خلاصه : جبار باغچه بان ( عسكرزاده ) نويسنده ، مدرس ، شاعر ، متخلص به عاجز . در سال 1264در ايروان به دنيا آمد. پدر وي اهل تبريز بود و پيشه ي معماري و مجسمه سازي داشت و در نقل داستان هاي شاهنامه متبحر بود. باغچه بان به شيوه ي سنتي تحصيل كرد و در جواني مجبور به ترك تحصيل شد. مدتي به مشاغل پدر روي آورد و پس از چندي خبرنگار روزنامه هاي قفقاز شد به ويژه روزنامه ملاصدرا. وي در سال 1298 در مدرسه دولتي احمديه شهر مرند وارد خدمت فرهنگ شد و بعدها در تبريز ، شيراز و تهران كودكستان براي كودكان كر و لال تاسيس كرد. ميرزا جبار عسكرزاده باغچه بان در روز چهارم آذر ماه سال 1345 در گذشت.
والدين و انساب : جد او رضا از اهالي تبريز بود. پدرش عسكر در شهر ايروان با شغل معماري و قنادي روزگار مي گذراند.
تحصيلات رسمي و حرفه اي : تحصيلات باغچه بان با اصول قديمي و در مساجد بود و در 15 سالگي مجبور به ترك تحصيل گرديد و به حرفه هاي پدر روي آورد. وقايع ميانسالي : پس از شكست دولت عثماني ، چون اسلحه و قدرت جنگي نداشت تسليم داشناق ها گرديد و به ايروان بازگشت. در جريان قحطي و بيماري و جنگ هاي محلي ، پس از فوت پدر و مادرش ،در سال 1298 به طرف موطن خود راه افتاد و بالاخره پس از گريز از چنگال چند بيماري مهلك كه در آن زمان شايع شده بود و پس از قطع انگشتان پايش براي رهايي از مرگ حتمي به مرند رسيد. باغچه بان در سال 1303 خورشيدي در تبريز اولين مدرسه مختلط را در شرايطي ايجادكرد كه مردم كمتر حاضر بودند حتي پسران خود را به مدرسه بفرستند ، چه برسد به آنكه دختر و پسر در كنار هم تحصيل كنند. جبار باغچه بان ، مردي روشنفكر بود و در سال 1303 خورشيدي گروهي از روشنفكران تبريز را براي ايجاد مكتبي به نام مكتب نسوان دعوت كرد كه اين مكتب راهگشاي تعليم و تربيت دختران همپاي مردان بود و به تشكيل جمعيتي در اين زمينه دست زد. اين هدف باغچه بان در تبريز عملي نشد و علي رغم تلاش او ، مكتب نسوان در تبريز پا نگرفت.
زمان و علت فوت : ميرزا جبار عسكرزاده باغچه بان در روز چهارم آذر ماه سال 1345 خورشيدي درگذشت
مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : در آخرين سال جنگ در نتيجه ي گير و دارها به تركيه رفت و پس از چندي تحويلدار شهرداري شهر ايگدير شد و چندي بعد فرماندار آن شهر گرديد.
فعاليتهاي آموزشي : در دوران جواني به طور قاچاقي در منازل به دختران درس مي داد. در مدرسه دولتي احمديه در مرند با ماهي 90 ريال در سمت آموزگاري مشغول كار شد. به واسطه ي روش ابتكاري او در تدريس ، در سال 1299 به موجب حكم رياست فرهنگ تبريز ، به آن شهر رفته و مشغول كار شد.
مراكزي كه فرد از بانيان آن به شمار مي آيد : باغچه بان در سال 1303 به دستور فيوضات ( رئيس فرهنگ وقت ) ، اولين كودكستان ايراني را در تبريز با نام « باغچه اطفال » تاسيس كرد. بين دانش آموزان اولين كلاس درس باغچه بان ، سه كودك كر و لال هم بودند كه وجود همين سه كودك او را به فكر ايجاد مدرسه ي مخصوصي براي كودكان كرو لال انداخت و به دنبال اين فكر ، در سال 1305 خورشيدي در باغچه اطفال كلاسي براي تعليم و تربيت كرو لال ها تاسيس نمود و سه كودك را يك سال تدريس كرد. دكتر محسني رئيس فرهنگ ، اعانه باغچه اطفال را قطع كرد و باغچه بان در سال 1306 خورشيدي باغچه اطفال را بدون دريافت اعانه اداره كرد. در سال 1307 خورشيدي كه رياست فرهنگ با ابوالقاسم فيوضات بود ، برحسب تقاضاي وي به شيراز رفت و كودكستاني در شيراز تاسيس كرد و در اين كودكستان پنج سال خدمت نمود. باغچه بان در سال 1312 دبستان كر و لال ها را در تهران تاسيس كرد. در سال 1322 خورشيدي جمعيتي به نام جمعيت حمايت كودكان كرو لال را تاسيس نمود. [ زندگي نامه رجال و مشاهير ايران ، تاليف حسن مرسلوند ، ج 2 ، انتشارات الهام ، ص 13 ]
ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : در سال 1312 دستگاهي اختراع كرد كه كرها از طريق دندان و حس استخواني قادر به شنيدن مي شدند. اين دستگاه پس از تكميل شدن ، به نام تلفن گنگ ،در اداره ثبت اختراعات ، به تاريخ 22 بهمن 1312 به شماره 118 به ثبت رسيد. باغچه بان در سال 1323 خورشيدي براي نشر مجله اي به نام سخن تقاضاي دريافت امتياز كرد ، اما چون قبلا“ امتياز مجله اي به همين نام صادر شده بود ، امتياز مجله زبان به نام او صادر شدو اولين شماره آن در اول بهمن 1323 خورشيدي انتشار يافت. [
