نرم افزارهای
جاسوسی در اینترنت جزو خطرناک‌ترین نرم افزارها در جهان مجازی محسوب می‌شوند . این
نرم افزارها می‌توانند با کنترل و مانیتور کردن فعالیت‌های افراد روی شبکه اطلاعات
مهمی از سیستم‌های مورد استفاده به دست بیاورند .
حتی در بی ضررترین حالت ، Spyware تجاوز به حریم شخصی
افراد است . نرم‌افزارهای Spyware (مانند Cydoor، Gator،Lop.com و Xupiter) بدون اطلاع کاربر و از طریق برنامه‌های به اشتراک
گذاری فایل
(peer-to-peer) ، نرم‌افزارهای مجانی و یا برنامه‌هایی که تصاویر زیبای مختلف را
بر روی کامپیوتر نمایش می‌دهند، خود را بر روی کامپیوتر کاربران نصب می‌نمایند .
اینگونه نرم‌افزارها که عمدتاً از آنها
برای مقاصد تبلیغاتی هدفمند استفاده می‌شود ، عادات وبی یک کاربر را ردیابی می‌کنند
. برخی از آنها کلمات تایپ شده توسط کاربر و یا تصویر نمایش داده شده روی مانیتور
را ثبت و برای صاحبان خود ارسال می‌کنند .
اجتناب از این برنامه‌ها بسیار مشکل است .
زیرا اغلب با همراه چیزهای دیگری می آیند و بدون اینکه مشخص باشد خود را بر روی
کامپیوتر نصب می‌کنند .
در این حالت حذف کردن آنها بسیار سخت ،
زمان‌بر و هزینه‌بر می‌باشد .
در بدترین حالت این نرم‌افزارها اگر در
دست افراد ناباب قرارگیرد ، به ابزاری خطرناک تبدیل می‌شود . در این صورت می‌توان
از آنها برای مقاصدی چون دستیابی به رمز عبور (password) افراد
، سرقت شماره کارت اعتباری و سرقت سایر مدارک هویتی افراد استفاده کرد . حتی برخی
از صاحبنظران مسایل امنیت کامپیوتری بر این باورند که از اینگونه نرم‌افزارها می‌توان
برای اهداف خطرناکتری استفاده کرد: مثل ضبط‌کردن و انتقال دادن اسناد تایپ شده در Microsoft Word و Microsoft Excel با هدف سرقت
اطلاعات محرمانه شرکت‌ها.
چگونه جلوی Spyware را
بگیریم؟
اولین خط دفاعی اجراکردن سیاست‌های
استفاده از اینترنت در سطح شرکت می‌باشد:
• پیکربندی مرورگرهای اینترنت و نرم افزار Outlook با استفاده از Microsoft Domain Security.
• بستن ActiveX و
سایر برنامه‌های قابل اجرا در اینترنت.
• مدیریت Script ها.
• پالایش‌کردن محتویات وب از طریق HTTP proxy.
• در صورت لزوم، عدم دسترسی پرسنلی که در
انجام کارشان نیازی به اینترنت ندارند به خدمات اینترنت.
همچنین باید به پرسنل آموزش داده شود که
چگونه از اینترنت به شکل بی‌خطر استفاده نمایند:
• برنامه‌های peer-to-peer یا هر برنامه‌ای که به آن اطمینان ندارند را نصب
ننمایند.
• برروی تصاویر سرگرم کننده مثل خرس رقاص (Dancing Bear) کلیک نکنند.
• نرم‌افزارهای مجانی را بدون تأیید واحد IT سازمان نصب ننمایند.
چگونه Spyware ها
را شناسایی کنیم؟
یکی از بهترین روش‌ها برای شناسایی Spyware ها استفاده از نرم‌افزارهای پالایش محتویات وب ،
می‌باشد . شرکت
Websense1 برروی محصول جدید
خود ، Client Application Module ، منوی تازه‌ای بنام Spyware تعبیه کرده است . این شرکت با به‌روزآوری‌های
روزانه مچ بیشتر نرم‌افزارهای Spyware را قبل از ورود به
شبکه گرفته و به آنها اجازه راهیابی به کامپیوترهای شبکه را نمی‌دهد .
اگر هم برنامه‌ای از این فیلتر عبور کند ،
CAM اجازه اجرا و فعالیت
را به آن نمی‌دهد . همچنین از طریق گزارشات Websense می‌توان
پی‌برد که
Spyware بر روی کدام‌یک از
کامپیوترهای شبکه نصب شده است و برای پاک کردن آن اقدام نمود .
نرم‌افزارهای ضدویروس هم بعضی از آنها را
شناسایی می‌کنند
.
چگونه Spyware ها
را از بین ببریم؟
از بین بردن Spywareهایی که از فیلتر
رد می‌شوند ، بدون استفاده از ابزارهای حذف اتوماتیک آنها ، کاری بسیار مشکل می‌باشد
. زیرا اغلب آنها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که در مقابل uninstall مقاومت
می‌کنند .
برخی شرکت‌های نرم‌افزاری اقدام به تولید
برنامه‌های تشخیص دهنده و از بین برنده Spyware نموده‌اند . به
عنوان مثال می توان به
Ad-Aware محصول شرکت Lavasoft2 که نسخه معمولی آن
مجانی می‌باشد و نرم افزار Spybot3 که آن هم مجانی می
باشد اشاره کرد .
نرم‌افزار اخیر ظاهراً توانمندتر از نسخه
معمولی Ad-Aware می‌باشد . البته شرکت‌هایی که از نرم‌افزاهایی مثل Websense استفاده می‌کنند اغلب نیازی به نرم‌افزارهای فوق
ندارند مگر در موارد خاصی که کسی دچار مشکل می‌شود . از دیگر نرم‌افزارها در این
زمینه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
SpySubtract محصول شرکت InterMute4
، نرم افزار LLC
Mechanic محصول شرکت Iolo Technologies5 ، برنامه SSE firewalls محصول Sygate6 و در نهایت برنامه GhostSurf Pro محصول Tenebril7.
نویسنده مقاله :
علیرضا جهانگرد
