از همین حالا به فكر خون فرزندانتان باشید!
|
از همین حالا به فكر خون فرزندانتان باشید!
|
|
|
آیا شما داشتن یك كودك با دندان‌های سفید اما كم‌هوش و درس‌نخوان و حواس‌پرت را دوست دارید؟ اگر پاسختان منفی است، لطفاً قطره آهن كودكتان را مرتب به او بدهید.
بررسی‌ها حاكی از آن است كه حدود ۴۰درصد كودكان ایرانی ۱۵ تا ۲۳ ماهه كم‌خونی دارند و شیوع كم‌خونی در برخی مناطق روستایی به ۶۰درصد هم می‌رسد.
با این اوصاف، چطور هنوز هم این توصیه تكراری اما مهم متخصصان طب اطفال را پشت گوش می‌اندازید؟ بعد از ۶ ماهگی، همه بچه‌ها نیاز به روزی ۱۵ قطره آهن دارند.
آنچه مسلم است، این است كه مهم‌ترین عامل فقر آهن، تغذیه است. دكتر یاریگرروش، متخصص كودكان، در این رابطه می‌گوید: در رژیم غذایی كودكان باید گوشت و تخم‌مرغ كافی وجود داشته باشد.
كودكان پس از شش ماهگی باید خوردن گوشت و تخم‌مرغ را به تدریج آغاز كنند، به‌طوری كه در یك سالگی هفته‌ای ۳ الی ۴ تخم‌مرغ و روزی یك وعده گوشت در رژیم غذایی آنها باشد.
توصیه‌های دكتر ایزدیار، فوق تخصص بیماریهای خونی كودكان از این هم دقیق‌تر است: «خانواده‌ها باید دقت كنند تا خود گوشت را به بچه‌ها بدهند و نه آب و عصاره گوشت را. چون آهن در الیاف گوشت وجود دارد و در عصاره گوشت آزاد نمی‌شود.»
استفاده از قطره آهن اما در كنار تغذیه مناسب، موردی است كه تمام متخصصان در مورد آن اتفاق نظر دارند. حتی عده‌ای از پزشكان معتقدند، گذشته از بچه‌ها، مادران هم باید در دوران بارداری و حتی شیردهی، البته تحت نظر پزشك، از مكمل‌های غذایی حاوی آهن استفاده كنند.
تفكر رایجی میان اغلب مردم وجود دارد كه هر نوع كالای خارجی بهتر از مشابه ایرانی آن است. این تفكر در مورد داروها و قطره‌های آهن كودكان نیز صدق می‌كند، اما همه پزشكان اطفال این نظر را تایید نمی‌كنند.
دكتر بهرامی، متخصص كودكان در این زمینه می‌گوید: «برخی از خانواده‌ها بدون نظر پزشك از قطره‌های آهن خارجی استفاده می‌كنند. در حالی كه این قطره‌ها به دلیل مواد بسیاری كه به جهت خوش‌طعم كردن به آنها افزوده می‌شود، حاوی مقدار آهن كمی هستند و اگر در دوز مناسب مصرف نشوند آهن مورد نیاز بدن را به كودك نمی‌رسانند.
● سیاه اما سالم
با همه این اوصاف، باید به سوءتفاهم دیگری كه بسیاری از مادران به آن دچارند نیز اشاره كرد. قطره آهن ممكن است موجب تیرگی رنگ دندان‌ها شود، اگرچه هیچ تاثیری روی پوسیدگی دندان ندارد.
دكتر برگریزان، فوق تخصص دندان‌پزشكی كودكان، در این زمینه می‌گوید: «قطره آهن به تنهایی باعث پوسیدگی دندان‌ها نمی‌شود، مگر این كه در شربت‌های حاوی آهن برای بهبود طعم از مواد افزودنی شیرین استفاده شده باشد كه این شیرینی باعث پوسیدگی شود.»
البته متخصصان اطفال می‌گویند بهترین راه برای جلوگیری از تیره شدن دندان‌ها هنگام مصرف قطره آهن این است كه قطره به‌طور مستقیم با دندان تماس نیابد و پس از مصرف بلافاصله دندان بچه با آب شسته شود.
ضمن این كه تغییر رنگ بر روی مینای سالم با جرم‌گیری از بین می‌رود و اگر خانواده‌ای در این مورد خیلی نگران باشد، می‌تواند پس از ۳ سالگی برای جرم‌گیری دندان‌های كودكش به دندانپزشك مراجعه كند. به این ترتیب است كه هیچ عذری برای دادن مرتب قطره آهن به كودك بالای شش ماه پذیرفته نیست.
● همه‌گیری كم‌خونی
دكتر ایزدیار، با بیان این كه در جامعه ما نه تنها بچه‌ها، كه بسیاری از بزرگسالان هم دچار كم‌خونی و فقر آهن هستند، می‌گوید: «شیر مادر بهترین غذا برای نوزادان است، اما نیاز بچه را از نظر آهن تامین نمی‌كند. در كشورهای دیگر غذاهای آماده و كمكی مثل سرلاك‌ها با آهن تقویت می‌شوند، اما در كشور ما لازم است كه بچه‌ها حتماً قطره آهن را به‌طور مرتب استفاده كنند.»
استفاده از شیر پاستوریزه برای تغذیه شیرخواران در برخی مناطق از دیگر عوامل مشكل‌زا در این زمینه است.
دكتر بهرامی هم در این زمینه می‌گوید: «استفاده از شیر گاو، قبل از یك‌سالگی و به‌خصوص قبل از ۹ ماهگی روی روده كودك اثر منفی می‌گذارد و در صورت وجود حساسیت شدید به پروتئین گاوی حتی منجر به خونریزی گوارشی می‌شود كه از عوامل دیگر موثر در بروز كم‌خونی در كودكان است.»
● چراغ نه‌چندان قرمز كم‌خونی
دكتر ایزدیار در زمینه علائم كم‌خونی فقر آهن، می‌گوید: «مهم‌ترین علامت فقر آهن در كودكان در سن مدرسه به‌صورت كاهش قدرت یادگیری و كاهش و ضعف حافظه نمایان می‌شود.
در سنین پایین‌تر علایمی همچون رنگ‌پریدگی و سفیدبودن لب باید از سوی خانواده جدی تلقی شود؛ زودرنجی، كم‌خوابی یا پرخوابی، تپش قلب و خستگی زودرس از دیگر علائم فقر آهن است كه البته ممكن است در كودكان این علائم چندان مشهود نباشد.»
اما قصهِ كم‌خونی به‌همین جا ختم نمی‌شود. فقر آهن علاوه بر خستگی زودرس و تپش قلب می‌تواند كودك را با مشكلات دیگری نیز مواجه كند. دكتر بهرامی در این زمینه می‌گوید: «ضعف سیستم دفاعی بدن از عوارض فقر آهن است. در ضمن در صورتی كه این فقر آهن شدید باشد و به موقع معالجه نشود ضریب هوش كودك را به شدت كاهش می‌دهد.»
طبق آمار سازمان جهانی بهداشت ۲میلیارد نفر از جمعیت ۶میلیاردی جهان دچار کمبود آهن هستند که از این تعداد سالانه یک میلیون نفر جان خود را از دست می‌دهند.
دکتر علی شهریاری فوق تخصص خون و آنکولوژی با بیان این که علت‌های كم‌خونی بسیار متنوع‌اند اما شایع‌ترین نوع آنها ناشی از این است كه مواد سازنده خون مثل آهن یا اسید فولیک در بدن کم می‌شود، می‌افزاید: «کم خونی در زنان شایعتر از مردان است، چون به‌طور مرتب خون از دست می‌دهند؛ همچنین کم‌خونی در زنانی که زایمان مکرر دارند و یا عادات ماهانه نامرتب و شدید دارند بیشتر از دیگر زنان دیده می‌شود.»
وی در ادامه می‌گوید: «سوء هاضمه، صاف شدن زبان، زخم‌های گوشه لب و ریزش مو می‌تواند علامت‌های اختصاصی انواع کم خونی‌ها باشد.»
● دختران خون می‌خواهند
برای ساختن جزء مهم خون که همان هموگلوبین است به آهن نیاز داریم و وقتی آهن وجود نداشته باشد، میزان هموگلوبین نیز پایین آمده و در نتیجه کم‌خونی فقر آهن ایجاد می‌شود.
در سنین رشد افزایش نیاز به آهن بوجود می‌آید و به علت این که این نیاز بر طرف نمی‌شود آهن کافی به بدن نمی‌رسد و در نتیجه کم خونی، مخصوصا در دختران، از همان دوره نوجوانی ریشه می‌گیرد.
دكتر شهریاری می‌گوید: «علت اصلی کم‌خونی فقر آهن درسنین کودکی و نوجوانی سوء تغذیه است. اگر این کمبود آهن در سنین رشد باشد باعث تاخیر رشد جسمی و جنسی در فرد می‌شود و در افرادی که زمینه بیماریهای قلبی - عروقی دارند نیز باعث تشدید این عارضه می‌شود؛ همچنان‌كه در زنان باردار هم برای مادر و هم برای بچه مشکل ایجاد می‌کند.»
وی با بیان این که یکی از راههای پیشگیری از کم‌خونی اضافه کردن آهن یا اسید فولیک به مواد غذایی عمده مثل نان است، می‌افزاید: «خوشبختانه در حال حاضر از بهترین برنامه‌ها در ایران غنی کردن آرد است كه به تدریج درحال گسترش است».
|
راز ماندگاری در گمنامی است
چهارشنبه 25 آذر 1388 5:16 PM
تشکرات از این پست
