موضوع اين رشته تحصيلي:
علوم اجتماعي داراي چهار گرايش پژوهشگري اجتماعي، برنامه ريزي اجتماعي، رفاه و تعاون اجتماعي و مردم شناسي است.
گرايش پژوهشگري اجتماعي:
هدف پژوهشگري اجتماعي ساختن انسان جامعه شناس است. انساني که بتواند با مطالعات دقيق نظري و عملي به عنوان يک محقق، سطح آگاهي هاي اجتماعي را بالا برده و همچنين پاسخگوي نياز مراکز آموزشي، پژوهشي و خدماتي باشد. يعني نتايج تحقيقات او به ما بگويد که چگونه مي توان از بحرانهاي اجتماعي عبور کرد و به آرامش و رفاه رسيد. درسهاي جامعه شناسي داراي سه شاخه است. در يک شاخه مهارت در عمليات تحقيقي آموزش داده مي شود، شاخه ديگر مباني جامعه شناسي است که پايه هاي علم جامعه شناسي را از نظر مفهومي معرفي مي کند.
و شاخه سوم نيز مباحث جمعيت شناسي است که از درس مباني جمعيت شناسي شروع مي شود و به تحليل جمعيت، تحليل حرکت هاي جمعيتي و کاربردهاي جمعيت شناسي در مباحث اجتماعي و اقتصادي ختم مي گردد.
توانايي هاي لازم:
دانشجوي اين گرايش بايد به تحقيق هاي نظري و عملي علاقه مند باشد. يعني از يکسو نظريه هاي اجتماعي را مطالعه کرده و آنها را مورد نقد و تحليل قرار دهد و از سوي ديگر بين مردم جامعه رفته و به تحقيق هاي ميداني علاقه مند باشد. دانش و بينش رياضي در اين گرايش بسيار مهم مي باشد يعني دقيق فکر کردن و دقيق انديشيدن در پژوهشگري اجتماعي حساس و مهم است.
موقعيت شغلي در ايران:
در حال حاضر پژوهش هاي اجتماعي رواج و گسترش پيدا کرده است و نه تنها بخش هاي دولتي موظف به انجام تحقيقات اجتماعي هستند بلکه بخش هاي خصوصي نيز به تحقيقات اجتماعي روي آورده اند. به همين دليل به جرات مي توان گفت که امروزه يک دانشجوي باسواد اين گرايش که داراي مهارت پژوهشي باشد، هرگز مشکل اشتغال نخواهد داشت.
درس هاي اين رشته در طول تحصيل:
دروس مشترک در همه ي گرايشها:
نظريه هاي جامعه شناسي، روش تحقيق، جامعه شناسي در ادبيات فارسي، روش تحقيق علمي، جامعه شناسي جنگ و نيروهاي نظامي، بررسي مسائل اجتماعي ايران، جامعه شناسي انقلابها، مباني جامعه شناسي، مباني جمعيت شناسي، مباني روانشناسي، رياضيات پايه، مباني فلسفه، مباني جامعه شناسي، مباني مردم شناسي، مباني تاريخ اجتماعي ايران، اصول علم سياست، آمار مقدماتي، روشهاي مقدماتي تحليل جمعيت، اصول علم اقتصاد، آمار در علوم اجتماعي، تاريخ تفکر اجتماعي در اسلام، روانشناسي اجتماعي، زبان، انسان از ديدگاه اسلام و ساير مکاتب.
دروس تخصصي گرايش پژوهشگري اجتماعي:
جامعه شناسي روستايي، جامعه شناسي انحرافات اجتماعي، جامعه شناسي ايلات و عشاير، جامعه شناسي خانواده، جامعه شناسي شهري، تکنيک هاي خاص تحقيق، جامعه شناسي ارتباط جمعي، جامعه شناسي صنعتي، کاربرد کامپيوتر، جامعه شناسي سازمانها، جامعه شناسي توسعه، کاربرد جامعه شناسي.
گرايش برنامه ريزي اجتماعي
گرايش برنامه ريزي اجتماعي عمدتا پيرامون مسائل اجتماعي و برنامه ريزي در خصوص اجتماع و انسان است. براي مثال هنگام ساخت يک مجتمع آپارتماني، کارشناس برنامه ريزي اجتماعي براي مسائل اجتماعي آن مجتمع برنامه ريزي مي کند تا حقوق هريک از افراد ساکن در اين مجتمع حفظ و ساکنان آن با کمترين مشکلات و مسائل اجتماعي روبرو گردند. يا مثلا برنامه ريزي مي کند که در يک شهر مراکز اقتصادي يا سايت هاي صنعتي در کجا بايد قرار بگيرد و توسعه ساختماني چگونه انجام شود که مشکلي براي جامعه بوجود نيايد.
توانايي هاي لازم:
گرايش برنامه ريزي اجتماعي با آمار و تحقيقات ميداني ارتباطي تنگاتنگ دارد به همين دليل دانشجوي اين رشته بايد از سلامت جسماني برخوردار باشد تا بتواند در انجام تحقيقات ميداني موفق گردد. کار دانشجو و بخصوص فارغ التحصيل برنامه ريزي اجتماعي يک کار کتابخانه اي نيست. بلکه بايد در جامعه حضوري فعال داشته باشد. اطلاعات علمي لازم براي دانشجوي اين گرايش دروس رياضي، زبان انگليسي، جغرافيا و جامعه شناسي است.
موقعيت شغلي در ايران:
دانشجويان اين گرايش ديدگاههاي خوبي در زمينه مسائل شهري و روستايي، حمل و نقل، برنامه ريزي اجتماعي - اقتصادي با بعد اجتماعي پيدا مي کنند و مي توانند در سه بخش دولتي، عمومي و خصوصي فعاليت نمايند. که در بخش دولتي در سازمانهاي برنامه و بودجه، وزارت کشور، فرمانداري ها و در اکثر اداره هاي دولتي مي توانند مشغول به کار شوند و در ساير بخشهاي عمومي نيز شهرداريها، موسسه هاي مختلفي از قبيل بنياد شهيد، کميته امداد امام خميني" ره"، سازمان بهزيستي و موسسه هاي خدماتي و مشاوره اي مکان هاي مناسبي براي اشتغال هستند و فارغ التحصيلان مي توانند به صورت کارشناسان مستقل تحقيقات شهري، روستايي و منطقه اي نيز فعاليت کنند.
دروس تخصصي گرايش برنامه ريزي اجتماعي:
اصول توسعه و عمران، تئوريهاي برنامه ريزي، برنامه ريزي شهري، تئوريهاي برنامه ريزي منطقه اي، برنامه ريزي روستايي، تکنيکهاي مقدماتي برنامه ريزي، برنامه ريزي منطقه اي در ايران، ارزشيابي طرحها و برنامه ها، عوامل سازمان دهي مکان، برنامه ريزي حمل و نقل، برنامه ريزي اجتماعي، اصول علم جغرافيا و نقشه خواني.
گرايش تعاون و رفاه اجتماعي:
گرايش تعاون و رفاه اجتماعي رشته اي ميان رشته است که محتواي دروس آن را اقتصاد، جامعه شناسي، مردم شناسي، امور مالي، حسابداري، مديريت و تعاون و کارکرد تعاون تشکيل مي دهد و هدف آن تربيت کارشناساني است که بتوانند به ياري تشکل هاي انساني عامل توزيع عادلانه ثروت و قدرت در جامعه گردند. در گرايش تعاون و رفاه اجتماعي هر آنچه مربوط به تعاوني باشد مورد بحث و بررسي قرار مي گيرد که از آن جمله مي توان به انواع تعاوني ها، چگونگي تاسيس و مديريت آنها و فوايدي که تعاوني ها براي جامعه دارند، اشاره کرد.
توانايي هاي لازم:
گرايش تعاون و رفاه اجتماعي به عنوان يک ميان رشته از واحدهاي گوناگون درسي استفاده مي کند که مي توان اين دروس متنوع را در دو درس پايه و اصلي اقتصاد و جامعه شناسي خلاصه کرد در نتيجه دانشجويي که پايه رياضي قوي داشته باشد، مي تواند در تعدادي از دروس مهم اين رشته مثل امور مالي، اقتصاد و حسابداري موفق گردد و اگر به علوم اجتماعي علاقه مند باشد مي تواند در دروسي مثل جامعه شناسي يا مردم شناسي توفيق يابد. علاوه بر آمادگي در دروس فوق دانشجوي اين رشته بايد به تعاون علاقه مند بوده و روحيه همکاري وهمياري با ديگران را داشته باشد. چون در اين رشته دانشجويان بايد بتوانند ارتباطي نزديک با ديگران ايجاد بکنند.
موقعيت شغلي در ايران:
فارغ التحصيلان اين گرايش مي توانند در شاخه ها و واحدهاي مختلف وزارتخانه تعاون کار بکنند. همچنين مي توانند در تعاوني هاي شرکتها و وزارتخانه هاي مختلف اعم از تعاوني هاي توليدي، مصرف و مسکن به عنوان مدير و برنامه ريز مشغول به کار شوند. با اين که فارغ التحصيلان اين گرايش مي توانند در بسياري از وزارتخانه ها و شرکتهاي خصوصي و دولتي مفيد باشند اما متاسفانه بازار کار اين گرايش محدود مي باشد چون در جامعه ما به مديريت علمي تعاوني ها اهميت نداده و در کل تعاوني ها حضوري فعال در جامعه ندارند.
دروس تخصصي گرايش تعاون و رفاه اجتماعي:
اصول و انديشه هاي تعاوني، سير تحول تعاوني در ايران و جهان، اصول آموزش و ترويج تعاوني، انواع و کارکرد تعاوني ها، سازماندهي و مديريت در تعاوني ها، زمينه ها و شيوه هاي همياري در جوامع شهري و روستايي، اقتصاد خرد و کلان، حقوق تجارت، حقوق تعاون (تهيه اساسنامه و آئين نامه)، اصول حسابداري، امور مالي تعاوني ها، سمينار مسائل تعاوني، تامين و رفاه اجتماعي، کارورزي.
گرايش مردم شناسي:
کار اصلي يک مردم شناس مطالعه فرهنگ جوامع مختلف، در مکانها و زمانهاي متفاوت، از قديميترين ايام تا امروز است و در اين ميان توجه ويژه اي به سير تحول فرهنگ، علل تغييرات فرهنگي و کاربرد فرهنگ در جوامع مختلف دارد. به همين دليل علوم اجتماعي بدون مردم شناسي يا انسان شناسي فرهنگي با مشکلات بسياري روبرو خواهد شد چرا که فرهنگ در ساختارهاي اجتماعي نقش بسيار مهم و تعيين کننده اي دارد يعني لازمه اصلي مطالعات اجتماعي، مطالعه فرهنگي است و در حوزه مطالعات فرهنگي نيز، مردم شناسان نقش بسيار مهمي دارند.
توانايي هاي لازم:
کنجکاوي، صبر و علاقه به کارهاي ميداني براي دانشجوي اين رشته ضروري است. دانشجوي مردم شناسي بايد به مردم و مسائل جامعه اش علاقه مند بوده و روابط اجتماعي خوبي داشته باشد تا بتواند با گروههاي مختلف جامعه ارتباط نزديکي برقرار کرده و از فرهنگ و هنجارهاي آنها مطلع شود.
موقعيت شغلي در ايران:
رشته مردم شناسي زيربناي بسياري از فعاليت هاي اجتماعي است و اين به معناي آن است که بازار کار متنوعي براي فارغ التحصيلان اين رشته وجود دارد و اکثر وزارتخانه ها به فارغ التحصيلان اين رشته نيازمندند. چرا که بايد بخش تحقيقات مردم شناسي بسيار گسترده اي داشته باشند. البته برخي از وزارتخانه ها مثل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، آموزش و پرورش، کشاورزي، جهادکشاورزي، کشور، خارجه و نيرو در حال حاضر نيز داراي چنين بخشي هستند و فارغ التحصيلان اين رشته را جذب مي کنند. همچنين فارغ التحصيل اين رشته مي تواند به مطالعه و تحقيق آزاد روي آورده و نتيجه تحقيقات خويش را به صورت کتاب منتشر سازد. چون امروزه کتبي که در زمينه مردم شناسي چاپ مي شود، بازار بسيار خوبي دارد.
