روزهاي سرد پاييزي فرارسيده و همين سردي، گردشگران حرفه‌اي را به فكر سفركردن به مناطق گرم‌تر و خشك‌تر انداخته كه در اين ميان، سهم كويرهاي ايران بيش از مناطق ديگر است.
بنابراين به تمامي دوستداران سير……….روزهاي سرد پاييزي فرارسيده و همين سردي، گردشگران حرفه‌اي را به فكر سفركردن به مناطق گرم‌تر و خشك‌تر انداخته كه در اين ميان، سهم كويرهاي ايران بيش از مناطق ديگر است.
بنابراين به تمامي دوستداران سيروسياحت توصيه مي‌كنيم كه اين روزها فرصت را غنيمت شمرده و حتما تجربه كويرگردي و خاطرات گرم آن را در دفتر سفرهاي خود به يادگار بگذارند.
بي‌شك تكرار اين جمله كه كويرهاي ايران بالاخص كوير لوت، زيباترين جاذبه گرم و خشك ايران است، چندان فايده‌اي ندارد اما اگر شما به عنوان يك گردشگر نه‌چندان حرفه‌اي، همه اين دانستني‌ها را در كنار تجربيات علمي خود قرار دهيد، حتما سفري خاطره‌انگيز را در دل اين كوير آرام و زيبا تجربه خواهيد كرد.
در تصور عامه، كوير جايي ميان مرگ و زندگي است و حتي نگاه‌كردن به پهنه گسترده آن كه هيچ موجود زنده‌اي در آن ديده نمي‌شود، تخم ترس و دلهره را در دل برخي مي‌كارد اما به گفته همه كويرروندگان، اين پهنه بيگانه با واژه‌هايي چون گل، شنبم و آشنا با شن و سنگريزه و توفان‌هاي وهم‌انگيز، چيزي جز زندگي مطلق نيست.
بيابان يا به تعبير درست‌تر كوير لوت، با 80 هزار كيلومترمربع مساحت، پهناي وسيعي از خاك كشور را دربرگرفته است كه در بخش شمالي آن كوهستان و در بخش مياني آن دشتي زيبا قرار دارد و مشرف‌بودن دو رشته كوه بلند به اين نواحي بياباني، تپه‌هاي ماسه‌اي فراواني را به وجود آورده كه از شمال خاوري به جنوب امتداد يافته و بلندي آنها گاهي به 400متر نيز مي‌رسد.
گنج نهفته در لوت
در ميان زيبايي‌هاي كوير لوت كه خود گنجي بسيار عيان براي همگان است، گنجي ديگر نهفته شده كه شايد وارثان آن، خود ندانند كه صاحب چنين ثروتي عظيم هستند.
كوير شهداد و كلوت‌هاي شگفت‌انگيز آن، همان گنجي است كه مردمان استان خشك و بياباني كرمان، صاحبان اصلي آن محسوب مي‌شوند. كرمان با داشتن بخش عمده‌اي از كوير لوت، مهد شگفتي‌هاي كويري است كه كلوت‌هاي شهداد كه پديده‌هايي كاملا طبيعي هستند، سهم عظيمي در اين شگفت‌انگيزي دارند.
منطقه شهداد و كلوت‌هايش جزو گرم‌ترين نقاط كره زمين محسوب مي‌شود. گرما در اين منطقه، چنان است كه لاشه حيوانات تجزيه نمي‌شود چرا كه قدرت آفتاب به حدي است كه لاشه پيش از تجزيه‌شدن توسط باكتري‌ها، خشك مي‌شود.
شهداد را برخي، شعبه‌اي از كره ماه روي زمين مي‌دانند چرا كه در فاصله 25كيلومتري آن و با فاصله‌اي كمتر از نيم‌ساعت رانندگي، منطقه‌اي با آب‌وهوايي متضاد يعني منطقه «ليرچ» نمايان مي‌شود كه منطقه‌اي كوهستاني با آب‌وهوايي سرد است و براي اغلب عشاير، ييلاق خوبي به شمار مي‌آيد.
كلوت‌هاي كوير شهداد كه خاص‌ترين جاذبه‌هاي طبيعي اين منطقه محسوب مي‌شوند و در زمره بزرگ‌ترين عارضه‌هاي كلوخي طبيعي دنيا و منحصربه‌فردترين عوارض كويري جاي گرفته‌اند، در فاصله 130كيلومتري نهبندان و 40كيلومتري شرق و شمال شرق شهداد قرار گرفته و طول متوسط آنها 145كيلومتر، عرض متوسط آنها 80كيلومتر و مساحت آنها بيش از 11هزار كيلومتر مربع است.
كلوت‌هاي شهداد كه شهري زيبا و اسطوره‌اي را در اين منطقه به وجود آورده‌اند، در واقع تنها شهر بزرگ و بدون جمعيت دنيا هستند كه تنها جهانگردان و گردشگران را گاهي در خود پذيرايي مي‌كنند و در مقابل آن و در فاصله‌اي كمتر از اين شهر بزرگ خاموش، زندگي در شهر شهداد با همه هياهوهاي آدميان در جريان است.
كلوت‌ها در اثر فرسايش آب و باد و طي هزاران سال شكل گرفته‌اند. بارش نم‌نم باران بر پهنه خشك كوير، خاك‌هاي تل‌شده‌اي را گرد سنگ‌ها استوار كرده و سازه‌هايي را به وجود آورده كه گويي بنايي خشتي از تمدن ماقبل تاريخ هستند.
به طوري كه ژنرال «سر پرسي سايكس» كه يكي از مهم‌ترين و با نفوذترين عوامل دولت انگلستان در ايران بوده، پس از ديدن كلوت‌ها مي‌نويسد: «آثار شهر كلوت‌ها از غرايب طبيعت است. حين عبور از بين اين نقاط مخروب، شخص تصور مي‌كند كه از وسط قلاع قصه‌هاي جن و پري مي‌گذرد.
اين ابنيه‌اي كه طبقه‌طبقه روي هم بنا شده و گويي اشخاصي وراي بني نوع انسان در ساختمان آن دخيل بوده‌اند، اشكال عبادتگاه‌ها، اهرام، برج‌ها و قله‌هاي بزرگي را در نظر انسان مجسم مي‌كنند كه بدون اغراق، انسان از مشاهده آنها بر خود مي‌لرزد».
سفركردن به كوير به‌ويژه كوير شهداد كه هيچ موجودي اعم از حيوان و گياه و حتي باكتري‌ها در آن زندگي نمي‌كند، بدون راهنما و افراد باتجربه بسيار خطرناك است چرا كه امكان گم‌شدن در ميان كلوت‌هاي اين شهر خيالي بسيار زياد است.
به همين دليل، ترتيب‌دادن سفرهاي كويرگردي، تنها با راهنما و به طور جمعي توصيه مي‌شود.مرتفع‌ترين هرم‌هاي ماسه‌اي دنيا، 40مخروط آتشفشان، پهنه‌هاي وسيع ماسه و ريگ با طيف رنگي قهوه‌اي روشن تا خاكستري سياه مانند «گدار باروت»، پهنه‌هاي شني مواج، تپه‌هاي شني پوشيده از گياه، كوير پاشتري كه سطح آن به گونه‌اي است كه شخص تصور مي‌كند پس از بارندگي زياد، اين منطقه خيس شده و تعدادي شتر روي آن راه رفته‌اند.
در كنار هامادا (دشت‌هايي از ريگ) و رود شور، از ديگر شگفتي‌هاي بي‌نظير كوير لوت به شمار مي‌رود كه شايد جذابيت بازديد از كلوت‌هاي شهداد و خاطرات آن را براي‌تان بيشتر وپربارتر كند.
ايمني در كوير
كوير در عين زيبايي، محيطي خشن و خطرناك به شمار مي‌رود كه سفركردن به آن، مستلزم نكاتي است كه رعايت‌نكردن آنها در موارد بسيار، همراه با خسارات مالي و جاني بوده است.
از نكات مهم در سفر به كوير، انتخاب يك راهنماي خوب و مسلط است كه بايد داراي ويژگي‌هاي خاص باشد.
1 – راهنما بايد به موقعيت جغرافيايي منطقه، مسير جاده‌ها، محل چشمه‌هاي آب، عوارض طبيعي مانند بندريگ و فاصله بين آنها، تپه‌ها، كوه‌ها و… آگاه باشد.
2 – در برخي نقاط پست ممكن است خاك به حدي گل شود كه عبور ماشين غيرممكن باشد يا در گل بماند؛ بنابراين تسلط بر زمين‌شناسي و توپوگرافي منطقه و پستي و بلندي‌هايي كه بر اثر سيل‌ها ايجاد مي‌شود، از ديگر ويژگي‌هاي يك راهنماي خوب كويرگردي است.
3 – تسلط به شيمي خاك و شيمي درياچه در يك راهنما موجب آسودگي خاطر گروه و حركت آنها به‌ويژه روي سطح درياچه مي‌شود. در عمق 50 – 5 سانتي‌متري زير سطح درياچه آب موجود است و گاهي در سطح درياچه، لايه‌هايي از سولفات كلسيم ايجاد مي‌شود كه مي‌توان با اتكا به آن، روي آب ماشين‌سواري كرد.
4 – يك راهنماي خوب بايد با ستارگان و موقعيت آنها در فصول مختلف سال و همچنين با انواع جانوران و خزندگان و حشرات كوير آشنا باشد.
5 – آشنايي راهنما با انواع گياهان و مناطق رويش آنها در كوير، راهگشاي بسياري از مشكلات در طول سفر است چرا كه از طريق نوع گياه مي‌توان نوع آب منطقه را تشخيص داد يا از ساقه برخي از آنها در مواقع بحراني به عنوان غذا استفاده كرد.
از نكات ديگر براي ترتيب‌دادن يك كويرگردي خاطره‌انگيز پس از انتخاب يك راهنماي خوب، اين است كه تجهيزات كافي مانند غذا، چادر، لوازم بهداشتي، سوخت، طناب، كفش مناسب، قطب‌نما، نقشه و يك عينك آفتابي مناسب به‌ويژه براي استفاده در درياچه نمك را فراموش نكنيد.
