اصطلاحات آزادگان

پدر اسرا

لقبي بود براي آزاده‌ي سرافراز حجت‌الاسلام ابوترابي كه در پاره‌اي از اردوگاه‌ها سر زبان‌ها بود.
دلسوزي و فداكاري ايشان زبانزد خاص و عام بود.


 

پلنگ صورتي

جندي محمد مسئول قاطع چهار در سال 67 با اندامي كشيده و لاغر از جهت طرز راه رفتن و رفتار، شباهت زيادي به پلنگ صورتي شخصيت كارتون معروف تلويزيوني داشت. به هنگام سوت آمار، اسرا براي مسخره كردن او آهنگ پلنگ صورتي را زير لب زمزمه مي‌كردند تا اين كه جريان لو رفت.
 

پياز

پيش‌نماز و مأموم

اين لفظ به اسراي ايراني اطلاق مي‌شد، زيرا روزي يك افسر عراقي در جمع كادر اردوگاه گفته بود اگر دو تا عراقي با هم در يك جا باشند، يكي طبل مي‌زند و ديگري مي‌رقصد، ولي اگر دو نفر را ديديد كه يكي مأموم و ديگري پيشنماز است بدانيد آن‌ها ايراني هستند.
 

تسبيح اسارت

در اسارت بچه‌ها با كمترين امكانات اقدام به ساختن تسبيح مي‌كردند. انواع تسبيح‌هايي كه در اردوگاه ساخته مي‌شد از هسته‌ي خرما، سيم برق، گل و يا با نخ پتو بود كه با گره گره كردن درست مي‌شد.

تسبيح خودكاري

يكي از اسرا نوك خودكارهاي مصرف شده را در يكي از اردوگاه‌ها جمع كرده و با گذراندن تكه نخ از وسطشان از آن‌ها تسبيح ساخته بود.

 

تلويزيون قبله نما

عراقي‌ها براي خرد كردن روحيه‌ي ديني اسرا تلويزيون و ويدئو به اردوگاه‌ها مي‌آوردند. دشمن تلويزيون را درست در جهت قبله قرار مي‌داد تا در كار كساني كه احياناً اقدام به خواندن نماز مي‌كردند اختلال به وجود آورد و بدين صورت جهت قبله هميشه مشخص بود.
 

توپ پتويي

در برخي از اردوگاه‌ها هيچ‌گونه وسيله‌ي سرگرمي يا تفريح وجود نداشت. در يكي از اين اردوگاه‌ها اسرا با پيچيدن تكه‌هاي پارچه در هم، توپي درست كرده بودند و براي تفريح از آن استفاده مي‌كردند.

توليدانبوه

در يكي از اردوگاه‌هاي اسرا تصميم گرفتند مهر درست كنند و با ساختن طرح‌هاي جالبي از قبيل حرم حضرت امام حسين (ع) و... هشتصد مهر درست كردند. اصطلاح «توليد انبوه» به آن روز اختصاص داده شد.
 

ثواب جمع كن ها

در اردوگاه‌ها هميشه كارها تقسيم مي‌شد ولي عده‌اي از آزادگان بودند كه با ايثار و فداكاري، به كمك سايرين برمي‌خاستند و اين عمل داراي ثواب و اجر اخروي بود. شهردار، خادمان اردوگاه و زحمتكشان از اين قبيل بودند و به آن‌ها «ثواب جمع كن ها» مي‌گفتند.
 

چلودرخت

در اردوگاه غذايي از برنج و برگ چغندر تهيه مي‌شد كه اكثر اوقات شاخ و برگ درخت نيز در آن به چشم مي‌خورد بدين جهت به اين غذا اصطلاحاً «چلو درخت» مي‌گفتند.

 

چهل تكه

كنايه از لباس‌هاي دوران اسارت بود كه تعداد وصله‌‌هاي آن گاه بسيار زياد مي‌شد.
 

حبانه

حبانه به ظرف سفالي نسبتاً بزرگي گفته مي‌شد كه ظرفيت 60 ليتر آب را داشت. برادران آزاده از اين ظرف جهت نگه‌داري آب آشاميدني استفاده مي‌كردند.
چنانچه بعضي از مواقع اين ظرف مي‌شكست كه عمدتاً هم به دليل تهاجم و ضرب و شتم بعثي‌ها اين حادثه اتفاق مي‌افتاد عراقي‌ها 5 دينار از حقوق مجموع اسراي آسايشگاه كسر مي‌كردند و حبانه ديگر مي‌آوردند.

حديقه

در باغچه‌اي كه در آن توسط جمعي اسرا سبزي كاشته مي‌شد و در محوطه اردوگاه قرار داشت ((حديقه )) مي‌گفتند.