پرسش: ولایت معنوی امامان به چه معناست؟

#اعتقادی
پرسش: ولایت معنوی امامان به چه معناست؟
پاسخ: ولایت معنوی یا باطنی همان ولایت تکوینی و به معنای این است که انسان در اثر پیمودن صراط عبودیت به مقام قرب الهی نائل می گردد و در اثر وصول به مقام قرب، مسلط بر ضمائر و شاهد بر اعمال و حجت زمان می شود.
ولایت معنوی یکی از اقسام ولایتی است که شیعیان برای ائمه اطهار (علیهم السلام) قائل بوده و بالاترین درجه ولایت به شمار می رود. ولاء تصرف یا ولاء معنوی بالاترین مراحل ولایت است. سایر اقسام ولایت یا مربوط است به رابطه قرابتی با رسول اکرم بعلاوه مقام طهارت و قداست شخصی اهل بیت، یا مربوط است به صلاحیت علمی و یا اجتماعی آنها. آنچه به نام ولایت در غیر ولایت معنوی نامیده می شود از حدود تشریع و قرار داد تجاوز نمی کند گو اینکه ریشه و مبنا و فلسفه این قرارداد صلاحیت علمی یا اجتماعی است، اما ولایت تصرف یا ولایت معنوی، نوعی اقتدار و تسلط فوق العاده تکوینی است.
نظریه ولایت تکوینی از یک طرف مربوط است به استعدادهای نهفته در این موجودی که به نام انسان در روی زمین پدید آمده است و کمالاتی که این موجود شگفت بالقوه دارد و قابل به فعلیت رسیدن است، و از طرف دیگر مربوط است به رابطه این موجود با خدا. مقصود از ولایت تکوینی این است که انسان در اثر پیمودن صراط عبودیت به مقام قرب الهی نائل می گردد و اثر وصول به مقام قرب - البته در مراحل عالی آن - این است که معنویت انسانی که خود حقیقت و واقعیتی است، در وی متمرکز می شود و با داشتن آن معنویت، قافله سالار معنویات، مسلط بر ضمائر و شاهد بر اعمال و حجت زمان می شود.
زمین هیچگاه از ولی‌ای که حامل چنین معنویتی باشد، و به عبارت دیگر، از انسان کامل خالی نیست. از نظر شیعه در هر زمان یک انسان کامل که نفوذ غیبی دارد بر جهان و انسان، و ناظر بر ارواح و نفوس و قلوب است و دارای نوعی تسلط تکوینی بر جهان و انسان است، همواره وجود دارد و به این اعتبار نام او حجت است. ناظر به این معنی از ولایت نیز بوده باشد.