میناب هرمزگان
میناب یکی از شهرهای استان هرمزگان در جنوب ایران است. این شهر در بخش مرکزی شهرستان میناب قرار دارد.
اهمیت شهر
شهر میناب مرکز شهرستان میناب است و شهرهای هشت بندی و سندرک که دیگر شهرهای شهرستان میناب هستند، زیر نظر میناب قرار دارند و در امور اداری و اقتصادی به میناب وابسته اند.
همچنین میناب ، بزرگترین شهر غیر بندری استان هرمزگان می باشد.
پیشینه تاریخی :
جلگه میناب بیش از 100 هزار سال قدمت دارد بنیان شهر میناب را به زمان ساسانیان نسبت می دهند اما بعضی از اسناد تاریخی موجود نشان می دهد این شهرستان از قدمتی بیش از 2500 سال برخوردار می باشد كه بدین منظور می توان به سفر نامه نئارخوس ( نئاركوس)سردار اسكندر مقدونی مراجعه كرد این احتمال نیز هست که این شهر در زمان ساسانیان به آبادانی و رونق رسیده است
از میناب با نامهای مینو ، مینا ، هرمز ، هارموز ، و توسط نئارخوس دریانورد مقدونی در سفر نامه اش با عنوان هارموز و یا آرموز نام برده شده است 0
شاید وجه تسمیه میناب ، آب فرآوان و رودخانه پر آب با آب شیرین آن بوده است قدیمی ترین نامی كه در كتب تاریخی و در زمان هخامنشی از میناب برده شده شهر اورگاناORGANA بوده است میناب در سال 1310 هجری شمسی در تقسیمات کشوری به شهر تبدیل شد ودر سال 1334 به شهرستان ارتقاء یافت
میناب یا هرمز بندری اباد در مصب رودخانه میناب بوده است که بوسیله خوری به دریا وصل می شده است ، صدها کشتی از سرا سر اسیا بخصوص هند و چین، و افریقا در بندر هرمز مشغول تخلیه محموله های تجاری خود بوده و یا شاهن*بار بادبانها بر کشیده منتظر باد مناسب بوده تا راهی مقصد گردند .
مارکو پو لو جهانگرد و نـــیــزی وقتی برای اولین به هرمز قدیم رسید (1272)میلادی از ابادی و رونق تجارت این شهر تعجب نمود و نوشت * : اگر دنیا انگشتری باشد ، هرمز نگین ان است ؛
.
مارکو پولو از هرمز بعنوان شهری اباد و پر رونق یاد می کند . ادریسی جغرافیادان عرب در باره بندر هرمز می گوید ؛ خانه ها از سنگ ساخته و گچکاری شده بودند و بعضی خانه ها هفت طبقه بودند؛ وی در ادامه نوشته ؛ در بازار شهر انواع میوه و سبزی پیدا می شد ، حتی میوه های که فصلشان نبود و از کشورهای دیگر اورده بودند.
قدیمی ترین اشاره تاریخی به بندر هرمز در نوشته های یکی از سرداران اسکندر مقدونی بنام نارخئوس 325 قبل از میلاد می باشد. وی مشاهدات خود از بندر هرمز چنین بیان میکند : شهری آباد در کنار رودخانه آنامیس و در ساحل هرموزیا و در بخش کرمانیا . نارخئس از سرسبزی منطقه مغستان ( میناب ) تعجب می کند و میگوید ؛ در انجا همه گونه درخت دیده می شود به جز درخت زیتون ؛ .
بخش بزرگی از تمدن بشری در کنار رودخانها و دلتا ها بوجود امده دلتاب نیل در مصر ، رودخانهای دجله و فرات در عراق ، رودخانه کارون در غرب ایران، رودخانهای سند گنگ و جامونا در هند ، مکنگ و یانتسه در شرق اسیا ، هر کدام گهواره تمدن بشری بودهاند .
کشف آثار باستانی و اشیای قدیمی اطراف رودخانه میناب ( آنامیس ) ، خبر از وجود تمدنی چند هزار ساله در این منطقه می دهد. منطقه میناب بخاطر حاصلخیزی زمینهای ان ، جریان اب شرین رودخانه میناب ، ساحلی ارام و بندرگاه طبیعی ( خور تیاب میناب ) می تواند در دل خود نشانی از تمدنی شکوفا و عظیمی نهفته داشته باشد.
خبرگزاری مهر در خبری که به زبان انگلیسی مخابره کرده بود با تیتر درشتی نوشته بود ؛ کشف شهر مربوط به دوران پارتها در میناب ؛ همین خبر گزاری در خبری دیگر این بار در بخش فارسی خود ، خبری با این تیتر منتشر نمود ؛ دشت میناب و قدمتی پانزده هزار ساله ؛ در دنباله این خبرها امده اشیای سنگی کشف شده متعلق به دوران میان سنگی است که به حدود پانزده هزار سال قبل از میلاد مسیح بر می گردد.
در کاوشها همچنین به سفالها و اثاری دست یافتند که مربوط یه دوران ؛ اشکانی ، قرون اول هجری و قرن پنجم و دوران تیموری و صفویه و ...... می باشند . ؛ و در ادامه خبر می خوانیم ؛ یک تیم متشکل از باستان شناسان انگلیسی و ایرانی که مشغول کاوش در منطقه میناب بودند اتفاقی به اثار شهر باستانی دوران پارتها برخوردند.
اشاره به و جود شهر های باستانی در منطقه تنگه هرمز و مغستان ( میناب ) ، برای اولین بار توسط سرهنگ لویس انگلیسی که مشغول خدمت در بوشهر بود ، همچنین سر ارلن استین و الکساندر ویلیم سون مطرح گردید. بندر هرمز قدیم یکی از این مکان ها بود . بندر هرمز قدیم در 10 کیلومتری جنوب غرب شهر فعلی میناب و 15 کیلومتری ساحل دریا واقع شده بود و از طریق خوری به دریا وصل بود ،این خور اکنون قابل کشتیرانی نیست .
دخالت ماموران کرمان و فارس در امورداخلی هرمز ( که تقریبا مستقل بود ) و تحریک حاکمان هرمز به جنگ علیه یکدیگر و از طرفی حمله مقرر سواران تار تار و بیم از حمله تیمور به بندر هرمز ، باعث گردید حدود سال 1300 میلادی امیر بهاالدین عیاض که به کمک اتابکان فارس به قدرت رسیده بود ، با خرید جزیره جرون از حاکم فارس ، تمام امور اداری و تجاری از بندر هرمز در میناب به این جزیره انتقال دهد و نام هرمز بجای جرون بکار برده شود .
بعلت نخلستانهای وسیعی در منطقه میناب ، در نوشت ها ونقشه های قدیمی از این منطقه بعنوان مغستان نام برده شده است . مغ ( نخل ) یک کلمه اصیل فارسی است و در هرمزگان و زبان بندری وسیعا استفاده میشود . بنا به بعضی نوشته ها کلمه هرمز در اصل هرمغ بوده که بعدها به هرمز تعغیر پیدا می کند .
ادریسی ، بلاذری ، اصطخری، عارف ، ابن بطوطه و مارکوپولو در نوشتهای خود از بندر هرمز ومنطقه مغستان بعنوان منطقه اباد ، سرسبز با بازارهای پر رونق در شمال خلیج فارس یاد میکنند.
پنجشنبه بازار میناب با قدمتی چند صد سا له خود هنوز یکی از بازارهای مهم محلی است که از دوران گذشته بجا مانده است . پنجشنیه بازار میناب نمایشگاهی است از انواع کارهای دستی، هنری و فرهنگی شرق هرمزگان .کمتر جای در ایران شمامی توانیدپیدا کنید که در یک روز و در یک جا شاهد چنین تنوعی باشید.
* این گفته مارکو پولو و نوشتهای که در رابطه با بندر هرمز ( میناب ) گفته شده ، در بعضی نوشتها به اشتباه به جزیره هرمز اطلاق نموده اند.در صورتی که جزیره هرمز از سال 1300 میلادی به بعد اباد و عالمگیر میشود
* شاهن= پــر - بار زده ، در اصطلاح لنج داری بکار می رود
از مکان های دیدنی میناب می توان به سد استقلال میناب در دو کیلومتری شهر و همچنین پنجشنبه بازار معروف میناب اشاره نمود.
