•  جمعه / ۱۴ بهمن ۱۴۰۱ / ۰۸:۲۷
•  دسته‌بندی: سیاست داخلی
•  کد خبر: 1401111410803
•  خبرنگار : 90089

با شدت گرفتن مبارزات سیاسی مردم ایران و نمایان‌تر شدن مخالفت آنان با رژیم پهلوی به خصوص پس از برگزاری نماز عید فطر در شهریور، غوغای تاسوعا و عاشورای حسینی در ماههای آبان و آذر و قیامِ اربعین حسینی در اواخر دی ۱۳۵۷ حضور آنان در خیابان‌ها و مشارکت‌شان در سرنگونی رژیم پهلوی جدی‌تر و پر تعدادتر از ماههای قبل شد. آنان با شعار الله اکبر و مرگ بر شاه انزجار روزافزون خود از شاه، دربار و حکومت تحت امرش را با زبان نرم و بدون خشونت بیان کردند.

به گزارش ایسنا، امروز چهاردهم بهمن ماه چهارمین روز از چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ است.

با تشدید خشونت‌های نظامی و امنیتی رژیم پهلوی علیه مردم انقلابی و بیشتر کردن ساعت حکومت نظامی در تهران و سایر شهرهای ایران، فرماندهان و نظامیان رژیم ابایی از به رگبار بستن دختران و پسران، زنان و مردان و پیرزن‌ها و پیرمردهای که با شعار «الله اکبر خمینی رهبر» و «مرگ بر شاه» خواستار پایان رژیم طاغوت بودند، نداشتند.

هر قدر از تاریخ فرار شاه – ۲۶ دی ۱۳۵۷ – گذشت اصناف مختلف مردم همراهی و اتحاد بیشتری پیدا کردند. کمتر مسجد و محله‌ای بود که شور و حال انقلابی نداشت. ادیبان و شاعرها حتی مداحان هیات‌های عزاداری با ساختن شعارهای آهنگین و شورانگیز تعداد بیشتری از جوانان و پیرهای ایرانی را به کوچه‌ها و خیابان‌ها کشاندند.

شعارهای ساخته شده، بر در و دیوار شهرها هم نوشته شد و بر دل و جان مردم به خصوص طبقات روشنفکر، غیرمذهبی و غیرسیاسی که شاید کمتر با رژیم و مسائل سیاسی کار داشتند، تاثیر گذاشت. این شعارها علاوه بر به حداقل رساندن روحیه یاس و نا امیدی و ریختن ترس عمومی، موجب تشدید فضای شورانگیز مذهبی بین خانواده‌های متدین در ماههای شوال، محرم و صفر شد.

خواسته اصلی مردم سرنگونی شاه و سلطنت بود.

شعار «مرگ بر شاه» اولین شعار تند و بی‌پرده مردم علیه رژیم پهلوی بود که در تظاهرات مردم قم در ۱۹ دی ۱۳۵۶ سر داده شد. راهپیمایی مردم در قم و به خاک و خون افتادن جمعی از آنان، حلقه اول زنجیره‌ای از راهپیمایی‌ها در تبریز، شیراز، یزد، جهرم و اهواز را سبب شد. این راهپیمایی‌ها به مناسبت گرامیداشت چهلمین روز شهادت مردم در این شهرها و برای پاسداشت و ادای احترام به شهدای شهرهای مذکور برگزار شد. مردم با دستان خالی با نظامیان مسلح رژیم پهلوی مبارزه کردند. تنها راه مقابله آنان با نظامیان، شعار و سنگ بود.

اعضای حزب توده و سازمان منافین نیز با ساختن و انتشار شعارهای سیاسی در جمع‌هایی که علیه رژیم برگزار کردند، فضای سیاسی - انقلابی را تشدید کردند.

ثبت شعارها در کتاب

دکتر مهدی بازرگان، نخست‌وزیر دولت موقت جزو اولین شخصیت‌هایی بود که شعارهای انقلاب را سالها بعد از پیروزی انقلاب گردآوری کرد و در سال ۱۳۶۲ در کتاب «انقلاب ایران در دو حرکت» منتشر کرد.

بازرگان در این کتاب حتی به تحلیل شعارهای انقلاب و چرایی بیان آنها توسط اصناف سیاسی و اجتماعی ایران پرداخت.

طبق دسته‌بندی بازرگان، شعارهای انقلاب اسلامی به چهار دسته شعارهای ضد استبدادی، انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی، در حمایت از امام خمینی و برای بزرگداشت شهدا تقسیم‌بندی شد.

نخست‌وزیر موقت ایران در گزارشی در کتاب انقلاب ایران در دو حرکت میزان استفاده از عکس امام خمینی، آیت‌الله طالقانی، دکتر علی شریعتی و آیت‌الله شریعتمداری را درصدبندی کرد و نوشت: «بیش از ۶۰ درصد از جمعیت‌های منتقد در تظاهرات‌های خیابانی عکس امام خمینی را در دست داشتند. بعد از عکس امام عکس آیت‌الله طالقانی، دکتر علی شریعتی و آیت‌الله شریعتمداری بیشترین فراوانی عکس در تظاهرات‌های خیابانی داشت.

شعارها در رسانه‌های خارجی

شعارهای سر داده شده توسط مردم در راهپیمایی‌ها و تظاهرات‌های ملی و مذهبی انعکاس وسیعی در تلویزیون‌ها، روزنامه‌ها و تلکس خبری خبرگزاری‌های خارجی داشت. به عنوان نمونه روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی که یکی دو روز قبل از حضور امام خمینی در ایران به تشریح حال و هوای منطقه مهرآباد پرداختت. این روزنامه آمریکایی به محتوای پلاکارهای نصب شده روی دیوارها، در دست مردم و خودروهای عبوری از محدوده فرودگاه مهرآباد پرداخت و نوشت: روی یک پارچه نوشته شده بود «اکنون پرچم انقلاب در دستان شماست» و روی پارچه دیگری که عکس امام خمینی را بر خود داشت نوشت شده بود «شما رهبر دینی، سیاسی، نظامی، اقتصادی و اجتماعی مایید».

شعارهای انقلاب

شعارهایی که از سال ۱۳۵۶ بین مردم دهان به دهان شد و بر روی دیوار و پلاکاردها نوشته شد، عبارت بود از:

مرگ بر شاه

وای به روزی که مسلح شویم

خمینی عزیزم، بگو تا خون بریزم

الله یاور ماست، خمینی رهبر ماست

وای به حالت بختیار اگر امام فردا نیاد

به دست شاه جلاد / شریعتی کشته شد

زنها به ما پیوستند/ بی‌غیرت‌ها نشستند

ما پیرو قرآنیم / بی‌حجاب نمی‌خواهیم

نم نم بارون میاد - خمینی تهرون میاد

به کوری چشم شاه / عکس آقا تو ماهه

ایران کشور ماست - خمینی رهبر ماست

تا خون در رگ ماست خمینی رهبر ماست

جان ما فدایت / همچو مصطفایت

خمینی بت‌شکن / ریشه شاهو بکن

یک شنبه آقا نیاد / دوشنبه انقلابست

صل علی‌ محمد / رهبر ما خوش آمد

به همت توده‌ها/ شاه تو را می‌کشیم

تا مرگ شاه خائن/ نهضت ادامه دارد

این شاه آمریکایی اعدام باید گردد

شاه جنایت می‌کند/ کارتر حمایت می‌کند

به کوری چشم شاه/ زمستونم بهاره

تا شاه کفن نشود/ این وطن، وطن نشود

امروز هوا بارونیه، کشتن شاه قانونیه

امروز هوا ابریه، مردن شاه حتمیه

نصرُ من‌الله و فتحٌ قریب، مرگ بر این سلطنت پرفریب

برای جنگ با رژیم فاسد / تهیه کن مسلسل ای مجاهد

بازرگان / بازرگان / منتخب امام است - بازرگان / بازرگان / منتخب امامی

تو را به نا حق کشتند، غلامرضای تختی / به تو حسادت می‌کرد غلامرضای پهلوی

طبق شعارهای سال ۱۳۵۷ امام خمینی نایب بر حق حضرت مهدی شناخته می‌شد.

با پتک کارگر با داس برزگر / شاه ترا می کشیم - به همت کارگر/ به قوه مسلسل / شاه تو را می کشیم

۱۵ خرداد مگه یادت رفته / زلزله ساختگی طبس مگه یادت رفته / کشتن ۲۰ هزار مجاهد مگه یادت رفته

نایب امام ما کیه؟ خمینیه خمینیه - مظهر عدل ما کیه؟ خمینیه خمینیه - زنده باد شاه / کدوم شاه / شاه نجف خمینی

شب تاریک ملت روز گردد خمینی عاقبت پیروز گردد

ما همه سرباز توییم، خمینی، لشکر و جانباز توییم خمینی، گوش به فرمان توییم، خمینی

به گفته خمینی پیش به سوی وحدت - شعله ور و جاویدان آتش رزم ملت

به فرمان خمینی دانشجو و کارگر - متحد و متّفق زارع و پیشه ور

وحدت مستضعفین ضامن انقلاب است - خمینی بت شکن رهبر انقلاب است

خدایا خدایا، تا انقلاب مهدی خمینی را نگه دار، از عمر ما بکاه و بر عمر او بیفزا

ازهاری بیچاره، ای سگ چارستاره، باز هم بگو نواره، نوار که پا نداره

ما می‌گیم شاه نمی‌خوایم، نخست‌وزیر عوض می‌شه! ما می‌گیم خر نمی‌خوایم، پالون خر عوض می‌شه! نه شاه می‌خوایم نه شاپور، لعنت به هر چی مزدور

زیر بار ستم نمی‌کنیم زندگی جان فدا می‌کنیم در ره آزادگی - سرنگون می‌کنیم سلطنت پهلوی / مرگ بر شاه

درود بر خمینی، رهبر انقلاب، مدافع استقلال، آزادی و حقوق زحمتکشان

درود بر چریک‌های مسلمان و فدایی امام خمینی - درود بر خمینی/ رهبر مستضعفین - درود ما کارگران پالایشگاه تهران بر امام خمینی

کارگر، دهقان، مستضعف، رنجبر / خمینی است رهبر

ما کارگران حکومت اسلامی به رهبری امام خمینی می‌خواهیم

الله‌ اکبر، خمینی رهبر

با خون خود نوشتم، از جان خود گذشتم، یا مرگ یا خمینی

رهبر نهضت آزادگانست آیت‌الله خمینی/ انقلابی‌ترین مرد جهانست آیت‌الله خمینی

رهبر نهضت ما شیعیان است آیت‌الله خمینی / او فرستاده صاحب زمان است آیت الله خمینی

کار شاه تمام است خمینی امام است / استقلال و آزادی جمهوری اسلامی آخرین کلام است

درود بر خمینی بت‌شکن / مرگ بر این یزید قانون شکن

بیا خمینی وطن انقلابست / نقش مخالفین تو بر آبست

ما همه سرباز توایم خمینی / گوش به‌ فرمان توایم خمینی

لحظه به لحظه گویم / زیر شکنجه گویم / یا مرگ یا خمینی

ای امام زمان رحمی به ما کن/ ما رو از دست این جلاد رها کن

ای بی‌شرف حیا کن/ سلطنت و رها کن

ما شیر و موز نمی‌خوایم/ ما شاه دزد نمی‌خوایم

ای شاه خائن آواره گردی/ خاک وطن را ویرانه کردی / کشتی جوانان وطن آه و واویلا / کردی هزاران تن کفن آه و واویلا / مرگ بر شاه

ایران کشور ماست/ خمینی رهبر ماست

ایران ما دریای خون است/ رژیم ظالم شاه سرنگون است

ایران وطن ماست/ خاکش کفن ماست

ارتش ایران حسینی شده/ رهبر ایران خمینی شده

منبع:

کتاب انقلاب ایران در دو حرکت، مهدی بازرگان، انتشارات مظاهری

کتاب فرهنگ شعارهای انقلاب اسلامی، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی