سیستم پایپینگ مجموعه ای است که از لوله ها، شیرآلات، اتصالات و نگهدارنده ها و همه ی اجزایی که برای توزیع، جداسازی، حمل و نقل، اندازه گیری، تخلیه، اختلاط و کنترل سیالات و جامدات استفاده می شود، تشکیل می شود. در واقع می توان گفت که یک لوله کشی صنعتی به حساب می آید که در تعداد زیادی از صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. در واقع این سیستم شاخه ای از رشته ی مکانیک سیالات می باشد که هدف از آن این است که به شکل درست و با سرعت بالاتر مواردی که در بالا به آن اشاره شد را در بیشتر کارخانه ها، تصفیه خانه های آب و فاضلاب، نیروگاه ها، کارخانه های مواد غذایی، پالایشگاه های نفت و گاز و پتروشیمی و یا فضاهای ساختمانی و ... اجرا شود.
لوله کشی صنعتی نیر مجموعه ای از انواع لوله ها می باشد که به وسیله ی اتصالات مناسب به هم دیگر وصل می شوند و سیالات را از مکانی به مکان دیگر منتقل می کنند. پایپینگ ها به منظور انتقال همه ی سیالات گاز یا مایع، مواد خمیری و یا هر مواد دیگری مورد استفاده قرار میگیرند. همین طور این سیستم طیف گسترده ای از محدوده های فشار و دمای مورد استفاده در صنایع گوناگون را تامیین می کند. در ادامه ی این مطلب قصد داریم شما را با کلمه پایپینگ، همین طور انواع و تجهیزات آن و آموزش مختصری از دوره پایپینگ آشنا کنیم؛ پس با ما همراه باشید.
جنس و ویژگی های پایپ های صنعتی
لوله های صنعتی ای که در سیستم های پایپینگ استفاده می شود، به وسیله ی جنس های گوناگون و طیف گسترده ای از مواد متفاوت تولید می شوند. در تولید این لوله ها اغلب از مواد اولیه ای مثل برنج، سرامیک، آلومینیوم، ABC، برنز، فایبرگلس، کربن یا گرافیت، بتن، شیشه یا روکش شیشه ای، CPVC، رس، کامپوزیت، EPDM، نئوپرن، فلوروپلیمرها (PFA, FEP)، چدن، پلی پروپیلن (PP)، سرب، کربن و فولاد، الاستومر، Nylon یا پلی آمید، PVC، تیتانیوم، پلی اتیلن (PE)، PTFE یا روکش PTFE، فولاد ضدزنگ، Zirconium استفاده می شود.
لوله های صنعتی معمولا از ویژگی های گوناگونی برخوردار اند که این ویژگی ها عبارتند از:
حداکثر فشار: این لوله ها توان تحمل حداکثر فشار وارده را دارند.
محدوده دما: همه ی محدوده های دمای لازم را در محیط کار به شکل کامل پوشش می دهد.
انعطاف پذیری: یکی از ویژگی های لوله های استفاده شده در اتصالات پایپینگ ها این است که از مواد و ساختاری تولید شده اند که باعث به وجود آمدن درجات گوناگونی از انعطاف پذیری در لوله ها شده اند.
پوشش لوله: لوله های پوشش دار همیشه با یک روکش بکپارچه ساخته می شوند. این پوشش ها معمولا به وسیله ی پلمیر های مهندسی شده ساخته می شوند و از آنها در فرآینده هایی مثل تولیدات مواد غذایی؛ مکانی که در آن بهداشت و تمیزی بسیار اهمیت دارد، مورد استفاده قرار میگیرد. علاوه بر این مورد در بعضی از پروژه ها به منظور به وجود آمدن مقاومت در مقابل خوردگی؛ بر روی لوله های صنعتی از آبکاری های کروم و نیکل استفاده می شود.
عایق: در تولید لوله های عایق شده از مدل های مختلف مواد عایق استفاده می شود و دربرابر همه ی عوامل مخرب عایق هستند.
فلنج: برای به وجود آوردن اتصال در لوله های فلنج دار، در یک طرف و یا هر دو طرف لوله فلنج استفاده می شود.
Underground Piping : برای پروژه های زیر زمینی از این مدل لوله ها طراحی و ساخته می شود.
تفاوت لوله یا پایپ و تیوب چیست؟
یکی دیگر از تجهیزات صنعتی به غیر از لوله، تیوب می باشد. که به منظور انتقال سیالات از آن استفاده می شود. ولی با وجود اینکه این دو شباهت کاربردی دارند، از تفاوت هایی نیز برخوردار هستند. بهتر است بدانید که در استاندارد های اروپایی پایپ و تیوب طبق قطر خارجی و ضخامت دیواره توصیف می شوند.
لوله (pipe): به شکل استوانه ای و گرد می باشد و به منظور منتقل کردن سیالات و گاز ها مورد استفاده قرار میگیرد. ظرفیت های انتقال لوله طبق اندازه های اسمی یعنی DN یا NPS مشخص می شود.
تیوب (Tube): یک قسمت تو خالی که به صورت مستطیلی، گرد، مربعی یا بیضی می باشد و طبق قطر های خارجی OD و ضخامت دیوار WT اندازه گیری می شود و بر اساس میلی متر و یا اینچ بیان می شود.
لوله‌کشی یا پایپینگ یکی از گستردهترین و پرکاربردترین دانشهای مهندسی مکانیک است و هدف آن انتقال سیالات به گونهای بهینه و مطمئن از نقطهای به نقطهی دیگر و برقراری ارتباط بین اجزای آن از جمله لوله، اتصالات، شیرآلات، مخازن و تجهیزات کنترل و بخار منطبق با کدها و استانداردهای بین‌المللی و صنعتی و همچنین قوانین و مقررات محلی و ملی می‌باشد.
محدودهی تخصصی پایپینگ شامل موارد زیر می‌شود:
طراحی و آنالیز (piping design and analysis)
متریال (piping materials)
اجرا (piping construction)
تست و بازرسی (piping inspection and testing)
راهاندازی (piping commissioning)
تعمیر و نگهداری (piping maintenance)
انواع پایپینگ عبارت است از:
لوله‌کشی فرایندی (process piping): انتقال سیالات بین مخازن و واحدهای فرایند
لوله‌کشی خدماتی (یوتیلیتی) (service & Utility piping): انتقال آب، بخار و هوای فشرده
لوله‌کشی دریایی (marine piping): داخل کشتیها
لوله کشی انتقال - پایپلاین (transportation piping - pipeline): معمولا لوله‌کشی‌هایی با قطرهای بسیار بزرگ است که برای انتقال نفت، گاز، آب و گاهی زغال‌سنگ (به صورت شناور در آب) به کیلومترها دورتر انجام می‌شود.
لوله کشی شهری (civil piping): توزیع آب، گاز و فاضلاب شهری
لوله‌کشی تاسیسات (تجاری) (plumbing): توزیع آب، گاز، فاضلاب، تاسیسات، سوخت مایع و آتشنشانی در داخل ساختمانها، مدارس و بیمارستانها
منبع: پایپینگ چشم انداز صنعت
