پيامبر خدا بر اساس آيه : «وَ أَنذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ؛[۱]وخويشان نزديكت را هشدار بده» مأمور می شود خويشان خود را به اسلام دعوت كند.[۲]چون آنان با دعوت پيامبر(ص) گرد می آيند، او می كوشد با فراهم آوردن مقدّمات، زمينه را برای رساندن و فهماندن پيام اصلی به جمع حاضر، آماده گرداند. پس می فرمايد:
«فَأَيُّكُم يُوازِرُني عَلی هذَا الأَمرِ عَلی أن يَكونَ أخي ووَصِيّي وخَليفَتي فيكُم» . كدامتان مرا بر اين كار، ياری می دهد تا برادر و وصی و جانشين من در ميان شما[۳]باشد؟
در آن جمع، تنها كسی كه به اين فراخوان ، پاسخ مثبت می دهد، علی(ع) است . پيامبر خدا پس از آن پاسخ مثبت ، می فرمايد:
«إنَّ هذا أخي ووَصِيّي وخَليفَتي فيكُم ؛ فَاسمَعوا لَهُ وأطيعوا» . اين ، برادر و وصی و جانشينم در ميان شماست.پس،گوش به فرمان و مطيع او باشيد.
و بدين سان، پيامبر(ص) در آغازين روز دعوت علنی، ولايت و امامت علی(ع) و نيز دستْ ياری او را در رسالت خويش ، رقم می زند. آن روز، آنان كه در آن مجلس گرد آمده بودند، اين پيام را به روشنی دريافتند و از كلام پيامبر خدا، پيشوايی علی(ع) و لزوم اطاعت از وی را فهميدند. از اين روی بود كه برخی به ابو طالب گفتند : «به تو فرمان داد كه گوش به فرمان و مطيع پسرت باشی!» ؛[۴]امّا در مقابلِ اين پيام صريح، گران جانی كردند و حق را برنتابيدند و با استكبار، از پذيرش حق ، شانه خالی كردند.
ابو جعفر اِسكافی معتزلی، حديث روز هشدار را «صحيح»[۵]دانسته و عالمانی ديگر، از جمله : شهاب الدين خفاجی در شرح الشفاء بتعريف حقوق المصطفیی قاضی عياض[۶]و متّقی هندی[۷]ـ كه تصحيح ابن جرير طبری را گزارش كرده است ـ ،[۸]بر صحّت آن، تأكيد كرده اند.[۹]
[۱]شعرا : آيه ۲۱۴.
[۲]برای آگاهی از روايات گوناگون مربوط به «روز هشدار (يوم الإنذار)» ، به منابع تاريخی از جمله : تاريخ الطبری : ج ۲ ص ۳۱۹ مراجعه شود . نيز ، ر . ك : الصحيح من سيرة النبی الأعظم : ج ۳ ص ۶۱ ، با منابع بسيار .
[۳]در برخی نقل ها به جای «در ميان شما»،«پس از من»آمده است.
[۴]ر . ك : ص ۲۰۱ (ياری پيامبر در تبليغ) .
[۵]شرح نهج البلاغة : ج ۱۳ ص ۲۴۴ ؛ الغدير : ج ۲ ص ۲۷۹ .
[۶]نسيم الرياض فی شرح الشفاء : ج ۳ ص ۳۵ .
[۷]كنز العمّال : ج ۱۳ ص ۱۲۸ ح ۳۶۴۰۸ .
[۸]طبری، واقعه را بدان گونه كه آورديم ، در تاريخش نقل كرده است ؛ امّا در تفسير و در ذيل آيه، چون حادثه را نقل كرده، به تحريف متن آن دست زده و نوشته است : پيامبر خدا فرمود : «...إنّ هذا أخی وكذا وكذا» و ابن كثير بر راه او رفته است . نيز چنين كرده اند برخی از مدّعيان آزادی در تحقيق، چون : محمّد حسين هيكل و... (ر . ك : الغدير : ج ۲ ص ۴۰۶ طبع جديد) . شگفتا از دست های آلوده در تاريخ و عجبا از اين همه مظلوميّت علی(ع) !
[۹][۹]ر . ك : «حديث الإنذار يوم الدار» ، علی احمدی ميانجی (فصل نامه رسالة الثقلين ، ش ۲۲ ، ص ۱۱۱).
