معرفي رشته علوم و صنايع غذايي
علوم و صنايع غذايي به مجموعهاي از علوم و فنون اطلاق ميشود كه كيفيت فيزيكي، شيميايي و بيولوژيكي محصولات كشاورزي، اعم از گياهي و دامي را از لحاظ تبديل و نگهداري، مورد توجه قرار داده و امر جمعآوري، عملآوري، تبديل، تكميل، نگهداري و حمل و نقل اين محصولات را مورد بررسي قرار ميدهد.
هدف از ارائه برنامه آموزشي دوره کارشناسي ارشد رشته «مهندسي کشاورزي- علوم صنايع غذايي»، تربيت نيروي انساني متخصص مورد نياز کشور براي اداره و توسعه واحدهاي صنايع غذايي و نظارت بر مراکز کنترل مواد غذايي، با توجه به اولويت‌هاي مورد نظر است.
امنيت غذايي جزو مهم‌ترين اهرم‌هاي استراتژي ملي براي استقلال و خود کفايي است. استفاده بهينه از مواد غذايي و کاهش ضايعات آنها و مديريت صحيح بر منابع آن و نيز استفاده از علوم و فنون روز به منظور حفظ کيفيت و افزايش عمر نگهداري مواد غذايي نيازمند نيروهاي متخصص و کار آزموده در اين زمينه است. بديهي است نيل به اين هدف جز با در اختيار داشتن نيروي انساني متخصص که تواناييهاي خود را در محيط آموزش و علمي مناسب کسب نكرده باشد، امکانپذير نخواهد بود. لذا ضروري است متخصصيني تربيت شوند که بتوانند در امور مربوط به مديريت، برنامه ريزي، نظارت، آموزش و تحقيق در امور فوق خدمت كنند.
علاوه بر اهميت حياتي ايمني در صنايع غذايي، امروزه اين صنايع همانند بسياري از صنايع ديگر، بايد قادر باشند تا مسير بسيار پيچيده و سختي را براي ارضاي تنوع‌طلبي مصرف‌کنندگان و همچنين رقابت در بازار ديناميک صنعتي و صادرات ملي طي نمايند. در جهان امروز استفاده از مجموعه آخرين دانش‌ها و يافته‌هاي بشري و بهينه‌سازي آنها، افزايش راندمان و بهره‌وري را در اين صنعت به ارمغان آورده است. اين روش‌ها باعث گرديده تا فرآيندهاي صنايع غذايي ويژگي‌هاي بخصوصي را پيدا نمايد. اهم اين ويژگي‌ها عبارتند از:
1- بهبود کيفيت
2- تضمين کيفيت
3- بالا بردن ظرفيت توليد
4- کاهش مصرف انرژي
5- پايين آوردن دخالت نيروي انساني در فرآوري صنايع غذايي به منظور کاهش انواع آلودگي‌ها به جهت تضمين امنيت غذايي
6- کاهش ضايعات
7- افزايش راندمان و بهره‌وري
گرايش‌ها و ابعاد مختلف اين رشته در كارشناسي ارشد
فناوري تبديل مواد غذايي
يکي از معضلات روز کشورهاي در حال توسعه از جمله ايران حجم بالاي ضايعات بخش کشاورزي و نيز عدم استفاده بهينه از فرآورده هاي جانبي اين بخش است. دانش و فناوري تبديل مواد اوليه کشاورزي، دامي و دريايي به محصولاتي با ارزش افزوده بالا و نيز قابليت نگهداري و بسته بندي آنها براي نگهداري در شرايط مختلف موضوع فعاليت اين گرايش است. همچنين تربيت نيروي انساني متخصص و محقق با تواناييهاي مديريتي و راهبردي و تحقيقاتي در زمينه هاي فوق از ديگر مأموريت‌هاي اين گرايش است.
علوم مواد غذايي
علوم پايه مورد نياز در همه گرايش‌هاي مربوط به فرآوري و تبديل و مهندسي صنايع غذايي در گرايش علوم مواد غذائي مد نظر قرار مي گيرد. تواناييهاي علمي متخصصين مربوطه در اين گرايش، ساير گرايش‌ها و تخصص‌ها را قادر به اتخاذ تکنيک‌هاي صحيح مي نمايد. شيمي مواد غذايي، ميکروبيولوژي مواد غذايي، بيوشيمي و ساير خواص کيفي مواد غذايي محورهاي اصلي آموزش و تحقيق در اين گرايش هستند.
مهندسي صنايع
بومي سازي تجهيزات و تکنولوژي‌هاي روز مورد استفاده در صنايع غذايي و آشنايي دانشجويان به اصول طراحي و پايه‌هاي دانش فني، تجهيزات و ماشين آلات مورد استفاده در صنايع غذايي هدف اين گرايش است.
بيوتکنولوژي مواد غذايي
روش‌هاي نوين علمي مورد استفاده در صنايع غذايي ، ارزش دهي به محصولات جانبي، استفاده بهينه از ضايعات و معرفي روش‌هاي بيوتکنولوژي در صنايع غذايي و محصولات و فناوري هاي مرتبط جزو اهداف اين گرايش است
تواناييهاي لازم براي داوطلبان اين رشته
براي کسب موفقيت در طي دوره تحصيلي و امکان ادامه تحصيل در اين رشته، داوطلب بايد از توان و دانش بالا در دروس شيمي، فيزيک و زيست شناسي(ميکروب شناسي) برخوردار باشد. در ضمن از آن جا که زمينه اشتغال متخصصان اين رشته بيشتر در کارخانجات اعم از آزمايشگاه و خط توليد است، داوطلب بايد از توان جسمي مطلوب و نيز دقت کافي بهره‌مند باشد.
فارغ التحصيلان رشته مهندسي علوم و صنايع غذايي پس از پايان تحصيلات، بسته به تواناييهاي فردي و علمي خود، مي توانند مسووليتهاي متفاوتي نظير: مديريت توليد کارخانجات،مسئوليت فني، مسئوليت آزمايشگاهها، انجام فعاليتهاي تحقيقاتي براي بهبود کيفيت توليدات غذايي، ساخت محصولات جديد، افزايش توليد، کاهش ضايعات، بسته بندي و ارائه مشاوره علمي به واحدهاي توليدي و فعاليتهاي مرتبط ديگري را بر عهده گيرند. بديهي است که نقش متخصصان اين رشته در جلوگيري از اتلاف سرمايه‌هاي ملي، با کاهش ضايعات کشاورزي از طريق تبديل آنها به فرآورده هاي غذايي مطلوب و مورد تأييد استانداردهاي جهاني و ارزآوري از طريق صادرات اين محصولات بر هيچ کس پوشيده نيست
فهرست وزارتخانه‌ها وسازمان‌هايي كهفارغ‌التحصيلان اين رشتهمي‌توانند در آنها مشغول به كار شوند ازاين قراراست:
· وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي کشور:
1- انستيتو پاستور ايران
2- سازمان بهزيستي کشور
3- شرکت سهامي دارو پخش
4- سازمان تأمين اجتماعي
5- شرکت توسعه ي صنايع پزشکي
6- انستيتو تحقيقات تغذيه‌اي و صنايع غذايي کشور
7- فرهنگستان علوم پزشکي جمهوري اسلامي ايران
1- سازمان امور عشاير ايران
2- شرکت سهامي شير ايران
3- شرکت خدمات مهندسي جهاد سازندگي
4- شرکت سهامي شيلات ايران
5- سازمان دامپزشکي کشور
6- مؤسسه تحقيقات واکسن و سرم سازي رازي
1- مرکزتوسعه صادرات ايران
2- سازمان گسترش خدمات بازرگاني
3- سازمان غله کشور
4- سازمان بازرسي و نظارت بر توزيع کالا
1- مؤسسه مهندسي و زراعي
2- سازمان چاي کشور
3- شرکت سهامي کشت و صنعت شهيد بهشتي و شهيد رجايي
4- شرکت خدمات حمايتي کشاورزي
با توجه به برنامه هاي توسعه گروه و نيازهاي كشور در سال 1346 مقرر شد در رشته هاي زير تا مقطع دكتري دانشجو پذيرفته شود.
1- صنايع استخراجي
2- صنايع تخميري
3- توسعه و نگهداري مواد غذايي
4- صنايع لبنيات
همچنين در همين سال به دنبال راه اندازي انستيتو قند برنامه درسي قند سازي در چهار بخش زير مورد تصويب قرار گرفت.
1- تكنولوژي قند
2- آزمايشگاه صنعتي و تحقيقات قند
3- مهندسي آب و بخار و برق در كارخانجات قند
4- استفاده از محصولات جانبي كارخانه قند
تواناييهاي لازم براي داوطلبان اين رشته و ادامه تحصيل در آن
براي کسب موفقيت در طي دوره تحصيلي و امکان ادامه تحصيل در اين رشته، داوطلب بايد از توان و دانش بالا در دروس شيمي و زيست شناسي و رياضي برخوردار باشد. در ضمن از آن جا که زمينه اشتغال متخصصان اين رشته بيشتر در کارخانجات اعم از آزمايشگاه و خط توليد است، داوطلب بايد از توان جسمي مطلوب و نيز دقت کافي بهره مند باشد.
تواناييهاي فارغ التحصيلان
فارغ التحصيلان رشته مهندسي علوم و صنايع غذايي پس از پايان تحصيلات، بسته به تواناييهاي فردي و علمي خود، مي توانند مسووليتهاي متفاوتي نظير: مديريت توليد کارخانجات ليت فني، مسووليت آزمايشگاهها، انجام فعاليت هاي تحقيقاتي براي بهبود کيفيت توليدات غذايي، ساخت محصولات جديد، افزايش توليد، کاهش ضايعات، بسته بندي و ... ارائه مشاوره علمي به واحدهاي توليدي و فعاليتهاي ديگر را بر عهده گيرند. بديهي است که نقش متخصصان اين رشته در جلوگيري از اتلاف سرمايه هاي ملي، با کاهش ضايعات کشاورزي از طريق تبديل آنها به فرآورده هاي غذايي مطلوب و مورد تأييد استانداردهاي جهاني و ارزآوري از طريق صادرات اين محصولات بر هيچ کس پوشيده نيست.
منابع اصلی کنکور کارشناسی ارشد صنايع غذايی
تکنولوژی غلات
1- جزوه درسی تکنولوژی غلات دکتر شهیدی دانشگاه فردوسی مشهد
2- جزوه درسی تکنولوژی غلات دکتر کدیور
--------------------------------------------------------------------------------
تکنولوزی روغن
1- جزوه درسی تکنو لوژی روغن های خوراکی دکتر محمد حسین حداد خداپرست / دانشگاه فردوسی
2- جزوه درسی تصفیه روغن و تولید مار گارین اصفهان
3- جزوه درسی چربی ها و روغن های خوراکی تبریز
--------------------------------------------------------------------------------
تکنولوزی لبنیات
1- جزوه درسی تکنولوژی شیر و فراوردهای لبنی دکتر سید علی مرتضوی
2- جزوه جزوه درسی شیر و فراوردهای آن دکتر احسانی / دانشگاه تهران
3- جزوه درسی تکنولوژی لبنیات / دانشگاه ارومیه
--------------------------------------------------------------------------------
کنسروسازی
1-کنسروسازی / دانشگاه شیراز
2-صنایع کنسروسازی دکتر فخری شهیدی / فردوسی مشهد
--------------------------------------------------------------------------------
تکنولوژی قند
1-جزوه درسی مهندس بهزاد تکنولوژی قند1380 / دانشگاه فردوسی مشهد و تبریز
2-تکنولوژی قند مهندس رضا اسماعیل زاده کناری/ دانشگاه گرگان
--------------------------------------------------------------------------------
اصول نگهداری
1-جزوه درسی مبانی اصول نگهداری مواد غذایی دکتر معین دانشگاه تهران
2- جزوه درسی اصول نگهداری مواد غذایی دکتر کبیری دانشگاه اصفهان
3-جزوه دکتر قدوسی اصول نگهداری مواد غذایی 1385
--------------------------------------------------------------------------------
اصول مهندسی
1- جزوه درسی مبانی مهندس صنایع غذایی دکتر کلباسی / دانشگاه تهران
2- جزوه درسی مبانی مهندس صنایع غذایی سید کمال الدین سید رضوی / دانشگاه فردوسی
3-جزوه درسی دکتر شاهدی اصول مهندسی صنایع غذایی / دانشگاه صنعتی اصفهان 1384
4-جزوه درسی دکتر توکلی پور اصول مهندسی صنایع غذایی1374
--------------------------------------------------------------------------------
اصول طراحی کارخانه
1-جزوه درسی دکتر شاهدی اصول طراخی کارخانه های مواد غذایی
دانشگاه ارومیه 1375
2-جزوه درسی مهندس جلالی اصول طراخی کارخانه های مواد غذایی
دانشگاه فردوسی مشهد 1377
--------------------------------------------------------------------------------
شیمی مواد غذایی
1-شیمی مواد غذایی دکتر فرهوش /دانشگاه فردوسی
2-شیمی مواد غذایی دکتر پور ازرنگ / دانشگاه اصفهان و فردوسی
3-شیمی مواد غذایی دکتر احمدی / دانشگاه تبریز
--------------------------------------------------------------------------------
میکروبیولوژی مواد غذایی
1-جزوه درسی میکروبیولوژی مواد غذایی دکتر شهیدی دانشگاه فردوسی
2- جزوه میکروبیولوژی مواد غذایی دکتر حبیبی دانشگاه تهران
3- جزوه درسی میکروبیولوژی مواد غذایی دکتر قدوسی دانشگاه فردوسی
4- جزوه میکروبیولوژی مواد غذایی دانشگاه تبریز
5- نکات بسیار کاربردی میکروبیولوژی مواد غذایی
--------------------------------------------------------------------------------
ریاضیات
1-ریاضیات دانشگاهی
مهندس نیکو کار
--------------------------------------------------------------------------------
زبان انگلیسی
1-زبان تخصصی صنایع غذایی
