرار ذيل است :

طاهره(پاكيزه); حميده(ستوده); بره(نيكوكار);رشيده(رشديافته); تقيه (پرهيزكار ;( رضيه(خشنود از خدا) ;مرضيه(مورد رضايت ‏خدا); سيده طاهره(بانوى پاكيزه ) ; سيده‏ صديقه(بانوى بسيار راستگو); سيده رضيه مرضيه(بانوى خشنود ازخدا و مورد رضاى او); سيده نساء العالمين(سرور زنان عالم (

لقبهاى ديگر آن بانو

محدثه و عابده و مقدامه(بانوى پيشتاز)از ديگر صفات و القابى‏است كه براى حضرت معصومه عنوان شده است .

معصومه

حضرت فاطمه معصومه مستغرق درعبادت، و از آلايش به معاصى وزشتيها پيراسته و عصمت مادرش زهرا(س)در او تجلى نموده است .

براساس پاره‏اى از روايات، لقب معصومه از سوى امام رضا(ع)به‏اين بانوى عظيم الشان اعطا گرديد. علامه مجلسى دراين باره‏گويد: امام رضا(ع)درجايى فرمود: «من زار المعصومه بقم كمن‏زارنى‏» هركس معصومه را در قم زيارت كند، مانند كسى است كه مرازيارت كرده است .

همراهان حضرت معصومه در سفر به قم

برخى از شخصيتهاى همراه حضرت فاطمه معصومه(س) عبارتند از: فضل، جعفر، قاسم، هارون، اسحاق، محمد، ميمونه، فاطمه صغرى، خديجه خاتون (كه همه از فرزندان امام كاظم(ع) هستند) و خواهر حضرت معصومه(س) كه نامش معلوم نيست و سلطان موصليه خادمه حضرت معصومه(س)