آتشکده آتشکوه محلات

عظمت بنا به حدي است كه جزء برترين آتشكده‌هاي زردتشتيان جهان به شمار مي‌رود.

اين آتشكده در 5 كيلومتري جاده نيمور و نزديكي روستاي آتشكوه نيمور قرار دارد و مورخان بناي اين آتشكده را متعلق به دوره ساسانيان دانسته و معتقدند كه بر اساس شواهد و قرائن تا قرن چهارم هجري سالم بوده است.

بناي آتشكده در دامنه كوه آتشكوه و در كنار رودخانه‌اي به همين نام، در مساحتي حدود 600 متر مربع ساخته شده، طول بنا 28/40 متر و عرض آن در بخش شرقي 12/60 و در بخش غربي 25 متر مي‌باشد.

مجموع آتشكده از 3 بخش تالار اصلي (شرقي)، تالار غربي و راهرو تشكيل شده است. تالار اصلي يا شرقي آتشكده كه احتمالا محل آتشدان و نيايش بوده و شامل تالاري مربع شكل است، كه هر ضلع آن از بيرون 12/60 متر طول دارد.

اين تالار داراي 4 ستون مستحكم به ابعاد 2/70 در 2/70 متر و به ارتفاع شش متر تا پاي طاق بوده كه از سنگ و ساروج ساخته شده و گنبد و طاق اين بناي عظيم روي اين چهار ستون استوار است.

دو سوي ستون‌ها به طرف داخل تالار بصورت نيم دايره و دوسوي ديگر آنها به صورت مستقيم و داراي زاويه بوده و روي ستون‌ها سردرهايي هلالي و گنبدي شكل وجود داشته كه بخش عمده آن فرو ريخته است.

در ساخت بنا از آجرهاي چهار گوش با نماي سنگ استفاده شده و براي استحكام بيشتر بنا در داخل ديوارها تيرچه چوبي به كار رفته است.

تالار غربي ساختمان تالاري به طول 10/30 در 5/6 متر بناشده كه از طريق راهرويي به تالار اصلي متصل مي‌شود.

ديوارهاي شمالي و جنوبي اين تالار از سنگ و ساروج ساخته و حدود 1/40 متر عرض و ورودي اصلي به تالار شرقي به پهناي 5/60 متر قرار گرفته است.

در دو طرف ورودي اصلي، دو ستون به قطر 3/40 و ديگري 4/40 متر با نماي بيروني به شكل نيمدايره بصورت برج ديده باني ساخته شده و در اطراف دو ستون اصلي، دوستون ديگر در جوانب آنها به طول 3/20 در 2/20 متر وجود دارد.

از ضلع غربي، چهارستون بزرگ نمايان است كه ورودي اصلي و دو ورودي فرعي در اطراف را شامل مي‌شود و به احتمال زياد اين ورودي‌ها داراي سردر و سقف و طاق آجري بوده كه فرو ريخته است.

راهروي اصلي كه تالار مربع شكلي است كه در ضلع شرقي مجموعه ساختمان آتشكده قرار دارد، توسط راهرو اصلي به تالار غربي مستطيل شكل ارتباط مي‌يابد. اين راهرو 7 متر طول و 2/80 متر عرض دارد.

راه‌هاي دسترسي آتشكده آتشكوه، 5 كيلومتري جاده نيمور به دليجان، به سوي معدن سنگ آتشكوه، روستاي آتشكوه، ضلع شرقي جاده به فاصله 300 متري بناي آتشكده تا جاده مزرعه كشاورزي، چشمه آب و رودخانه كوچكي است.