مهدی صاحب الزمان علیه السلام در کلام امیرمؤمنان علیه السلام

مجله  مبلغان  مهر و آبان 1385، شماره 83 

مهدی صاحب الزمان علیه السلام در کلام امیرمؤمنان علیه السلام(2)

نویسنده : جواد خرّمی

69

ظهور نزدیک است

از نکات بسیار مهم در مورد حضرت مهدی علیه السلام این است که امیر مؤمنان علی علیه السلام ظهور و قیام آن حضرت را نزدیک دانسته است؛ بشارتی که روح تازه در کالبد خسته دلان دوران غیبت می دهد و باعث می شود رنج دوری از حضرت و فتنه ها و فسادهای آخر الزّمان را با شهد شیرین یاد ظهور و نزدیک بودن آن تحمل کنند.

علی علیه السلام فرمود: «وَ مَا اَقْرَبَ الْیَوْمَ مِنْ تَباشیرِ غَدٍ یا قَوْمِ هذا اِبّانُ وُرُودِ کُلِّ مَوْعُودٍ وَ دُنُوٍّ مِنْ طَلْعَةِ مَا لا تَعْرِفُونَ؛ و چه نزدیک است امروز ما به فردایی که سپیده آن آشکار شد! ای مردم! اینک ما در آستانه تحقق وعده های داده شده [برای دوران ظهور] و نزدیکی طلوع آن چیزهایی که شما نمی شناسید قرار داریم.»

وعده دیدار نزدیک است یاران مژده بادروز وصلش می رسد ایّام هجران می رود

آینده روشن در حکومت

از امتیازات بزرگ تشیّع، داشتن آینده ای روشن و امیدبخش است که توسط عدل گستر جهان ایجاد خواهد شد. بشارت به چنین آینده ای را تک تک امامان معصوم علیهم السلام داده اند. در رأس آنها امیر بیان علی علیه السلام است که می فرماید:

«اَلا وَ اِنَّ مَنْ اَدْرَکَها مِنّا یَسْری فیها بِسِراجٍ مُنیرٍ وَ یَحْذُو فیها عَلی مِثالِ الصّالِحینَ لِیَحُلَّ فیها رِبْقا وَ یُعْتِقَ فیها رِقًّا... ثُمَّ لَیُشْحَذَنَّ فیها قَوْمٌ شَهْذَ الْقَیْنِ النَّصْلَ تُجْلی بِالتَّنْزیلِ اَبْصارُهُمْ وَیُرْمی بِا لتَّفسیرِ فیِ مَسامِعِهِمْ وَ یُغْبَقُونَ کَأْسَ الْحِکْمَةِ بَعد الصَّبُوحِ؛ بیدار باشید! آن کس از ما (مهدی علیه السلام ) که فتنه های آینده را دریابد، با چراغی روشنگر در آن گام می نهد و بر همان سیره و روش پاکان [و پیامبر صلی الله علیه و آله و امامان علیهم السلام ] رفتار می کند تا گره ها را بگشاید و بردگان [و ملّتهای اسیر] را آزاد سازد... سپس [بعد از غیبت طولانی او] گروهی برای درهم کوبیدن فتنه ها آماده می گردند و چونان شمشیر صیقل می خورند، دیده هاشان با قرآن روشنایی می گیرد و در گوشهاشان تفسیر قرآن طنین می اندازد و بعد از خوردنی صبح، جامهای حکمت سر می کشند.»

در جای دیگر می فرماید: «لَتَعْطِفَنَّ الدُّنْیَا عَلَیْنَا بَعْدَ شِمَاسِهَا عَطْفَ الضَّرُوسِ عَلَی وَلَدِهَا وَ تَلَا عَقِیبَ ذَلِکَ «وَ نُرِیدُ اَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْاَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ اَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ»؛ و دنیا پس از سرکشی به ما [در زمان ظهور مهدی علیه السلام [روی می کند؛ چونان شتر مادّه بد خو که به بچّه خود مهربان گردد. پس این آیه را تلاوت کرد: «و اراده کردیم که بر مستضعفین زمین منت گذارده، آنان را امامان و وارثان [حکومتها] گردانیم.»

غم مخور ایّام هجران رو به پایان می روداین خماری از سر ما می گساران می رود

پرده را از روی ماه خویش بالا می زندغمزه را سر می دهد غم از دل و جان می رود

بلبل اندر شاخسار گل هویدا می شودزاغ با صد شرمساری از گلستان می رود

محفل از نور رخ او نور افشان می شودهر چه غیر از ذکر یار از یاد رندان می رود

رهاورد حکومت امام زمان علیه السلام

آنچه تمام بشریت، به ویژه مستضعفان جهان به آن چشم دوخته اند و در آرزوی تحقق آن به سر می برند، رهاوردهای دوران ظهور و حکومت مصلح جهانی است و امتیاز مهم مکتب اسلام، مخصوصا تشیّع از دیگران این است که این رهاوردها را به صورت مشخّص و دقیق بیان کرده است تا بشریت برای تحقق و فرا رسیدن چنین دورانی بیشتر تلاش کند. این دستاوردها به صورت گسترده و دقیق در کلمات رسول خدا صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم السلام بیان شده است. آنچه در اینجا مطرح می شود بیان امیر مؤمنان علیه السلام و کلمات آن حضرت در این زمینه است:

1. اصول گرایی یا تجدید حیات قرآن و سنّت

از مهم ترین رهاوردهای نظام مهدوی این است که به ساختن انسان بیشتر توجّه می شود و آثار بعدی نیز بر همین پایه استوار است.

علی علیه السلام در این باره فرمود: «یَعْطِفُ الْهَوَی عَلَی الْهُدَی اِذَا عَطَفُوا الْهُدَی عَلَی الْهَوَی وَ یَعْطِفُ الرَّأْیَ عَلَی الْقُرْآنِ اِذَا عَطَفُوا الْقُرْآنَ عَلَی الرَّأْیِ؛ او (حضرت مهدی علیه السلام ) خواسته ها را تابع هدایت می کند، هنگامی که مردم هدایت را تابع هوسهای خویش قرار می دهند. و در حالی که [به نام تفسیر] نظریه [های گوناگون] خود را بر قرآن تحمیل می کنند، او نظریه و اندیشه را پیرو قرآن می سازد.»

یقینا اصولگرایی بدون زنده شدن تعالیم اصلی قرآن و سنت ممکن نیست. به این جهت، در دوران امام زمان علیه السلام قرآن و سنت احیاء می شود. حضرت علی علیه السلام در این باره فرمود: «وَ یُحْیِی مَیِّتَ الْکِتَابِ وَ السُّنَّةِ؛ [مهدی علیه السلام [ کتاب [خدا] و سنّت [پیامبر] را [که تا آن روز متروک مانده است]، زنده می کند.»

2. عدالت فراگیر

از مهم ترین و اصلی ترین رهاوردهای حکومت جهانی مهدی علیه السلام که آرزوی تمامی انسانها بوده، استقرار عدالت جهانی و گسترده است که در روایات متواتر نیز به عنوان مهم ترین دستاورد قیام آن حضرت ذکر شده است که: «اَلَّذِی یَمْلَأُ الْاَرْضَ عَدْلاً وَ قِسْطا؛ [مهدی علیه السلام ] کسی است که زمین را پر از عدل و داد می کند.» و علی علیه السلام هم می فرماید: «فَیُریکُمْ کَیْفَ عَدْلُ السِّیرَةِ؛ پس او (مهدی علیه السلام ) روش عادلانه [در حکومت حق] را به شما می نمایاند.»

3. مجازات فاسدان و عزل کارگزاران ناسالم

قطعا برای بر پایی حکومت عدل، جلوگیری از فساد مفسدان و تخلّف متخلّفان، لازم و ضروری است که برخی از کارگزاران فاسد مجازات شوند و ناسالمان عزل گردند.

امام علی علیه السلام درباره عزل کارگزاران ناسالم فرمود: «لَیَنْزِعَنَّ عَنْکُمْ قُضَاةَ السَّوءِ.... وَ لَیَعْزِلَنَّ عَنْکُمْ اُمَرَاءَ الْجَوْرِ وَ لَیُطَهِّرَنَّ الْاَرْضَ مِنْ کُلِّ غَاشٍّ وَ لَیَعْمَلَنَّ بِالْعَدْلِ؛ به راستی او (مهدی) قاضیان زشت کردار را برکنار می کند و حکمرانان ستمگر را بر می دارد و زمین را از هر ستمگری پاکیزه می کند و خود به عدالت رفتار می نماید.»

4. آزادگی و آزادی

از دیگر رهاوردهای دوران ظهور و حکومت عادلانه مهدی علیه السلام آزادی انسانها از بردگی و ستمگری است. بشری که در طول تاریخ ستمها و ظلمها، آزادی واقعی او را سلب کرده و او را به بردگی و بندگی کشیده است، در آن دوران به آزادی مشروع و دلخواه خود خواهد رسید.

علی علیه السلام در این باره فرمود: «لِیَحُلَّ فِیهَا رِبْقاً وَ یُعْتِقَ فِیهَا رِقّاً؛ [مهدی علیه السلام بر سیره صالحان رفتار می کند] تا گره ها را بگشاید و بردگان [و ملّتهای اسیر و رنج دیده و ستم کشیده] را آزاد سازد.»

5. وحدت واقعی

با توسعه عدالت اجتماعی در زیر سایه قرآن و سنّت محمّدی و فراهم شدن زمینه آزادی واقعی و بر چیده شدن تبعیضها، خود به خود جامعه به سوی وحدت و اتحاد قدم بر خواهد داشت.

امیر مؤمنان علی علیه السلام که خود برای وحدت و اتحاد جامعه اسلامی فداکاریها و چشم پوشیها کرد، از خلافت و حق خود گذشت، اهانتهای به همسرش را نادیده گرفت و سکوت تلخ چند ساله را تحمّل کرد، درباره حضرت مهدی علیه السلام می فرماید: «وَ یَصْدَعُ شَعْباً وَ یَشْعَبَ صَدْعاً؛ جمعیّت گمراه و ستمگر را پراکنده و حق جویان پراکنده را جمع آوری [و وحدت واقعی را بین آنها ایجاد] می کند.»

نه تنها وحدت در جامعه اسلامی به وجود می آید، بلکه وحدت جهانی و اتحاد بین ادیان ایجاد می شود و همه بر محور وجود با برکت مهدی علیه السلام گرد هم می آیند و حضرت عیسی علیه السلام به عنوان نماینده ادیان با او بیعت می کند و بیت المقدس به عنوان مرکز توجه و قبله ادیان الهی فتح می گردد و نماز وحدت واقعی در آنجا بر پا می شود.

علی علیه السلام می فرماید: «وَ یَدْخُلُ الْمَهْدِیُّ علیه السلام بَیْتَ الْمُقَدَّسِ وَ یُصَلِّی بِالنَّاسِ اِمَاما... فَیَتَقَدَّمُ الْمَهْدِیُّ فَیُصَلِّی بِالنَّاسِ وَ یُصَلِّی عِیسَی خَلْفَهُ وَ یُبَایِعُهُ؛ مهدی علیه السلام وارد بَیْت الْمُقدّس می شود و به عنوان امام با مردم نماز می گزارد. ... مهدی علیه السلام جلو می رود و با مردم نماز می گزارد و نیز عیسی علیه السلام پشت سر او نماز می گزارد و با وی بیعت می کند.»

6. رشد روحی و قدرت جسمانی

با عنایت حضرت مهدی علیه السلام و به برکت وجود او، مردم به بالاترین نقطه رشد عقلی رسیده، از نظر روحی و قدرت جسمانی به اوج خود می رسند. حضرت علی علیه السلام در این زمینه می فرماید: «... وَضَعَ یَدَهُ عَلَی رُءُوسِ الْعِبَادِ فَلَا یَبْقی مُوءْمِنٌ إِلَّا صَارَ قَلْبُهُ أَشَدَّ مِنْ زُبَرِ الْحَدِیدِ وَ أَعْطَاهُ اللَّهُ قُوَّةَ أَرْبَعِینَ رَجُلًا؛ [مهدی علیه السلام ] دست بر سر بندگان [خداوند] می گذارد. پس هیچ مؤمنی باقی نمی ماند، جز آنکه قلبش محکم تر از پاره های آهن گردد و خداوند به او نیروی چهل مرد را عنایت فرماید.»

7. وفور نعمت

قطعا هر زمامداری به اسلام و قرآن عمل کند و عدالت را در جامعه فراگیر سازد و جلوی مفسدان را بگیرد و مردم را از نظر فکری و روحی رشد دهد، رحمت الهی نیز شامل حال او و جامعه می شود. به هر اندازه مسائل فوق مراعات شود، امدادهای غیبی و رحمت الهی نیز فراگیرتر خواهد شد. این امر در زمان عدالت گستر جهان به اوج خود می رسد و زمین تمام نعمتهای خویش را در اختیار او قرار می دهد. علی علیه السلام در نهج البلاغه می فرماید: «وَ تُخْرِجُ لَهُ الْأَرْضُ أَفَالِیذَ کَبِدِهَا وَ تُلْقِی إِلَیْهِ سِلْماً مَقَالِیدَهَا فَیُرِیکُمْ کَیْفَ عَدْلُ السِّیرَةِ؛ زمین جگر گوشه [و گنجها و میوه های] خود را برای او بیرون می ریزد و کلیدهای (معادن) خود را به او می سپارد. پس او (مهدی علیه السلام ) شیوه عدالت را به شما نشان می دهد.»

و در جای دیگر فرمود: «فَکَأَنَّکُمْ قَدْ تَکَامَلَتْ مِنَ اللَّهِ فِیکُمُ الصَّنَائِعُ؛ گویا می بینم [در پرتو خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله و مهدی موعود علیه السلام ] نعمتهای خدا بر شما تمام شده است.»

و در چنین اوضاعی دست با سخاوت مهدی علیه السلام انفاقی گسترده خواهد داشت. علی علیه السلام در این باره می فرماید: «أَوْسَعُکُمْ کَهْفاً وَ أَکْثَرُکُمْ عِلْماً وَ أَوْصَلُکُمْ رَحِماً... شَوْقاً إِلَی رُوءْیَتِهِ؛ پناه دهی او از همه شما گسترده تر و دانش و علمش از همه شما بیشتر و رسیدگی به خویشانش از همه شما فزون تر است... چقدر مشتاق دیدن اویم!»

و مشکلات و معضلات اقتصادی مردم حل می شود. امیر بیان علیه السلام در توصیف زمان حکومت مهدی علیه السلام می فرماید: «فَلا یَتْرُکُ عَبْدا مُسْلِما اِلَّا اشْتَرَاهُ وَ اَعْتَقَهُ وَ لَا غَارِما اِلَّا قَضَی دَیْنَهُ وَلَا مَظْلِمَةً لاَِحَدٍ مِنَ النَّاسِ اِلَّا رَدَّهَا وَ لَا یُقْتَلُ قَتِیلٌ اِلَّا قَضَی عَنْهُ دَیْنَهُ وَ اَلْحَقَ عِیَالَهُ فِی الْعَطَاءِ؛ هیچ برده مسلمانی باقی نمی گذارد، مگر آنکه او را می خرد و آزاد می سازد و هیچ بدهکاری نیست، مگر آنکه وام پناه دهی او از همه شما گسترده تر و دانش و علمش از همه شما بیشتر و رسیدگی به خویشانش از همه شما فزون تر است... چقدر مشتاق دیدن اویم!

او را می پردازد و ستمی بر کسی نمی رود، مگر آنکه داد او را می ستاند و کسی کشته نمی شود، مگر اینکه قرض او را اداء می کند و خانواده اش را تحت پوشش کمکهای خویش قرار می دهد.»

آن چنان حضرت انفاق و اعطاء وسیع دارد که فقیری برای دریافت زکات یافت نمی شود.

8. بر آورده شدن آرزوه

سالهاست که بشر در آرزوی تحقق عدالت جهانی، امنیّت فراگیر، آزادی واقعی و... به سر می برد و هنوز که هنوز است آرزوهای بشر به صورت کامل و تمام لباس عمل نپوشیده است. تنها دورانی که اصلی ترین و اصولی ترین آرزوهای بشر تحقق عینی خواهد یافت، دوران ظهور مهدی موعود علیه السلام است؛ چنان که مولا علی علیه السلام فرمود: «وَ اَرَاکُمْ مَا کُنْتُمْ تَأْمَلُونَ؛ و آنچه را آرزو داشتید به شما نشان می دهد [و در آن زمان به آرزوهای خود خواهید رسید].»

ای دل مخور اندوه و غم سرها به سامان می رسدبا یک جهان شور و شعف آن جان جانان می رسد

ویرانگر کاخ ستَمْ با جیش ایمان می رسداحیاگر دین خدا حامی قرآن می رسد

چشم انتظاران را بگو یوسف ز کنعان می رسدای دل شب هجران ما آخر به پایان می رسد