۰۹:۰۸-۰۵ اسفند ۱۴۰۱

۸۳۷۲۳۸۷

عجیب‌ترین جانوران دوران ماقبل تاریخ

در مطلب زیر قصد داریم شما را با ۱۰ جانور بسیار عجیب دوران پیش از تاریخ آشنا کنیم.

مخلوقات به دلایل بسیاری به شکل عجیب و باورنکردنی کنونی درآمده اند که نتیجه فرآیند پیچیده و طولانی تکامل در طول تاریخ بوده است. این دلایل شامل تغییرات در اکوسیستم ها، تغییر منابع غذایی و فراهم شدن شرایط جدیدی بود که با مرگ رقبا یا شکارچیان ایجاد شده بود. اما گاهی اوقات مادر طبیعت یک روز مست شده و چیزی بسیار عجیب خلق می کند، حتی بر اساس دیدگاه دانشمندانی که چیزهای بسیار عجیب قدیمی را کشف می کنند.

بیشتربخوانید

• موجودی کوچک که قاتل دایناسورهاست!

در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با جانوران  بسیار عجیب دوران پیش از تاریخ آشنا کنیم که سازگاری های باورنکردنی با طبیعت پیدا کرده و قابلیت ها و ظواهر بسیار خاصی داشتند.

 پرنده-دایناسور با نوک دندان دار

پرندگان اصولاً جزو دایناسورها هستند اما انتقال بین این دو به شکلی بسیار تدریجی و ذره ذره شکل گرفته که پی بردن کامل به آن باعث سردرد می شود. مخلوق جدیدی که از این دوره سرگیجه آور تکامل حیوانات کشف شده، یک پرنده دایناسور با نوکی دندان دار با نام علمی Ichthyornis dispar است. این جانور یکی از آن حیوانات پیوند دهنده موسوم به «پرنده ریشه» است زیرا به خوبی حد فاصل بین پرنده و دایناسور به نظر می رسد. این پرنده-دایناسور حدود ۱۰۰ میلیون سال پیش در منطقه کانزاس زندگی می کرد، زمانی که کانزاس یک دریاچه بود. و اگر چه این پرنده یک نوک باریک داشت اما هنوز دندان های دایناسوری خود را از دست نداده بود.

به جای آن، Ichthyornis dispar بهترین ویژگی های هر دو موجود را داشت تا حیات دریایی دوران باستان را در وحشت فرو برد. او با نوک قفلی و دراز خود ماهی ها را از عمق آب بیرون می کشید و سپس آن ها را با دندان هایش و آوراره عضلانی دایناسوری اش خرد کرده و به یک خمیر خوشمزه تبدیل می کرد. چیزی که درون مغز این موجود وجود داشت نیز به اندازه ظاهرش اهمیت داشت. Ichthyornis dispar به شکلی باورنکردنی دارای یک مغز بزرگ بود که با نوک بزرگ و بلندش هماهنگی داشت. این ترکیب با این تئوری همخوانی ندارد که می گوید عضلات آرواره با بزرگ شدن جمجمه و مغز، کوچک می شوند. بدین ترتیب جای تعجب نداشت که این پرنده دایناسور باهوش و مرگبار آینده روشنی در پیش داشت.

۹- خوکچه هندی ۱,۰۰۰ کیلوگرمی با عاج های بزرگ

سه میلیون سال پیش، جوندگان پیش از تاریخ عضلات بسیار قابل توجهی داشتند. یکی از این جوندگان به نام Josephoartigasia monesi که در منطقه کنونی اروگوئه می زیست قوی ترین آن ها بود که جثه ای ۱,۰۰۰ کیلوگرمی داشته و با یک گاو نر برابری می کرد. از تمام ویژگی های منحصربفرد جوندگان، دندان های نیش بزرگ و بلند واضح ترین ویژگی آن هاست. خوکچه هندی غول پیکر J. monesi سلطان این جوندگان بود که دندان های نیشی ۳۰ سانتیمتری شبیه عاج داشت که بسیار فراتر از دندان های جوندگان هم دوره اش بود.

تنها دیدن این دندان های عاج مانند برای دانشمندان کافی نبود، دانشمندانی که می خواستند بدانند شیوه کار این خوکچه هندی با چنین دندان هایی چه بود. با استفاده از آزمایشات سی تی اسکن، بازسازی مجازی و شبیه سازی کامپیوتری، محققان گاز J. monesi را بازسازی کرده و دریافتند که این خوکچه می توانسته گازی به قدرت گاز یک ببر داشته باشد اما نیروی وارد شده توسط عاج های او سه برابر این میزان بود. احتمالاً J. monesi از عاج هایش برای خرد کردن و پاره کردن هر چیزی که مقابل آن قرار می گرفت استفاده می کرده است. او همچنین از عاج هایش برای شکافتن زمین و بیرون کشیدن غذاها استفاده می کرده، درست همان کاری که فیل های امروزی انجام می دهند.

لاکپشت با پوزه خوکی

لاک پشت ها جزو قدیمی ترین موجودات سیاره زمین هستند، که بیش از ۲۵۰ میلیون سال است روی این کره خاکی زندگی می کنند. اما علیرغم عدم توافقات عمده، طبیعت در مورد طراحی لاک پشت های پیش از تاریخ بسیار محافظه کارانه عمل کرده است. تنها استثنا، یک تکامل متفاوت در حدود ۷۶ میلیون سال پیش بود که یک لاک پشت عجیب با پوزه و دماغ خوکی شکل به نام Arvinachelys goldeni را خلق کرد. این لاک پشت در یوتا می زیست، در دورانی که آمریکای شمالی یک جزیره بزرگ به نام لارامیدیا بود. یوتا خود در دوران کرتاسه بسیار متفاوت از امروز بود. بیابان های آن با مرداب های داغ و مربوط جایگزین شده بود که فضای وسیعی برای زندگی لاک پشت های پوزه خوکی ایجاد کرده بود.

A. goldeni یک معمای تکاملی مربوط به دوران پیش از تاریخ در لارامیدیا را بیش از پیش پیچیده می کند. مخلوقات آمریکای شمالی و جنوبی در آن دوران بسیار متفاوت بودند. این تفاوت ها بسیار باورنکردنی و عجیب بودند، در شرایطی که عملاً هیچ فاکتوری وجود نداشت که این دو بخش و حیواناتش را از هم جدا کند. این راز با ظهور این لاک پشت با ظاهر خوک پیچیده تر نیز شد.

 کفتار غول پیکر با صورت سگ

Pachycrocuta brevirostris کفتاری است که به لطف صورت کوتاه سگ شکلش، با نام کفتار صورت کوتاه شناخته می شود. اما نگذارید که این ظاهر احمقانه شما را گول بزند زیرا این کفتار ترسناک ترین و خطرناک ترین کفتاری است که تاکنون پای بر این کره خاکی گذاشته است. او کفتاری با قدرت و جثه یک شیر بود در حالی که بلندی قامت او به اندازه کفتارهای خالدار امروزی بود. بدن حجیم و عضلانی P. brevirostris، بازوهای ستبر و آرواره قوی او برای مردار خواری و شکست رقبا در این حوزه به وجود آمده بود.

ظاهر کوتاه قامت او باعث می شود که وی مرکز ثقل مناسبی برای پاره کردن قسمتی از نعش حیوانات دیگر داشته باشد. سپس P. brevirostris این بخش از جنازه را به نقطه ای امن می برد و در آرامش می خورد و سپس این مانور ضربه بزن و فرار کن را بارها انجام می داد. این کفتار حدود سه میلیون سال پیش به آفریقا و آسیا راه یافت و یک میلیون سال بعد وارد اروپا شدند. شوربختانه، همزمان با این دوران نیاکان ما نیز به فکر مهاجرت افتادند. مدارک زیادی وجود دارد که انسان های اولیه و این کفتارهای غول پیکر در یک منطقه زندگی می کردند که عواقب خوشایندی برای انسان ها نداشت.

 دلفینی که فکر می کرد شمشیر ماهی است

هر بار که اقیانوس ها گرم و سرد می شدند، مخلوقات عجیبی ظاهر شده و ناپدید می شدند. یکی از عجیب ترین این جانوران یک دلفین بود که با بینی شبیه شمشیر خود به قربانیانش حمله می کرد، درست شبیه شمشیر ماهی. دماغ درازترین پستاندار تمام دوران، Zarhachis flagellator حدود ۲۰ میلیون سال پیش در یک دوران شلوغ تکمیل و در دوره نئوژن پا به عرصه وجود گذاشت. این جانور دریازی دارای دماغی پنج برابر طول جمجمه اش بود. این دماغ پینوکیویی بیش از یک متر طول داشته و هنگامی که دلفین به دنبال طعمه می گشت، دریا را می شکافت. وقتی یک طعمه نگون بخت پیدا می شد، دلفین دماغ دراز خود را مانند گرز بر سر یا بدن او فرود می آورد.

دانشمندان بعد از بررسی ساختار این دماغ برای برآورد قدرتی که می توانست تحمل کند به این نتیجه رسیدند. محققان همچنین فیزیولوژی Z. flagellator را با دلفین های پیش از تاریخ دیگر و مارلین های مدرن مطابقت دادند. اما تغییرات آب و هوایی در آغاز دوره پلیوسن باعث از بین رفتن این گونه دلفین شد. این دوره یخبندان بیرحم باعث تغییر زیستگاه دلفین پوزه دراز و منابع غذایی آن شد و ۲.۵ میلیون سال پیش بود که این دلفین برای همیشه منقرض گردید.

 بز خونسرد

Myotragus balearicus یک بز کوچک به طول ۴۶ سانتیمتر از جزایر بالیریک بود که میلیون ها سال با در پیش گرفتن یک استراتژی مختص خزندگان توانسته بودند زنده بماند: خونسرد بودن. استخوان های این بز باستانی باعث حیرت محققان شد که هرگز انتظار نداشتند حلقه های رشد شبیه درختی را در داخل استخوان های آن پیدا کنند. از آنجایی که جانوران خونگردم دائماً در حال ساخت استخون هستند، این ویژگی اسکلتی در آن ها دیده نمی شود. اما حیوانات خونسرد، تنها زمانی که منابع اجازه می داد به شکل انفجاری استخوان های خود را توسعه می دادند.

این منابع در جزیره برهوت و خشک مایورکا فرصت زیادی برای رشد در اختیار استخوان ها قرار نمی داد. از این رو بز بالیریک کوچک تر شده و برخی از ویژگی های بیولوژیکی خزنده ها را دریافت کرد. اکنون او می توانست تمام روز زیر آفتاب دراز بکشد و دائم نگران غذا خوردن نباشد. اما کاهش سایز و نرخ پایین متابولیسم با نقطه ضعف هایی همراه بود. M. balearicus قدرت مبارزه یا فرار موثر از شکارچیان را نداشت اما از بخت خوشش، شکارچیان بسیاری در این جزیره وجود نداشت که او را نگران کنند. از این رو، این بز بی دفاع کوچولو و بدون عضله به مدت ۵.۲ میلیون سال از این بهشت مدیترانه ای لذت می برد که دو برابر متوسط دوران حکمرانی گونه پستانداران است. M. balearicus در نهایت ۳,۰۰۰ سال پیش و با ورود انسان ها به جزیره از بین رفت.

کروکودیلی که راه می رفت

دنیای دایناسورها مملو از راز است. برای مثال، چطور دایناسورها توانستند در مقابل رقبای خزنده خود زنده بمانند، کروکودیل های اولیه ای مانند رایوسوچیانزها. برخلاف کروکودیل ها با دست و پاهای باز، رایوسوچیانزها (که با نیای کروکودیل ها در ارتباط بودند)، پاهایشان درست زیر بدنشان قرار داشت و نه اطراف بدنشان. داشتان حالت ایستاده تر نسبت به خزندگان دیگر باعث شده بود که راه رفتن برای آن ها راحت تر و سریع تر باشد در حالی که رایوسوچیانزها به وضوح توانایی حرکت کردن روی چهار دست و پا را نداشتند. چهار دست و پا بودن یکی از دلایلی بود که دایناسورها توانستند از جانوران هم دوره خود در عصر تریاسه بیشتر عمر کنند. اما دایناسورها

به نظر می رسید که دایناسورها این برتری را داشتند که علیرغم داشتن چهار دست و پا، توانایی حرکت کردن روی دو پا را داشتند که بسیار سریع و موثر در زمینه حرکت کردن بود. اما علم دریافت که دستکم برخی از رایوسوچیانزها نیز روی دو پا راه می رفتند. یک نوع از آن ها که ظاهری شبیه دایناسور داشت، Poposaurus gracilis بود. این خزنده ۲۲۵ میلیون ساله تقریباً ۴ متر طول داشت با دهانی پر از دندان هایی که به سمت عقب برمی گشت و قربانی خود را خرد می کرد. این شبه دایناسور دست های بسیار کوچکی داشت اما با دم بلند و قدرتمند خود این نقص را جبران کرده بود که به او امکان می داد در حالت ایستاده بسیار بهتر از همتایان خود راه رفته و بدود.

 خرس غارنشین گیاهخوار

خرس غارنشین اروپایی که به خاطر علاقه اش به زندگی در غار به این نام خوانده می شود حدود ۵۰۰ کیلوگرم وزن داشته و با بزرگ ترین خرس های امروزی برابر می کرد. اما برخلاف خرس های نسبتاً گوشتخوار امروزی که گاهی برای تنوع غذایی به شکار جانوران دیگر می پردازند، این خرس باستانی کاملاً گیاهخوار بود. این خرس ها از ۳۰۰,۰۰۰ تا ۲۵,۰۰۰ سال پیش در سراسر اروپا و آسیا می زیستند و در حوالی آخرین دوره یخبندان بزرگ از بین رفتند. اگر چه محیط زیست این خرس خشک و سرد بود، Ursus spelaeus می توانست گیاه کافی برای تامین انرژی بدن به طول ۳.۵ متری خود را در اختیار داشته باشد.

محققان استخوان های بجای مانده از ۶ خرس را تحلیل کردند که برخی از آن ها قدمتی ۵۰,۰۰۰ ساله داشتند، استخوان هایی که در سه غار در رومانی پیدا شده بود. دانشمندان روی کلاژن فسیل شده داخل بقایای اسکلت این خرس ها تمرکز کرده و آن را با کلاژن استخوان خرس های گیاهخوار، گوشت خوار و غارنشین در دیگر نقاط اروپا مقایسه کردند. بر اساس نرخ انواع متفاوت نیتروژن در اسیدهای آمینه موجود در کلاژن، محققان دریافتند که Ursus spelaeus کاملاً گیاهخوار بوده است.

ماهی زره دار آفتاب خوار

ماهی زره دار Titanichthys یکی از بزرگ ترین جانوران آبزی دوره دونین در ۳۸۰ میلیون سال پیش بود. Titanichthys تا ۵ متر در طول رشد می کرد و آرواره ای به طول یک متر داشت. اما این آرواره، در کمال ناباوری به شدت ضعیف بوده و هیچ دندانی نداشت و لبه برنده ای نیز در آن یافت نمی شد. پس اگر این آرواره برای مبارزه یا پاره کردن بدن قربانیان طراحی نشده بود، کاربرد آن چه می توانست باشد؟ مشخص شد که این ماهی غول پیکر آن قدر که به نظر می رسید هم ترسناک نبود. در واقع او در قالب یک غذا دهنده «تعلیقی» زندگی می کرد، درست شبیه کوسه آفتاب خوار یا آسوده.

علیرغم ظاهر ترسناکش، Titanichthys یک روش غذا خوردن تنبل مآبانه اما موثر را داشت که با نام غذا خوردن مداوم کیسه ای شناخته می شد. این ماهی دهانش را کامل باز می کرد و در آب شناور می ماند و موجودات ریزی که در دریاهای دوران باستان می زیستند به درون دهان کشیده و می خورد، در منطقه ای که اکنون صحراهای خشک مراکش است. Titanichthys اولین نوع شناخته شده جانوری است که از روش کیسه ای برای تامین غذایش استفاده می کرد، مدت ها قبل از نهنگ های امروزی و بیش از ۳۵۰ میلیون سال پیش.

ماهی کولی با نوک اره ای

گاهی اوقات فسیل ها مدت ها در موزه ها خاک می خورند تا اینکه به درستی ماهیت آن ها تشریح می شود. دو مورد از این فسیل ها به مدت ۲۰ سال روی قفسه ها بودند، پیش از اینکه اخیراً فاش شود که ماهی های کولی همیشه ماهی های کوچک امروزی نبوده اند. در حالی که ماهی های کولی امروزی پلانکتون خورده و تنها ۱۵ سانتیمتر طول دارند، ماهی های پیش از تاریخ Monosmilus chureloides حدود ۱ متر طول داشتند و دیگر ماهی ها را می خوردند. این ماهی همچنین دارای نوکی به شکل شمشیر یا اره بود، شمشیری از بالا و پایین که با دندان هایی تیز در طول خود کامل شده بود. M. chureloides یک ماهی شکارچی بود که قربانی خود را سوراخ سوراخ می کرد.

این ماهی ۴۵ میلیون ساله در دوره پالئوژن تکامل یافت، وقتی که تعداد زیادی از ماهی ها به قاتلانی بیرحم تبدیل شدند. دوره این ماهی های بیرحم زمانی آغاز شد که حیوانات شکارچی غول پیکر دریایی توسط همان شهاب سنگ هایی که ۶۶ میلیون سال پیش دایناسورها را منقرض کرد، از بین رفتند. همانند گونه های برادر خود، ماهی های کولی باستانی دوره زمین شناسی ایوسن به هیولاهایی تبدیل شدند تا این جای خالی را پر کرده و از ماهی های کوچکتر تغذیه کنند.

منبع: روزیاتو