0

اعتماد زيربناي كنش اجتماعي

 
aftabm
aftabm
کاربر طلایی1
تاریخ عضویت : مرداد 1392 
تعداد پست ها : 25059
محل سکونت : اصفهان

اعتماد زيربناي كنش اجتماعي

اعتماد زيربناي كنش اجتماعي

 

اعتماد مفهومی انتزاعی است با این حال یکی از کاربردی ترین و عام ترین پدیده های اجتماعی نیز هست که بشر در همه زمانها روابط ، تعاملات اجتماعی وکنش های خود را مبتنی بر آن نظم داده است.

اعتماد توقع و انتظار واکنش مناسب و مطلوبی است که در چارچوب خصوصیات شخصيتی، عرفي، هنجاري و ساختارهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی جامعه صورت گیرد. به عبارت دیگر اعتماد مکانیسمی است که از طریق آن شكل گيري وتداوم تعاملات رسمی و غیر رسمی ممكن مي گردد.

روان شناسان اجتماعی با نگاهی تقلیل گرایانه به اعتماد آن را مفهومی می دانند که باید در سطح فردي سنجیده شود. بنابراین دیدگاه فرد محور تعاملات اجتماعی است در نتیجه از این منظر اعتماد خصوصیتی شخصی است. در حوزه جامعه شناسی اعتماد به عنوان ویژگی نظام اجتماعی و مبتنی بر خصوصیات و ویژگی های برآمده از ساختارهای اجتماعی درنظرگرفته مي شود.

اعتماد در سه سطح زندگی اجتماعی شامل خرد، میانه و کلان قابل تشخیص است.

در سطح خرد اعتماد از خود شروع و به گروه های کوچک اجتماعی ختم می شود.

اعتماد به خود از بدو تولد در انسان شکل گرفته و کنش های فرد را در طول زندگی متأثر می سازد.اما اعتماد در گروه های کوچک بین شخصی است و بر انتظار واکنش مناسب بین یکایک افراد جامعه دلالت دارد.این نوع اعتماد که عامل شکل گیری و تداوم روابط و تعاملات بین تک تک افراد جامعه به شمار می آید بر توقع واکنش مورد رضایت متقابل افراد بنا شده است.

سطح روابط متقابل بین یک گروه دو نفري پیوند اساسی با میزان اعتماد بین آنها دارد. از این رو اگر بین دو عضو جامعه اعتماد بالایی وجود داشته باشد تعاملات بین شان گسترده تر و صمیمی تر خواهد بود. هرچه بر تعداد اعضای گروه دو نفري افزوده شود به همان میزان سطح اعتماد بین آنها نیز تفاوت خواهد کرد. چنانکه در جریان تعامل دو نفري شیوه انتقال و دریافت عواطف ، اعتقادات و حتی شکل و چگونگی بیان آن با شیوه ای که در گروههای چند نفری به کار گرفته می شود متفاوت خواهد بود. در گروه دو عضوی روابط و تعاملات بین آنها مبتنی بر ویژگی های خصوصی و منحصر به فرد اعضا بوده و کنش ها، اعتقادات و عواطف آنها تأثیر بسزایی بر شکل گیری و تداوم این تعاملات خواهد داشت. در حالیکه در گروه های با اعضای بیش از دو نفر این تعاملات مبتنی بر ویژگی های گروهی اعضا بوده و ترکیب ویژگیهای فردی اعضا و چگونگی رویارویی مجموعه افراد با کنش ها، اعتقادات و عواطف یکایک اعضای گروه، شکل جدیدی از تعامل آنها را به نمایش گذاشته و واکنش جمعی یا فردی افراد عضو گروه را سامان خواهد داد.

روابط دوسویه در گروههای کوچک نیز بر پایه ویژگی هایی شخصی و منحصر به فردی چون مشخصات ظاهری، خلقی ، اعتقادی و مانند آن مبتنی است. این ویژگی ها سطح اعتماد بین آنان را تعیین می کند.

در سطح میانه، اعتماد بین گروهی است. اعتماد موجود بین گروههای قومی ،نژادی ،مذهبی و قبایل و طوایف یا اعتماد گروهها به یک نهاد یا سازمان دولتی یا غیر دولتی و برعکس دیده می شود.

در این سطح از اعتماد الگوهای کنش اجتماعی که یا در اثر گذر زمان و رشد تمدنی در قالب سنت ها و هنجارهای اجتماعی شکل گرفته اند و یا قوانین موضوعه چارچوب آن را مشخص نموده است به عنوان مبنای اعتماد عمومی در نظر گرفته می شود.

و بالاخره در سطح کلان اعتماد همه جانبه و عامی بین جامعه و حکومت مد نظر است. اعتماد در سطح کلان مبتنی ساختارهای فرهنگی و اجتماعی است که در بستر تاریخ به وجود آمده و به طور کلی تجربیات تاریخی، آموزه های فرهنگی و اجتماعی، تعاملات یا تخاصمات ملی و بین المللی و حتی عناصر محیطی و ژئوگرافیکی در شکل گیری و میزان آن سهیم اند.

اعتماد مقوله ای فرآیندی و چند مرحله است. از آنجا که اعتماد بنیان کنش اجتماعی است به مرور زمان و به دشواری شکل می گیرد حال آنکه سلب اعتماد دفعی و لحظه ای است. اهمیت پیامدهای بی اعتمادی به ترتیب از سطح خرد به سطح کلان افزوده می شود به نحوی که اگر در سطح روابط شخصی بین افراد بی اعتمادی رخ دهد وفاداری بین آنان تقلیل یافته و در نهایت موجب تعارض بین دو یا چند نفر محدود خواهد شد. این بی اعتمادی در سطح میانی اهمیت بیشتری می یابد. به طوری که احتمالاً موجب تعارض بین گروهی شده که جنبه محلی و منطقه ای داشته ولي در کوتاه مدت عمومیت نخواهد یافت. سلب اعتماد در سطح کلان شایان بیشترین درجه اهمیت است. به طوری که در کوتاه مدت موجب به وجود آمدن گسست های عمیق سیاسی ، فرهنگی و اجتماعی خواهد شد. در این صورت است که حکومت و جامعه درصدد تضعیف یکدیگر برمی آیند و در نتیجه چنین تعارضات دو جانبه ای،جامعه از حاکمیت مشروعیت زدایی کرده و بنابراین حکومت برای حفظ قدرت خود به شیوه های توتالیتریستی روی می آورد. دراين شرايط کشور ابتدا با بحران سیاسی و سپس با بحران های اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی مواجه می شود.

 

جامعه شناسی و زیربنای جامعه

 

زندگی جمعی مورد مطالعه جامعه شناسی است و یکی از موضوعات کلان آن پژوهش و مطالعه دررباره زیربنای جامعه است.

شکل گیری جامعه، انواع جوامع، تبادلات بین جوامع، تغییرات ناگهانی و تدریجی جامعه … از جمله مواردی است که ذره بین جامعه شناسی با کنکاش موشکافه به آنها پرداخته تا به قانونمندی آنها دست یابد.

اعتماد زيربناي كنش اجتماعي

در این راستا، زیربنای جامعه چیست؟ از جمله سوالاتی است که جامعه شناسی در صدد پاسخ به آن برآمده است.

مارکسیست ها زیربنای جامعه را اقتصاد یا نیروی کار به شمار آورده اند.

پوزیتیویسم از قانون و هنجار سخن گفته است.

مکتب تفهمی زیربنای جامعه به معنا و باورها، فونکسیونالیست به کارکردها نظر دارند و …

اعتماد زيربناي كنش اجتماعي

در این وادی عامل کلیدی دیگری را می توان نام برد که عوامل برشماری شده مکاتب را در زیر چتر واحدی گرد هم می آورد و آن عبارت است از: حرکت

اعتماد زيربناي كنش اجتماعي

حرکت؛  فعالیت، تحرک، تکان و جنبش  است.

نیرویی که افراد، گروه ها و سازمان ها را به جنب و جوش وامی دارد و در نتیجه ارتباط و تعامل میان آنها را موجب می شود.

تصور کنید فردی قادر به هیچ حرکتی نیست، در نتیجه هیچ تعاملی نیز رُخ نخواهد داد و به همین قیاس، اگر گروهی یا سازمانی فاقد حرکت باشد، توان تعامل ندارد و ارتباطی شکل نخواهد گرفت.

اعتماد زيربناي كنش اجتماعي

آنچه مهم است حرکت لازمه و پیش نیازی است که جامعه را شکل می دهد و استوار می نماید.

حرکت جمعیت، حرکت افکار و باورها، حرکت عواطف و احساسات … است که جامعه را به جنب و جوش وامی دارد و تعاملات را برای شکل گیری و صورت بندی ساختارهای اجتماعی فراهم می نماید.

در واقع، اگر حرکت نباشد هیچ کاری در هیچ سطحی صورت نخواهد گرفت و در نتیجه حیات و هستی وجود نخواهد داشت.

تفاوت زنده با مرده نیز در همین است.

مرده از حرکت ایستاده است و زنده همچنان فعال است و حرکت و جنبش دارد.

اعتماد زيربناي كنش اجتماعي

آیا تفاوت ماهوی بین نظریات مکاتب با وقتی زیربنای جامعه را «حرکت» در نظر آوریم، وجود خواهد داشت؟ پاسخ خیر است.

در واقع، مکاتب نیز «حرکت» را زیربنای جامعه دانسته اند و به عامل حرکت پرداخته اند.

نیروی کار، قانون، تعامل، نقش … از جمله عواملی هستند که مکاتب با تاکید بر آنها به حرکت جامعه به عنوان اصل بدیهی و مسلم نظر داشته اند.

اما شاید تاکید دوباره ای بر حرکت به عنوان زیربنای جامعه لازم باشد.

چرا که انسان امروز در گردونه نیازها و تامین نیازها فلسفه حیات را از یاد برده است و ارتباطات اجتماعی را در سطح خُرد و کلان برای رفع نیازها و پاسخ به انتظارات خلاصه کرده است.

حرکت را می توان به ساده و پیچیده تقسیم کرد.

حرکت به کوچک و بزرگ، خطی و غیرخطی، صعودی و نزولی، برنامه ریزی شده و غیربرنامه ریزی … نیز قابل دسته بندی است.

اما برای حرکت جامعه می توان قائل به دو دسته اختیاری و اجباری بود.

اعتماد زيربناي كنش اجتماعي

حرکت اجباری: فعالیت و تحرکی که تحت الزام صورت می گیرد.

حرکت تحت فشارهای اجتماعی (تمسخر …)، اجبارهای اجتماعی (قانون …)، ترس های اجتماعی، تشویق ها و تحسین های اجتماعی، عادات و تقلیدها …

حرکت اختیاری: همان طور که از نامش پیداست به فعالیتی خودخواسته گفته می شود که فرد به انتخاب و اختیار خویش آن را برمی گزیند.

اراده فرد دست به انتخاب می زند و موجب حرکت می شود. 

براین مبنا می توان نوعیت زیربنای جامعه را به دو دسته تقسیم نمود:

1– جوامع که بر حرکت اختیاری استوار هستند

2– جوامع که حرکت اجباری دارند.

مسلم است که جوامع از هر دو نوع حرکت برخوردار هستند، ولی جوامعی که بیشتر فعالیت ها بر مبنای حرکت اختیاری است از آزادی و دامنه حرکت بیشتر و متنوع تری برخوردارند که جوامع توسعه یافته گفته می شوند.

جوامعی که بر مدار حرکت اجباری قرار می گیرند، آزادی افراد و گروه ها محدود است و دامنه حرکت آنان در مدار جبریت تنظیم می شود و کنترل می گردد که جوامع در حال توسعه را تشکیل می دهند.

اعتماد زيربناي كنش اجتماعي

چرا توسعه یافتگی با حرکت اختیاری توام است؟

چون حرکت اختیاری به تلاش های علاقمندان، با ذوق و شوق، خلاقانه، نوآورانه که افراد و گروه های دوست دارند و انتخاب می کنند، منجر می شود که نیازمند پذیرش انسان بالغ برای هدایت و سامان دادن به زندگی و کارهای اجتماعی اش است. پذیرفتن این اصل که انسان می تواند با پیشبرد خواسته های خویش سامانه جامعه را نیز سامان بخشد.

اصلی که کشورهای جهان سوم بر آن باور ندارند و قائل به این هستند که انسان هنوز که هنوز است نیازمند کنترل و اِعمال جبرهاست تا در جهت زندگی عمل نماید. 

اعتماد زيربناي كنش اجتماعي

https://www.beytoote.com/fun/visual/speech-trust1-belief.html

http://bayran.blogfa.com/post/24

سه شنبه 28 تیر 1401  12:39 PM
تشکرات از این پست
دسترسی سریع به انجمن ها