کانادا

کانادا شمالی‌ترین کشور واقع در آمریکای شمالی است. به صورت رسمی عنوان کنفدراسیون به کانادا اطلاق می‌شود، اما در واقع این کشور به صورت فدراسیون و زیر تشریفات سلطنت مشروطه مرتبط با پادشاهی متحده اداره می‌شود.

در جنوب و شمال‌غرب هم‌مرز ایالات متحده آمریکا است. مرز ۸۰۴۵ کیلومتری بین این دو کشور طولانی‌ترین مرز بی‌دفاع در کل جهان است. کانادا از سوی شرق در کنار اقیانوس اطلس و از سوی غرب در کنار اقیانوس آرام قرار دارد. این کشور از شمال به اقیانوس منجمد شمالی و شمالگان می‌رسد.

پاییتخت کانادا شهر اتاوا است، محلی که در آن مجلس کشور و خانهٔ فرماندار کل قرار دارد. او به صورت تشریفاتی رئیس مملکت است و به عنوان نمایندهٔ ملکه الیزابت دوم در کانادا، مستعمرهٔ سابق بریتانیای کبیر، زندگی می‌کند. کانادا از نظر مساحت پهناورترین عضو مجموعهٔ کشورهای همسود (مشترک‌المنافع) است. بر پایه آمار ۲۰۰۶ (میلادی)، ۱۳۸٬۰۷۵ فارسی‌زبان در کانادا زندگی می‌کنند.

کانادا رتبه دوم بزرگ‌ترین کشورها را در اختیار دارد و این کشور بیشتر آمریکای شمالی را اشغال کرده است. کانادا ازغرب و شرق به اقیانوس آتلانتیک و اقیانوس آرام واز شمال به اقیانوس منجمد شمالی محدود می‌شود و از سمت جنوب با شمالی‌ترین بخش ایالات متحده هم مرز است. با مستقر شدن اولین ساکنین این کشور، کانادا به عنوان کشور متحد سرزمینهای آن سوی دریاها یعنی بریتانیا و امپراتوری مستعمرهٔ فرانسه شناخته شد.

«کانادا» به زبان انگلیسی kænədə و در زبان فرانسوی kanadɑ (طبق الفبای آواشناسی بین‌المللی) خوانده می‌شود.

کانادا به زبان فارسی معنی ندارد كانادا كشوري در شمال قاره آمریکا و دومین کشور پهناور جهان است که بخش زیادی از خاک آن به دلیل سرمای هوا و نزدیکی به قطب شمال، خالی از سکنه است. ساختار حکومت در کانادا از پادشاه يا ملکه بريتانيای کبير، دولت محوری فدرال، دو مجلس سنا و عوام، دولت های ايالتی و فرماندار کل که به عنوان نماينده ملکه اليزابت (يا به طور کلی پادشاه) ايفای نقش می کند، تشکيل شده است. رأی دهندگان کانادا و شهروندان نيز در قاعده اين هرم قرار می گيرند. پادشاه کشور کانادا ملکه اليزابت دوم است که قانون به امضا و به نام او رسميت و ضمانت اجرايی می يابد. اين کشور با دارا بودن 10 ايالت و 3 ناحيه توسط دولت های مستقل از هم اداره می شود، که در مجموع زير پوشش دولت فدرال قرار گرفته و کانادای متحد را پديد آورده اند. این کشور از جنوب و شمال غرب با آمریکا همسایه است. هرچند کانادا پس از روسیه بزرگ‌ترین کشور جهان است اما جمعیت آن تنها حدود یک پنجم جمعیت روسیه استد. نزدیک به ۹۰ درصد از جمعیت این کشور تا فاصله ۲۰۰ کیلومتری مرز آمریکا زندگی می‌کنند. نزدیکی جغرافیایی به آمریکا سبب شده تا روابط اقتصادی کانادا و آمریکا بسیار گسترده باشد به گونه‌ای که آمریکا و کانادا بزرگترین رابطه اقتصادی را در جهان دارند و حجم معاملات این دو کشور با هم از معاملات هر دو کشور دیگری در جهان بیشتر است. با این حال این رابطه اقتصادی قوی مضراتی هم برای کانادا در پی داشته است. آلودگی ناشی از فعالیت کارخانه‌های آمریکایی در نزدیکی مرز دو کشور یکی از این مضرات است. کانادا منابع طبیعی فراوانی دارد. آب و هوای آن سرد و در بیشتر نقاط قطبی است. البته آب و هوا در بخش جنوب غربی، جایی که شهر ونکوور در آن قرار دارد، معتدل است. آبشار نیاگارا، عریض‌ترین آبشار جهان هم در این کشور قرار دارد. این کشور تا سال ۱۷۱۳ مستعمره فرانسه بود. در این سال انگلیس کنترل آن را در دست گرفت. در قرن نوزدهم کانادا استقلال یافت. این کشور عضو کشورهای مشترک‌المنافع است. کنفدراسیون کانادا به صورت سلطنت مشروطه مرتبط با پادشاهی متحده اداره می‌شود. پایتخت کانادا شهر اتاوا است، محلی که در آن مجلس کشور و خانه فرماندار کل قرار دارد.

آثار بدست آمده از زندگی نخستین بومیان کانادایی که در بخشی از این کشور به مدت طولانی ساکن بودند و نیز بررسی‌های باستان‌شناسی در شمالی‌ترین بخش کشور، یوکان نشان می‌دهد که زندگی در آن به ۲۶۵۰۰ سال پیش در جنوبی‌ترین بخش به ۹۵۰۰ سال پیش برمی گردد. در سال ۱۴۹۷ میلادی، جان کابوت پس از رسیدن به سواحل نیوفاندلند، یک مستعمره بریتانیایی ایجاد کرد. حدود ۴۰ سال بعد، ژاک کارتیه به دهانه رود سنت لورنس (در نزدیکی شهر مونترال) قدم گذاشته و مستعمره‌ای فرانسوی بنا نهاد. از آن پس، مهاجران بریتانیایی بیشتر در سواحل دریا و خلیج هادسن مستقر شدند، در حالی که فرانسویان بیشتر به سوی مناطق داخلی کانادا روان شدند. در سال ۱۷۸۳ بریتانیا کنترل بخش فرانسوی‌نشین کانادا (ایالت کبک کنونی) را نیز در اختیار گرفت.

با افزودن لایحهٔ الحاقی قانون اساسی که در سال ۱۸۶۷ و قانون کانادا که در سال ۱۹۸۲، به تصویب رسید، استقلالش را از بریتانیای کبیر اعلام کرد. نوع حکومت کانادا، پادشاهی قراردادی (مشروطه) فدرال، همراه با نظام پارلمانی است. این کشور از ده استان و سه خطهٔ جداگانه تشکیل شده که مردم آن چند فرهنگه و به دو ز بان مختلف گویش می‌کنند که در سطح فدرال، زبان رسمی آن، هم انگلیسی و هم فرانسوی است.

سیستم قضایی کانادا نقش مهمی در معرفی قوانین این کشور بازی می‌کند و قدرت لغو قوانین مغایر با قانون اساسی را داراست. دادگاه عالی این کشور، بالاترین مرجع قضایی کشور است و توسط قاضی ارشد، مادام‌ها نوربل رایت، P.C، ریاست می‌شود. ۹ عضو ان توسط فرماندارکل کانادا به پیشنهاد نخست وزیر انتخاب می‌شود.

تمامی قضات درسطح عالی واستینافی (استانی) توسط فرماندار، به پیشنهاد نخست وزیر و وزیر امور قضایی، بعد از مشورت با سازمانهای قانونی غیر دولتی منصوب می‌شوند. اعضای کابینهٔ فدرال، دادگاههای عالی در سطح استانی و کشوری، انتخاب می‌کنند. پستهای قضایی در سطح استانی وکشوری، توسط دیگر دولتمردان، انتخاب می‌شوند.

قوانین در همه جا، به جز کبک که در آنجا قانون مدنی در نظام قضایی حکم فرماست، اجرا می‌شود. قوانین مربوط به جرم وجنایت منحصرا دراختیار مسئولین فدرال است و در سرتاسر کانادا یکی است. سازمانهای اجرای قوانین، مثل دادگاههای جنایی، در هر استان به عهدهٔ یک فرد است، اما در مناطق روستایی، نظارت برعهدهٔ پلیس سواره نظام سلطنتی فدرال (RCMP) است.

 

دادگاه عالی کانادا در اتاوا در غرب پارلمان

نظام آموزشی و ساختارآن درایالات و قلمروهای کانادا به کلی با یکدیگرمتفاوت اند.اما به طورکلی می‌توان گفت نظامهای آموزشی کشورکانادا ازیک دوره پیش دبستانی با مدت زمانی۱تا۲سال؛مقطع آموزش ابتدایی با مدت زمان ۵ تا ۸سال و مقطع آموزش متوسطه، تا پایان پایه۱۲تحصیلی؛متشکل شده‌است.

ایرانیان کانادا

ایرانیان کانادا جمعیت کوچک اما قابل توجهی از این کشور را تشکیل می‌دهند. بنا بر آخرین محاسبات غیر رسمی، بیش از ۳۰۰٬۰۰۰ نفر در کانادا خود را ایرانی یا منشعب از ایرانیان می‌دانند.

کانادا به ۱۰ استان و ۳ قلمرو تقسیم شده‌است. استان‌ها در مجموع استقلال زیادی از دولت مرکزی دارند، اما، درجهٔ این آزادی عمل در نزد قلمروها کمتر است. مهم‌ترین استان از لحاظ اقتصادی و سیاسی استان انتاریو می‌باشد که شهرهای تورنتو و اتاوا در آن قرار دارد. کبک، آلبرتا، بریتیش کلمبیا،مانیتوبا، نیوبرانزویک، نیوفاندلند و لابرادور، نووااسکوشیا، اونتاریو، جزیرهٔ پرینس ادوارد آیلند و ساسکاچوان استان‌های این کشور هستند. ۳ قلمروی آن خطهٔ شمال غرب، نوناووت و یوکان است. نوع حکومت در استان‌ها، فدرالیزم با درجهٔ خود مختاری بیشتر، از دولت فدرال است که این خود مختاری در نوع حکومت قلمروها کمتر به چشم می‌خورد. هرکدام ازاین دو بخش، یعنی استان‌ها و قلمروها، دارای فهرستی از سمبلهای منحصر به خود هستند.

استان‌ها، مسئول اکثر برنامه‌های اجتماعی، مثل مراقبتهای بهداشتی، آموزش وپرورش ورفاه عمومی (کمکهای مالی) هستند وباهم بیشتر در آمد را از دست فدرال دریافت می‌کنند، که این اصل تقریباً در میان ساختار حکومتی کشورها ی متحد در جهان، وجود دارد. دولت فدرال، با اعمال قدرت خود می‌تواند سیاستهای ملی را در مناطق استانی نیز، به اجرا بگذارد، مثل لایحهٔ الحاقی بهداشت کانادا ؛ که البته مسئولین استانی می‌توانند انها را نادیده بگیرند، اما این مسأ له د رعمل به ندرت اتفاق می‌افتد.برابر سازی پرداختی‌ها (حقوق)، توسط دولت فدرال صورت گرفت تا به مردم اطمینان ببخشد که استانداردهای برابری در مورد ارائهٔ خدمات واخذ مالیات، در میان استان‌های فقیر وغنی، ارائه می‌شود.

تمام استان‌های این کشور اعضای قوهٔ مقننه که از سرتاسر ایالات واستان‌ها انتخاب می‌شوند و ریاست ان به عهدهٔ نخست وزیر است را انتخاب می‌کنند به همان روشی که خود نخست وزیر انتخاب می‌شود. هر استان همچنین دارای یک بخش است که نمایندهٔ ملکه الیزابت است، همانند استاندار کانادا، که به پیشنهاد نخست وزیر کانادا به این سمت منصوب می‌شود که در سالهای اخیر، در این باره با دولتهای استانی نیز، مشورت می‌شود.

 

نقشهٔ جغرافیای سیاسی کانادا و تقسیمات کشوری

کانادا، دومین کشور بزرگ دنیااست، ولی جمعیت نسبتاً کمی دارد. با وجود آن‌که وسعت کانادا از همسایه‌اش آمریکا بیشتر است، جمعیتی معادل ۱۱ درصد جمعیت آمریکا دارد (۳۲ میلیون نفر در سال ۲۰۰۴ میلادی).

کانادا کشوری نوین و دارای فناوری پیشرفته‌است و توان تأمین انرژی سوختی خود از منابع درون‌مرزی را دارد. این کشور دارای منابع گستردهٔ طبیعی است، و برخی از استان‌های آن وابستگی سنگینی به استفاده از این منابع دارند.

آب و هوای کانادا روی هم رفته سرد و در بیشتر نقاط قطبی است. البته آب و هوا در بخش جنوب غربی، جایی که شهر ونکوور و جزیره ونکوور از استان بریتیش کلمبیا در آن قرار دارند، معتدل است. تورنتو نیز که از شهرهای مهم این کشور است از نظر فعالیتهای بورسی در دنیا بین ۱۰ کشور مهم از نظر بورس است آب و هوای تورنتو سرد و جنگلهای تایگا در این کشور دیده می‌شود برج سی ان در تورنتو اولین برج بلند مخابراتی جهان است.

در خارج از شهر آبشار نیاگارا قرار دارد که بزرگ‌ترین آبشار از نظر عرض است و یک دهکده رویایی نیز به همین نام(نیاگارا)وجود دارد نزديك به نيمي از مساحت كانادا را فلات لارنسي تشكيل مي دهد ، منطقه‌ای نسبتاً مسطح پوشيده از سنگ سخت كه خليج هودسون را در محاصره دارد و تا اعماق سرزمينهاي داخلي نفوذ مي كند . انتهاي دور از درياي اين فلات سراشيب تندي دارد كه در شرق در كنار زمينهاي پست اطراف رود لارنس و درياچه هاي بزرگ مشخص است . به طرف غرب رشته اي از درياچه هاي عمده (شامل درياچه‌ي وينيپگ) مرز با جلگه هاي سبزه زار مركزي را متمايز مي كند . منطقه‌ي كوهستاني وسيعي – با بيش از 800 كيلومتر پهنا – در غرب جلگه ها قرار دارد . اين سلسله جبال غربي متشكل است از كوه‌های راكي مكنزي ساحلي و سنت الاياس كه شامل بلندترين نقطه كاناداست. آب و هوا‌: اغلب نواحي كانادا ، تابستانهاي معتدل و زمستانهاي سرد و طولاني و منتهاي درجات دما را دارد . آب و هواي شمال دور قطبي است . در ساحل اقيانوس آرام ميانگين دما در زمستان فقط كمي بالاتر از دماي انجماد است . در بيشتر مناطق بريتيش كلمبيا ريزش باران سنگين است . در باقی كشور ميزان كل بارندگی متوسط يا كم است. تقريباً ‌در تمامی كانادا برف سنگينی در زمستان‌ها می‌بارد.

 

نقشهٔ جغرافیای طبیعی کانادا و شهرهای بزرگ

کانادا یکی از کشورهای عضو گروه هشت است. این کشور دارای منابع معدنی غنی، صنایع پیشرفته (همچون خودروسازی، صنایع شیمیایی و نفت، صنایع غذایی، چوب و کاغذ، صنایع معدنی و فلزی و شیلات) و محصولات فراوان کشاورزی (از جمله گندم، دانه‌های روغنی، میوه، سبزیجات و توتون) است.

این کشور از نظر صنعت وفناوری، کشوری پیشرفته‌است که سیستم اقتصادی آن به شدت به خصوص در بخش بازرگانی و داد و ستد به ایالات متحده وابسته‌است، به نحوی که باعث شده این کشور رابطهٔ اقتصادی پیچیده وبلند مدتی را با این کشور داشته باشد - وابستگی این کشور به بخش منابع طبیعی گرانبهایش نیز بسیار زیاد می‌باشد.

 

منطقهٔ تجاری مرکز شهر تورنتو در شب

استیفن جوزف هارپر (در انگلیسی: Stephen Harper) رئیس حزب محافظه کار و نخست وزیر وقت کانادا است. وی در تاریخ ۳۰ آوریل سال ۱۹۵۹ به دنیا آمد و تحصیلات عالی خود را در دانشکاه شهر کلگری به پایان رساند.

او بیست و دومین نخست وزیر کانادا است.