همسریابی چهار گزینه ای

انتخاب همسر با همه اهمیت و جاذبه‌ای كه دارد، پیچیده‌ترین و دشوارترین انتخاب زندگی است و تشخیص و انتخاب ملاک‌های انتخاب همسر بیش از همه شما را با چالش مواجه می کنند. قرآن كریم در بیان اهداف ازدواج می فرماید: «رَبنا هَبْ لَنا مِنْ اَزواجنا وَ ذُریّاتِنا قُرَّة اَعْیُنٍ وَاجْعَلْنا لِلْمْتَّقینَ اِماماً (فرقان 74): پروردگارا به ما همسران و فرزندانی ده كه مایه روشنی چشم‌ها و آرام‌بخش دلهایمان باشند و ما را پیشوای پارسایان و پرهیزگاران قرار ده.»

همسری كه برمی‌گزینید باید شما را در اجابت این دعا و رسیدن به این قله بلند و روشن كمال یاری رساند و این فراهم نمی‌شود مگر اینكه هر دو شما علاوه بر هماهنگی در برخی ویژگی‌های فردی و خانوادگی دارای صفات شخصیتی بهنجار و سالمی باشید و با آموزش‌های مناسب سطح مهارت‌های زندگی و ارتباطی خود را افزایش دهید.

ویژگی‌های هر فرد را می‌توان در سه گروه جای داد:

1 - تغییر ناپذیر: جسم (قد، چهره و...)، نژاد، هوش، سن، عده خواهران و برادران، سواد پدر و مادر و...

2 -نسبتاً ثابت (صفات شخصیتی): میزان برون‌گرایی، صداقت، حیاء، امانت‌داری، حسن خلق، سخاوت، دینداری، استقلال و...

3 - تغییرپذیر: رفتارها و مهارت‌های آموختنی، ناراحتی‌های روانی گذرا مانند اضطراب، افسردگی، پیشرفت تحصیلی، میزان درآمد و...

مسلما ویژگی‌های گروه سوم را نباید جدی گرفت و كسی را به خاطر آنها قبول یا رد كرد. از بین ویژگی‌های گروه اول، برخورداری ازسطح هوشی بالاتر از متوسط را می‌توان با كمی بررسی و در صورت تردید از طریق مشاوره‌های علمی در كمتر از یك ماه بدست آورد و بقیه را نیز به آسانی مشخص كرد. ملاک‌های اصلی به گروه دوم تعلق دارند كه بعد از ازدواج خود را نشان می‌دهند وبه سادگی تغییر نمی‌پذیرند.

نارضایتی‌های خانوادگی و طلاق‌ها بیشتر مربوط به این صفات و ویژگی های شخصیتی نسبتاً پایدار است.

متأسفانه چون‌علمای اخلاق و روان‌شناسان مسلمان در ایران، در  زمینه‌ تعیین ملاک‌های اصلی ازدواج و راه‌های تشخیص آنها مطالعات دقیقی انجام نداده‌اند، جوانان و پدران و مادران دچار سردرگمی‌ شده‌اند و كار مهم انتخاب همسر را یا با آزمون و خطا، نگرانی، استخاره و دعا گرفتن انجام می‌دهند و یا عینی‌ترین و نمایان‌ترین ویژگی‌ها مانند ظاهر فرد، تحصیلات، وضعیت اقتصادی را در نظر می‌گیرند و چنین می‌شود كه در گرداب سطحی‌نگری فردی می‌افتند و یا اسیر ظاهرسازی‌های مذهبی می شوند.

اما از تمام این ها گذشته، می توان با انجام برخی آزمون های روانشناسی، به تعدادی از ویژگی های شخصیتی افراد پی برد. مثلا در مورد درونگرایی- برونگرایی، مشخص شده است که زوج هایی احتمال موفقیت بیشتری دارند که در آنها، میزان برونگرایی مرد، بیش از زن باشد. برای پرداختن به این امر، بهتر است ابتدا تعریفی از این دو اصطلاح داشته باشیم:

شخصیت درون گرا: درونگرا بیشتر دربرابر نفوذهای بیرون مقاومت دارد. درارتباط با اشخاص دیگر و جهان خارج اعتماد به نفس کمتری دارد و کمتر از برونگرا مردم آمیز است. (یونگ ،1927 ـ به نقل از شولتز )

شخصیت برون گرا: سنخ برون گرا به شدت زیرنفوذ نیروهای محیطی قرار دارد و در گستره وسیعی از موقعیت ها مردم آمیز و دارای اعتماد به نفس است. (یونگ ، 1927 ـ به نقل از شولتز)

اما از کجا باید متوجه درونگرایی یا برونگرایی همسر آینده تان شوید؟ معمولا علایم بیرونی و رفتار فرد نشان دهنده این خصوصیات هستند. اگر فرد مورد نظر شما اجتماعی است، اهل فعالیت های متنوع است، از احساسات و ماجراهای خود به راحتی صحبت می کند، اعتماد به نفس خوبی دارد، واکنش های طبیعی مثل غم، گریه یا شادی اش را پنهان نمی کند، یعنی با یک فرد برون گرا طرف هستید.

 برعکس اگر همسر آینده شما فرد آرام و ساکتی است، معمولا شروع کننده یک رابطه نیست، کمتر ریسک می کند،

 اهل بروز احساسات خود نیست، با یک فرد درونگرا طرفید. اما اگر هر دو شما فرضا برونگرا هستید، چطور می توانید متوجه شوید کدام یک از شما دو نفر برونگراتر است؟

یکی از بهترین ابزارها برای سنجش درونگرایی- برونگرایی، پرسشنامه شخصیتی آیزنک است که کلینیک های روانسنجی و مشاوره های پیش از ازدواج این تست را برای شما اجرا می کنند. این تست شامل90عبارت و برای سنین16سال به بالا است وعلاوه بر درون‌گرایی و برونگرایی، مشکلات روانی افراد یا زمینه آنها را هم در نامزد شما می سنجد. مشکلاتی مثل روان رنجورخویی و روان پریشی، دروغ‌ پردازی و...

البته این عوامل به تنهایی نمی توانند ضامن موفقیت یا عدم موفقیت یک ازدواج شوند، اما یکی از مواردی است که می توان از آن، هم برای بالا بردن آگاهی در انتخاب همسر و هم کمک به شناخت زوجین از یکدیگر استفاده کرد.

منابع: 

ماهنامه سپیده دانایی - دکتر محمود گلزاری

سایت پژوهشکده باقرالعلوم