تعطیلات عید برای دانشجویان فردا
تعطیلات سال نو بی‌شک یکی از جذاب‌ترین روزهای سالیانه دانش‌آموزان است که شور و هیجان آن حتی از یک ماه پیش ذهن آنها را به خود مشغول می‌سازد تا برای دید و بازدیدها و مسافرت‌ها و تفریحات و خلاصه یک استراحت شیرین برنامه‌ریزی کنند؛ اما عده‌ای از این دانش‌آموزان امروزه و احتمالاً دانشجویان فردا که تعدادشان نیز نزدیک یک میلیون نفر است مقطع پیش‌دانشگاهی را سپری می‌کنند یا پشت کنکوری هستند، با دغدغه کنکور سال ۸۷ تعطیلات را می‌گذراند و این ۱۴ روز را فرصتی برای جبران کوتاهی گذشته یا پیشی گرفتن از دیگر رقیبان می‌دانند، اما چطور می‌توان از این ایام بخوبی بهره برد و از کتاب و درس نیز دلزده نشد؟
● گام اول: عمل، مقدم بر انگیزه
از قدیم گفته‌اند: «دست مرد است و چشم، نامرد»؛ چشم به تو می‌گوید که این کار سخت است. نمی‌توانی آن را انجام دهی. احتمال موفقیت اندک است. اما دست وارد عمل می‌شود و با سعی و پایمردی، کار را به انجام می‌رساند. به عبارت دیگر، بیشتر افراد حال و حوصله کار کردن را ندارند. بویژه اگر کار سختی باشد و لازم باشد وقت زیادی را صرف آن کنیم. از همین رو، روان‌شناسان معتقدند که دست به کار شوید. وقتی شروع کردید، برداشتن قدمهای بعدی ساده‌تر می‌شود و می‌بینید که کار موردنظر، آنقدرها هم که فکر می‌کردید، بد و وحشتناک نیست. در ضمن، توجه داشته باشید که رسیدن به هدف‌های شخصی، بیشتر با فشار روانی همراه است. زیرا بیشتر اوقات برای رسیدن به هدف با موانع مختلفی روبرو می‌شویم. اگر به راحت بودن زندگی معتقد باشید و اگر خیال کنید دیگران تلاش نمی‌کنند و موفق می‌شوند، به این نتیجه می‌رسید که مشکلی در کار شما وجود دارد و در نتیجه در برخورد با هر مشکلی از آن صرف نظر می‌کنید و جزیی‌ترین دلسردی‌ها و ناکامی‌ها برای شما غیرقابل تحمل می‌شود. پرکارها می‌دانند که زندگی پر از سختی است و می‌دانند که در راه رسیدن به هدف موانع و ناکامی‌های متعددی در انتظار آنهاست. به همین دلیل، موانع را می‌پذیرند و با عزمی جزم به مقابله با آنها می‌روند.
● گام دوم: ترس از شکست را کنار بگذارید
«می‌دانم که موفق نمی‌شوم. پس چرا درس بخوانم؟» این عبارت، حرف دل تعداد قابل توجهی از داوطلبان است. اشخاصی که از شکست می‌ترسند و عزت نفس خود را با موفقیت می‌سنجند. در نتیجه به جای آن‌که به استقبال خطر بروند، از آن می‌گریزند. اگر شما نیز جزو این گروه هستید، به جای آن‌که خود را تسلیم افکار منفی کنید، نحوه برخورد با این افکار را بیاموزید تا تحت تأثیر آنها قرار نگیرید. از خود بپرسید: «برای گریز از انجام کار به خود چه می‌گویم؟ چه نوع افکاری به ذهنم خطور می‌کند؟ سپس این افکار را یادداشت کنید تا بتوانید طرز فکر و احساستان را تغییر دهید. با نوشتن افکار منفی که باعث می‌شوند کار خود را به تعویق بیندازید، متوجه می‌شوید دلیل طفره رفتن شما از کار این است که درباره آن غیرمنطقی فکر می‌کنید. برای مثال، شما فکر می‌کنید باید در تعطیلات عید تمام دروس را دوره کنید و همه ضعفها و مشکلات خود را رفع کنید. بدون شک انجام چنین کاری غیرممکن است و در نتیجه تمام مدت احساس گناه می‌کنید و دچار دلسردی، نگرانی و غم و اندوه می‌شوید. ما به شما پیشنهاد می‌کنیم کاری را که می‌خواهید انجام دهید، در یک جدول بنویسید و به جای تفکر همه یا هیچ به خود بقبولانید که مجبور نیستید همه کارها را در این ایام انجام دهید. همین که هر روز بخشی از درسهای خود را مطالعه کرده یا چند تمرین را حل کنید، احساس بهتری خواهید داشت.
● گام سوم: کدامیک ارزش و اهمیت بیشتری دارد؟
«چرا نمی‌خواهید امروز درس بخوانید؟» و «چرا باید دست از تنبلی بردارید و دو یا سه ساعت از روز را به مطالعه اختصاص دهید؟»
آیا پاسخ این پرسشها را می‌دانید؟ بهتر است کاغذ بردارید و فهرستی از فواید این‌که امروز درس نخوانید را بنویسید. توجه داشته باشید وقتی کارها را به بعد موکول می‌کنید، فواید بسیاری دارد. برای مثال:
▪ می‌توانید کار راحت‌تری انجام دهید.
▪ می‌توانید به کار مورد علاقه‌تان بپردازید.
▪ می‌توانید با این تصمیم قطعی، خیال خود و تمام افراد خانواده را که نگران آینده تحصیلی شما هستند، حداقل تا سال تحصیلی آینده راحت کنید و...
حال به زیانهای انجام ندادن آن کار بیندیشید و آنها را بنویسید. برای مثال:
- امکان دارد که نزدیکانتان شما را شماتت کنند.
- امکان دارد که احساس گناه کنید.
- یک‌سال از برنامه زندگی‌تان عقب می‌افتید.
- شاید سال آینده شرایط لازم را برای مطالعه و آمادگی برای کنکور نداشته باشید و...
● گام چهارم: برنامه‌ریزی کنید
اگر درباره زمان شروع کار خود تصمیم گرفته‌اید، بدانید که بلندترین گام را برای رسیدن به هدف برداشته‌اید؛ زیرا مصمم هستید که تغییر مهمی در روش کار خود بدهید و تحولی در آن ایجاد کنید امکان دارد با وجود آن‌که تصمیم جدی گرفته‌اید، به برنامه خود پایبند نباشید و در اجرای آن کوتاهی کنید. در این صورت لازم است فهرستی از عواملی که ممکن است شما را از شروع کار باز دارد تهیه کنید سپس به یافتن راه‌حل‌هایی برای برخورد با این مسائل بیندیشید. این روش به شما کمک می‌کند تا نگرش جامع‌تری نسبت به کاری که تصمیم به انجامش گرفته‌اید، داشته باشید و خواهید دید که بیشتر اوقات یافتن یک راه حل موثر، راحت‌تر از آن است که تصور می‌کردید.
● گام پنجم: کمال‌گرا نباشید
بسیاری از ما با این باور بزرگ شده‌ایم که باید همیشه کارهایمان عالی و بدون کم و کاست باشد و معتقدیم که باید بهترین باشیم. این مسأله باعث می‌شود که تحت فشار روانی بسیاری قرار بگیریم و در نهایت به وقت گذرانی و کوتاهی کردن در انجام کارها تن بدهیم. در واقع کامل‌گراها خورشید را می‌خواهند، اما جز هوا چیزی نصیبشان نمی‌شود. بعکس، وقتی معیارهای خود را تخفیف دهیم، احساس آرامش بیشتری خواهیم داشت و مفیدتر و خلاق‌تر می‌شویم البته داشتن معیارهای سطح بالا چیز خوبی است، اما کمال‌گرایی وسواس گونه راه مناسبی برای بالا بودن کیفیت نیست.
پس به جای این که احساس کنید به زور باید شماره یک باشید، برای تلاش خود احساس رضایت کنید و به جای این‌که فکر کنید باید آدم بخصوص یا بسیار باهوشی باشید و در رشته یا دانشگاهی خاص پذیرفته شوید تا مورد مهر و پذیرش دیگران قرار گیرید، احساس عزت نفس بی‌قید و شرط کنید و نیازی به جلب توجه دیگران نداشته باشید.
