-زنجبیل
زنجبیل اصالتاً یك گیاه چینی و هندی است و در این كشورها در طول بیشتر از 4000 سال در پخت و پز غذا مصرف شده است.
از آنجا كه مردم علاقه وافری به طعم تند و بوی معطر زنجبیل داشته اند و نوعی خاصیت گرمایی داشته و برای درمان درد معده مؤثر بوده است، كاشفان و جهانگردان در سرتاسر نقاط گرمسیری آن را كشت داده اند. ریشه این گیاه در درمان سرگیجه، تعریق، تهوع و استفراغ ناشی از بیماریهای حركتی یا دریازدگی مؤثر واقع می شود. این گیاه همچنین گلودرد، سردردها، پاره ای از انواع دردهای قاعدگی و آرتریت و تب و درد ناشی از انواع سرماخوردگیها و آنفلونزا را درمان می كند.
معرفی گیاه
ساقه های ریشه دار زنجبیل عبارت از دكمه ای به هم پیچیده، ضخیم و قهوه ای روشن است كه می توانید از بازار محلی نیز آنرا تهیه كنید. از آنجا كه زنجبیل نوعی گیاه زیرزمینی است لذا ساقة ریشه دار این گیاه بخشی از ساقه اصلی است كه برحسب انفاق در زیرزمین رشد و نمو پیدا می كند. ریشه اصلی این گیاه از گره های موجود روی ساقه های ریشه دار آن نمو می كند. بالای سطح زمین ساقه های 12 اینچی دارای برگهای طولانی، باریك، كج و معوج و سبز با گلهای سفید و سبز مایل به زرد قرار دارد.
تركیبات گیاه
فرآورده های حاصله از زنجبیل از ریشه تازه یا خشك آن یا از طریق تقطیر روغن از ساقه آن تهیه میشود.
اشكال موجود
پس از قطع ساقة ریشه دار این گیاه، مواد شیمیایی فعال موجود در گیاه از قبیل زینجیبرن، بنزابولن، جینجرول، شوقول خاصیت ذاتی خود را از دست می دهند. شركتهای دست اندركار و فعال در زمینه فرآورده های گیاهی، زنجبیل را به صورت عصاره، تنتور، انواع كپسول یا روغن آن عرضه می كنند تا از زایل شدن این مواد شیمیایی جلوگیری شود. بنابراین فرآورده هایی را مصرف كیند كه به وضوح در برچسب خودش میزان زنجبیل مورد مصرف شما را ذكر كرده باشد.
می توانید ریشه زنجبیل تازه را نیز بخرید، و با دكم كردن تكه های آن به اندازه نصب كف دست یا با نصف قاشق چیاخوری دكمه رنده شده، شسته شده و پوست دار در آب گرم یا با ریختن نیم لیتر آب جوش روی 30 گرم ساقه ریشه دار، چای زنجبیل درست و مصرف كنید. برای اینكار بگذارید چای مورد نظر به مدت 15 دقیقه دم بكشد و سپس روزانه دو لیوان از آنرا میل كنید. دیگر منبع مناسب تهیه زنجبیل همانا زنجبیل كریستال شده است. لیكن فریب لایه پوششی قندی آن را نخورید. چون زنجبیل كریستال شده مزة تندی دارد.
نحوه مصرف
نحوه مصرف فرآورده های زنجبیل به سلیقه شخصی شما و آنچه شما را آزار می دهد، بستگی دارد. در كل، نباید روزانه بیشتر از دو تا چهار گرم زنجبیل مصرف كنید، چرا كه علاوه بر میزان زنجبیلی كه مصرف می كنید ممكن است مقداری از این ماده را نیز از طریق برنامه غذایی (یعنی از موادی نظیر آبجو زنجبیل، نان شیرینی زنجبیل دار، نان زنجبیل دار یا مواد غذایی مخلوط و سرخ شده) جذب كنید. اگر زنجبیل تازه مصرف می كنید، حتماً مقدار مصرفی را وزن كنید تا تقریباً دریابید كه چه حدی از آن معادل 2 تا 4 گرم است.
برای درمان، تهوع، گاز معده یا سوء هاضمه روزانه 2 تا 4 گرم ریشه تازه (معادل 0/25 تا 1 گرم پودر ریشه) یا 1/5 تا 3 میلی لیتر تنتور آنرا مصرف كنید.
برای پیشگیری از استفراغ، هر 4 ساعت یك گرم پودر زنجبیل (نصف قاشق چایخوری) یا معادل آن یا روزانه سه بار دو عدد كپسول زنجبیل (یك گرم) مصرف كنید. البته می توانید یك تكه 8 گرمی زنجبیل تازه را نیز بجوید.
برای بیماریهای ناشی از سرماخوردگی، تب ناشی از آنفلونزا، گلودرد، گرفتگیهای ناشی از قاعدگی یا سردرد، دو قاشق غذاخوری از دم كرده زنجبیل یا چندین ورق از ساقه ریشه دار تازه آنرا بخور دهید. برای درمان درد ورم مفاصل از آب، عصاره یا چای زنجبیل تازه به میزان روزانه 4 گرم مصرف كنید یا روغن آنرا روی مفصل دردناك بمالید یا ریشه تازه آنرا در ضماد داغ یا گازهای ضمادی قرار دهید و روی نقاط دارای درد بگذارید.
نكات احتیاطی
انجمن فرآورده های گیاهان دارویی آمریكا ریشه زنجبیل تازه را از نظر درجه بندی سلامتی و بی خطری در ردیف اول قرار داده است لذا زنجبیل گیاهی بی خطر و وسیع الطیف است. با این وجود میزان تجویزی آن باید رعایت شود. انجمن آمریكایی مذكور ریشه زنجبیل خشك را در مرتبه دوم سلامتی و بی خطری قرار داده است و توصیه می كند كه از مصرف آن در طول بارداری اجتناب گردد.
برخی از زنان برای رهایی از علایم بیماری صبح دم از زنجبیل استفاده می كنند لیكن مصرف زنجبیل برای این هدف بحث انگیز است. برای رعایت اصول ایمنی و سلامتی هرگز نباید بیش از میزان معمولی آن مصرف گردد. زنجبیلی كه به عنوان بخشی معمولی از برنامه غذایی فرد مصرف می شود بی خطر تلقی می شود.
اگر از سنگ صفرا رنج می برید، از مصرف زنجبیل بپرهیزید. هر چند كه مصرف زنجبیل معمولاً فاقد عوارض جانبی است، اما مصرف بیش از حد آن می تواند سبب گرمازدگی جزیی گردد.
