همين الان يك كاغذ سپيد برداريد و به آن خيره شويد يا برويد پشت پنجره و به آسمان نگاه كنيد ! چه شد؟ چي مي‌بينيد؟ اگر ذرات كوچكي شبيه به مگس يا گرد و غبار مي‌بينيد كه هي جلوي چشم‌هايتان بالا و پايين مي‌روند و اين طرف و آن طرف مي‌روند، اشكال نه از آسمان است، نه از كاغذ بلكه شما دچار عارضه چشمي مگس‌پران يا عارضه جرقه‌بيني شده‌ايد.
مگس‌ها با خيلي‌ها كار دارند
مگس‌پران عارضه چشمي بسيار رايج است كه معمولا با بيشتر شدن سن بروز مي‌كند؛ به طوري كه از هر 10 فرد بالاي 60 سال 7 نفرشان مگس‌پران را تجربه كرده‌اند.
اين عارضه ممكن است در افراد بالاي 60 سال، نزديك‌بين‌ها، كساني كه سابقه جراحي چشمي (بخصوص جراحي آب مرواريد) و آنها كه سابقه التهاب داخل چشمي (يووئيت) دارند، ديده شود؛ با اين حال احتمال دارد كساني نيز هيچ يك از اين بيماري‌ها را نداشته باشند اما عارضه مگس‌پران را تجربه كنند.
مگس‌ها از كجا مي‌آيند؟
براي اين كه بدانيد مگس‌پران دقيقا چه منشأيي دارد بايد ابتدا با زجاجيه چشم آشنا شويد. زجاجيه مايعي ژله‌مانند شبيه به سفيده تخم مرغ است كه بخش اعظم داخل كره چشم را از پشت عدسي تا روي شبكيه پركرده است. زجاجيه داراي مقدار فراواني آب و مواد محلول است و به همين دليل حالت ژله‌اي دارد و داخلش با رشته‌هاي بسيار ظريفي پر شده است كه در قسمت‌هاي خارجي‌تر متراكم‌تر است و به لايه‌هاي داخلي شبكيه متصل شده‌اند. سخت شد ؟ اما باور كنيد لازم بود!
پژوهش‌هاي پزشكان بيمارستان تخصصي چشم نور نشان مي‌دهد رشته‌هايي كه از آنها صحبت كرديم در كودكان و افراد جوان معمولا بسيار ظريف هستند و ديده نمي‌شوند اما با بالا رفتن سن، اين رشته‌ها ضخيم‌تر مي‌شوند و در برخي جاها به هم مي‌چسبند كه اين باعث ايجاد كدورت در زجاجيه مي‌شود كه سايه اين كدورت بر روي شبكيه باعث ديدن آن مگس‌هاي ابتداي گزارش مي‌شوند.
همچنين در بسياري از افراد سالمند بخشي از رشته‌هاي محيطي زجاجيه كه به شبكيه متصل بوده‌اند، از جاي خود كنده مي‌شود و به داخل بخش‌هاي مركزي زجاجيه مي‌افتد. اين حالت كه آن را (جداشدگي خلفي زجاجيه) مي‌نامند شايع‌ترين علت ايجاد مگس‌پران است. در برخي از موارد نيز وجود التهاب داخل چشمي(يووئيت) سبب تجمع سلول‌هاي التهابي در زجاجيه مي‌شود كه مگس‌پران را ايجاد مي‌كنند.
علت ديگر مگس‌پران وجود خونريزي در داخل زجاجيه است، براي مثال ممكن است خونريزي خفيف چشمي در افراد مبتلا به ديابت، ابتدا به صورت يك مگس‌پران ديده شود.
نور ديدم ! نور ! نور!
هميشه مگس‌ها نيستند كه باعث ناراحتي مي‌شوند، در برخي موارد هم ممكن است معناي احساس وجود نوري غيرواقعي در ميدان بينايي، چشمان شما را بيازارند. جرقه ممكن است به صورت خطوط درخشان صاعقه‌مانند، به صورت اجسام ريز درخشنده يا نقاط ريز متعدد در ميدان ديد، به هنگام حركات ناگهاني سر يا چشم يا در تاريكي ديده شود.
اين نور از لامپ نيست
همان‌طور كه قبلا گفته شد با افزايش سن رشته‌هاي زجاجيه زخيم‌تر مي‌شوند و به هم چسبندگي پيدا مي‌كنند. اين چسبندگي رشته‌هاي زجاجيه ممكن است باعث كشيده شدن پرده شبكيه شود. از آنجا كه پاسخ سلول‌هاي شبكيه به محرك‌ها به صورت درك نور است هر عاملي كه سلول‌هاي شبكيه را تحريك كند در مغز به عنوان نور تفسير مي‌شود. به همين علت وقتي شبكيه تحت كشش قرار گيرد جرقه‌هاي نوري ديده مي‌شود.
مگس‌ها كي خطرناك مي‌شوند؟
عارضه مگس‌پران و جرقه معمولا خطرناك نيستند و اگر سال‌هاي سال است آنها را مي‌بينيد ممكن است نيازي به درمان نداشته باشند اما در مواردي كه جرقه به تازگي ايجاد شده باشد بايد نگران باشيد چرا كه ممكن است شبكيه چشمتان پاره شده باشد، همچنين اگر مگس‌پران با سوراخ يا پارگي پرده شبكيه همراه باشد احتمال دارد نياز به اقدامات درماني مانند ليزر يا عمل جراحي براي جلوگيري از پارگي پرده شبكيه وجود داشته باشد.
همچنين درنظر داشته باشيد كه جرقه حتي اگر با پارگي شبكيه همراه باشد معمولا پس از چند روز تا چند هفته خود به خود از بين مي‌رود؛ مگس‌پران هم حتي در صورت همراهي با پارگي شبكيه پس از چند هفته كوچك مي‌شود. بنابراين در افرادي كه جرقه يا مگس‌پران جديد ايجاد شده حتي اگر خود به خود خوب شده باشد لازم است معاينه كامل چشم انجام شود.
فراموش نكنيد اگر مگس‌پران جديدا ايجاد شده باشد يا پس از چند هفته خود به خود برطرف نشده باشد يا مگس‌پران قديمي‌كه به تازگي بزرگ‌تر شده يا تغيير ديگري پيدا كرده باشد يا همراه با جرقه يا همراه با كم شدن يا تاري ديد يا احساس وجود پرده در جلوي چشم باشد كه ناشي از كنده شدن بخشي از شبكيه است، حتما و به سرعت بايد به چشم‌پزشك مراجعه كنيد.
