معرفي كتاب

 انواع عقدهای باطل و صحیح / دکتر وهبه زحیلی
در عصر حاضر پاره‌ای از عقد و نكاح‌ها انجام می‌گیرند كه آگاهی از حكم شرعی‌شان مطلوب است و مهم‌ترین آنها عبارتند از:
1- عقد موقت
ازدواج موقت ـ هم‌چنان كه پیش‌تر نیز به آن اشاره شد ـ ‌آن است كه زنی به مدت چند روز، چند ماه و یا چند سال به نكاح مردی دربیاید. این نوع از نكاح باطل و نامشروع است. زیرا در این‌گونه نكاح هدف اصلی همان تمتع است. و در عقود و قراردادها ملاك مفهوم آنهاست و از طرف دیگر عقد ازدواج مشروع همان عقد دائمی است.

2- نكاح متعه
آن است كه مردی خطاب به خانمی بگوید: می‌خواهم برای فلان مدت با تو معاشرت نمایم و زن هم موافقت خود را اعلان نماید. هم‌چنان كه پیش‌تر نیز گفته شد اجماع ـ به استثنای شیعه امامیه ـ بر حرام بودن آن است، زیرا دوام و ماندگاری اساس مشروعیت ازدواج است.

3- نكاح تحلیل
یا نكاح محلل نكاحی است كه هدف از آن حلال گردیدن نكاح مجدد زنی كه طلاق ثلاثه او واقع شده، برای شوهری است كه او را طلاق داده است. این نوع از نكاح از نظر اكثریت قریب به اتفاق علما حرام و باطل است. زیرا رسول خداص فرموده‌اند:
«خداوند، انجام دهنده نكاح تحلیل و كسی را كه تحلیل برای او انجام می‌گیرد مورد لعن قرار دهد».
اما از نظر شافعیه تنها زمانی نكاح محلل حرام است كه در متن عقد هدف از آن گفته شود. اما اگر در اثنای عقد راجع به آن چیزی گفته نشود و دو طرف به صورت پنهانی در مورد آن توافق كرده باشند، ظاهر عقد صحیح است، اما چون نیت نامشروع و ناپاكی را پنهان داشته‌اند، نیت آنها به خداوند واگذار می‌گردد كه آنها را مورد محاسبه قرار دهد.

مقدمه: از عصر حضور ائمه تا کنون ادوار مختلفی در جمع آوری و تدوین احادیث شیعه وجود داشته است.
می‌توان تاریخ حدیث شیعه تا امروز را ذیل پنج دوره حضور ائمه، دوران جوامع حدیثی متقدم شیعه (كه كتب اربعه شامل قرون سه تا پنج هجری در آن دوران تنظیم شد)، دوران افول فعالیت‌های حدیثی(قرن ششم تا نهم هجری)، دوران تدوین جوامع حدیثی متاخر شیعه(قرن یازدهم و دوازدهم) و نیز تلاش‌های دوران معاصر بررسی كرد.
کتب اربعه حدیثی شیعه شامل کافی، من لایحضر و تهذیب و استبصار از اولین جوامع حدیثی شیعه هستند که همه ما کم و بیش نام آنها را شنیده ایم.
جوامع حدیثی متأخر شیعه هم وسایل الشیعه شیخ حرعاملی، بحارالانوار علامه مجلسی و الوافی فیض کاشانی هستند که در بین آنها بحارالانوار بدلیل کثرت روایات آن برای عموم و وسائل الشیعه  بدلیل اهیمت ویژه روایات آن در فقه شیعی از شهرت بیشتری برخوردارند.
اما غیر از این هفت کتاب معروف، کتب دیگری هم در طول تاریخ حدیث شیعه جمع آوری و تدوین شده است.
الایضاح فضل بن شاذان نیشابوری ، بصائرالدرجات محمدبن صفار قمی، اعتقادات شیخ صدوق، تصحیح الاعتقادات شیخ مفید و .... کتاب های دیگری هستند که سال تالیف برخی از آنها مانند الایضاح به دوران حضور ائمه برمی گردد.
در ادامه به اختصار به بیان نكاتی در مورد كتب اربعه حدیثی شیعه پرداخته‌ایم. چهار كتابی كه بین قرون سه تا پنج هجری قمری جمع آوری و تدوین شده‌اند و از منابع اصیل و مهم شیعه در علم حدیث هستند.

  کتابی روایی از شیخ طوسی و چهارمین کتاب از كتب اربعه .این کتاب مجموعه‌ای است از اخبار اختلافی که از اهل بیت روایت شده‌است.شیخ طوسی در این کتاب کلیه روایاتی را که در مباحث گوناگون فقهی وارد شده و روایتی نیز بر خلاف آن آمده، جمع کرده‌است.
شیخ طوسی برای نگارش این کتاب از دو کتابخانه بزرگ آن زمان در شهر بغداد که مملو از کتاب‏های معتبر و نسخه‏های اصلی بوده استفاده کرده:
- کتابخانه استاد بزرگوارش سید مرتضی. شامل ۸۰ هزار جلد کتاب
- کتابخانه شاپور که بسیار بزرگ‌تر از آن بوده و برای علمای شیعه در منطقه کرخ بغداد تأسیس شده بود.
شیخ طوسی در بخش اول و دوم کتاب تمام سند را آورده؛ ولی در بخش سوم فقط به نام راوی که روایت  را از کتاب او نقل کرده اکتفا می‏کند و در پایان کتاب سند خود را به آن راوی آورده تا روایات از ارسال خارج شده و به روایات مسند ملحق گردند. اصطلاحاً این بخش را «مشیخه» می‏نامند، یعنی اساتید و مشایخ.
آقا بزرگ تهرانی در کتاب « الذریعة إلی تصانیف الشیعة» می‏گوید: کتاب استبصار یکی از کتاب‏های چهارگانه و یکی از مجموعه‏های روایی است که وسیله استنباط احکام شرعی در میان فقهای شیعه دوازده امامی از زمان مؤلف تا این زمان بوده‌است

  کتابی روایی از شیخ طوسی و چهارمین کتاب از كتب اربعه .این کتاب مجموعه‌ای است از اخبار اختلافی که از اهل بیت روایت شده‌است.شیخ طوسی در این کتاب کلیه روایاتی را که در مباحث گوناگون فقهی وارد شده و روایتی نیز بر خلاف آن آمده، جمع کرده‌است.
شیخ طوسی برای نگارش این کتاب از دو کتابخانه بزرگ آن زمان در شهر بغداد که مملو از کتاب‏های معتبر و نسخه‏های اصلی بوده استفاده کرده:
- کتابخانه استاد بزرگوارش سید مرتضی. شامل ۸۰ هزار جلد کتاب
- کتابخانه شاپور که بسیار بزرگ‌تر از آن بوده و برای علمای شیعه در منطقه کرخ بغداد تأسیس شده بود.
شیخ طوسی در بخش اول و دوم کتاب تمام سند را آورده؛ ولی در بخش سوم فقط به نام راوی که روایت  را از کتاب او نقل کرده اکتفا می‏کند و در پایان کتاب سند خود را به آن راوی آورده تا روایات از ارسال خارج شده و به روایات مسند ملحق گردند. اصطلاحاً این بخش را «مشیخه» می‏نامند، یعنی اساتید و مشایخ.
آقا بزرگ تهرانی در کتاب « الذریعة إلی تصانیف الشیعة» می‏گوید: کتاب استبصار یکی از کتاب‏های چهارگانه و یکی از مجموعه‏های روایی است که وسیله استنباط احکام شرعی در میان فقهای شیعه دوازده امامی از زمان مؤلف تا این زمان بوده‌است

 کتاب الکافی یکی از مهم‏ترین و معتبرترین کتب حدیثی شیعه اثر ثقةالاسلام کلینی درگذشتهٔ ۳۲۹ است. وی در مدت ۲۰ سال این کتاب را گردآوری کرده‌است. موضوع این کتاب حدیث است که در سه بخش می‌باشد:
ین کتاب حدیث است که در سه بخش می‌باشد:
 1- اصول، شامل روایات اعتقادی  2 _ فروع، حاوی روایات فقهی  3  _ روضه، شامل احادیث متفرقه
تعداد روایات کتاب کافی را با رقم‏های مختلف گفته‏اند: یوسف بحرانی ۱۶۱۹۹، دکتر حسین علی محفوظ ۱۵۱۷۶، علامه مجلسی ۱۶۱۲۱ و برخی از معاصران مثل شیخ عبدالرسول الغفار ۱۵۵۰۳ حدیث شمارش کرده‏اند.[۲] گفته شده این اختلاف رقم‏ها ناشی از شیوهٔ شمردن احادیث است. به این معنی که برخی روایتی را که با دو سند ذکر شده‌است، دو روایت، و بعضی آن را یک روایت به حساب آورده‏اند.

سلسله روایی
از طریق سلسله اسناد روایات کافی، فهرست نسبتاً مفصلی از مشایخ حدیث او به دست می‌آید که تعدادشان به بیش از سی نفر می‌رسد. این تعداد مشایخ به معنای انعکاس روایات قابل توجهی از هریک در مجموعه کافی نیست؛ بلکه کلینی عمده قریب به اتفاق روایاتش را از هشت نفر زیر نقل کرده‌است:

 هرچند رویکرد و هدف اصلی این کتاب بیان جایگاه اختلاف و تفاوت دو جنسیت در احکام فقهی است، ولی نگاهی گذرا به رعایت اصل عدالت در پاره‌ای از این تمایزها دارد. در بخشی از آن می‌خوانیم: «منطق قرآن برابری و عدالت در حقوق له و علیه شخص است و اگر امتیازی برای کسی از بعد ارزشی قایل است در رعایت تقوای الاهی است، نه جنسیت زن یا مرد بودن و اگر این امتیاز از جهات دنیایی است، به معنای بار اضافی مسئولیت است که حسب شرایط آفرینش به عهده جنس مرد یا زن قرار داده شده است.»
ضرورت­ها، مقایسه تکالیف زنان و مردان از منظر فقه شیعی، حقوق زن و مرد، مقایسه حقوق و تکالیف مردان با زنان و پاسخ به پاره‌ای از شبهات، پنچ بخش اصلی این کتاب را تشکیل می‌دهد.
قابل ذکر است که در بخش ضرورت­ها، نویسنده به موضوع‌هایی همچون عدالت از دیدگاه حقوق، تمایز عدالت با مساوات و جانب­داری اسلام از عدالت و تشویق به آن پرداخته است.
همان گونه که نشناختن تفاوت های طبیعی عالم خلقت و عدم درک صحیح و دقیق فلسفه وجودی این تفاوت ها و نیز زشتی ها و زیبایی ها، سبب می شود، انسان با بدبینی، جهان هستی را سراسر بی عدالتی و غرق در تبعیض بداند؛ بدیهی است که این عدم شناخت وقتی با بی توجهی به مستندات فقهی احکام درباره دو جنس زن و مرد تقویت شد، قطعا دین را در معرض اتهام بی عدالتی و تبعیض قرار می دهد که نوعی ظلم و ستم مشهود و دیرینه را بر نیمی از پیکره خلقت آدمی روا داشته و با استناد به آن به دین خدا، مهر سکوت را بر لب ها می زند تا کسی جسارت اعتراض پیدا نکند.
    این در حالی است که از مطالعه دقیق منابع دینی، بویژه قرآن کریم به دست می آید که اسلام هرگز نظریه تحقیر و اهانت به زن را نمی پذیرد، بلکه همواره نگرشی توام با احترام ویژه به وی ابراز داشته است.

تاریخ و نقد وهابیت "ترجمه کشف الارتیاب"
 سیدمحسن امین،مترجم علی اکبر فائزی پورتهرانی
قیمت پشت جلد:  70000 ریال تعداد صفحه: 696
نشر: مطبوعاتی دینی (11 آذر، 1387) قم
شابک: 978-964-8818-84-0 قطع کتاب: وزیری

 * فهرست برخی ازآثار مكتوب  سیدمحسن امین
 1.    ترجمه الامام المهدی (ع) فی اعیان الشیعه
پدیدآورنده: سیدمحسن امین
ناشر: دلیل ما - 24 تیر، 1387

 از حق‌الناس تا حقوق بشر
حق الناس در جامعه ما واژه ای مانوس است.
هر مسلمانی، بلكه هر ایرانی با عباراتی از این قبیل آشنا است : " حق الناس بر حق الله مقدم است " یا " بدون ادای حق الناس رضایت خداوند به دست نمی آید " یا " توبه آنكه حق الناس بر گردن دارد، مقبول نمی افتد " یا " اولین شرط مروت و تدین رعایت حق الناس است."
در جامعه ای كه به دلایل متعددی با افراط و تفریط خو كرده، و برداشتی قشری، تنگ نظرانه و خشن از آئین پیامبر رحمت(ص) سودای وكالت تام الاختیار از دین خدا را در سر می پروراند و یا این سودای خام بندگان خدا را از دین او می رماند و از سوی دیگر با رویكردی عكس العملی از هرآنچه بوی دین و ایمان می دهد می گریزد، و برا ین باور است كه دردهای این جامعه نسخه شفابخشی جز تجدد و تقلیل رو به حذف نقش دین در حوزه عمومی ندارد...
کتاب <حق‌الناس> کتاب مهمى ‌است، آنقدر مهم که در عرض سه ماه توسط انتشارات کویر به چاپ سوم رسید. انتخاب عنوان حق‌الناس توسط دکتر محسن کدیور، نویسنده این کتاب به این دلیل است تا واژه‌اى سنتى در معناى مدرن به کار گرفته شده باشد و در ضمن نشان دهد این سنت قابلیت مدرن شدن دارد. به عقیده کدیور دفاع دینى و مومنانه و البته نوگرایانه از حقوق بشر نه انتظارات مکلف سنتى و نه شهروند لا‌ئیک را برآورده مى‌کند. اندیشه سومى‌هم وجود دارد که سخن این کتاب است و مطابق آن هم مى‌توان مسلمان بود و هم از حقوق بشر دفاع کرد؛ در این اندیشه تعارض و تناقضى وجود ندارد و معتقد است که میان این دو تلا‌زم وجود دارد.کتاب <حق‌الناس> به مسلمان سنتى متذکر مى‌شود که مى‌توان و باید به کتاب خدا و سنت رسولش از منظرى دیگر نگریست و با بازسازى ضوابط اخلا‌قى و کلا‌مى ‌احکام در کنار تکالیف شرعى، حقوق بشر را نیز احیا کرد. و به متجدد سکولا‌ر و لا‌ئیک نیز یادآور مى‌شود که مى‌توان و باید به حقوق بشر از منظرى مسوولا‌نه‌تر نگریست و با تعریف منظومه مسوولیت‌هاى بشر در کنار حقوق او به سوى جهانى سالم‌تر و انسانى‌تر گام برداشت. ‌ سخن متواضعانه کتاب این است که برخلا‌ف دو جریان پیش‌گفته، مى‌توان حقیقتا مسلمان و متشرع و مومن بود و واقعا هم از آرمان حقوق بشر دفاع کرد و مسلمانى با رعایت حقوق بشر نه‌تنها تعارض ندارد، بلکه تلا‌زم هم دارد. حقوق بشر یا حق‌الناس بر حق‌الله تقدم دارد. ‌
 محسن کدیور چندى است که در آمریکا به سر مى‌برد و کمافى‌السابق مشغول فعالیت‌هاى علمى‌و معرفتى است. وقتى از او درخواست گفت‌وگویى را در مورد این کتاب کردیم با گشاده‌رویى پذیرفت.

  «جز زیبایی ندیدم» (حضرت زینب(ع) و واقعه عاشورا)
   گرنكته دان عشقی بشنو تو این حكایت...
    رندان تشنه لب را آبی نمی دهدكس
    گویی ولی شناسان رفتند از این ولایت
    در زلف چون كمندش ای دل مپیچ كانجا
    سرها بریده بینی بی جرم و بی جنایت...
    ... زینب در سخنی كوتاه به بلندای آسمان، زیبا ترین كلامش را چون آبشاری از نور بر زبانش جاری ساخت: من جز زیبایی ندیدم، آنها كسانی بودند كه خداوند سرنوشت ایشان را شهادت رقم زده بود، آنها با شهادت خویش به جایگاه ابدیشان باز گشتند...
    زینب پنج سال بیش نداشت كه پیامبر(ص) چشمان پر مهرش را بر هم نهاد. درخت تنومند و سر سبز بر زمین افتاد... و چند ماه بعد روح پاك مادر بزرگوارش فاطمه زهرا (س) به پدر پیوست...
كتاب «جز زیبایی ندیدم» به قلم غلامرضا امامی از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی منتشر شد.