امید، تحفه ای است خدایی که روحیه تلاش و فعالیت را در بشر زنده می دارد. اگر امید در لحظه های عمر آدمی جاری نباشد، چرخ زندگی از حرکت باز خواهد ایستاد و خمودگی و عقب گرد، همه هستی او را فرا خواهد گرفت. امید، نیروی تحرک بخش زندگی است و بدون آن، همه انگیزه ها به خاموشی می گراید. همه احساسات و عواطف رو به سردی می رود و هیچ رشد و تکاملی شکل نمی گیرد. امیدوار بودن از همگان، نیکوست و از جوان، نیکوتر؛ زیرا توان و نشاط، مهم ترین عوامل امیدواری است که هر دو در نسل جوان فراوان وجود دارد.
پیام متن:
1. امید، نیروی تحرک بخش زندگی است. پس باید در برابر مشکلات پایدار و امیداور باشیم و از تسلیم شدن در برابر شکست بپرهیزیم.
2. امید، از همگان نیکوست و از جوان نیکوتر، چرا که سرشار از انرژی است.
آنچه داریم، ناچیز نشماریم
اگر چیزی از دست داده اید یا از داشتن چیزی محروم هستید بدون نگرانی، تنها به داشته های مادی و معنوی خود بیندیشید. حتی در سخت ترین شرایط نیز داشته های شما بیش از آن چیزی است که ندارید. از کسانی نباشید که فقط محرومیت های زندگی و کاستی های ظاهری آن را می بینند. نگذارید مشکلات و گرفتاری ها مانع دیدن خوبی ها شوند و آنها را بیش از آنچه هستند، بزرگ نکنید و زیبایی ها و ظرافت های هستی و طبیعت را با چشم دل بنگرید. نقل است ابوهاشم جعفری، یکی از اصحاب امام هادی علیه السلام، به وضعیت سختی دچار شده بود. روزی خدمت آن حضرت رسید و نشست. پیش از آنکه چیزی بگوید، ناگهان امام به وی فرمود: «کدام یک از نعمت های خدا را می خواهی شکرگزاری کنی؟» او که شگفت زده شده بود، چیزی نگفت. آن گاه امام یکی پس از دیگری نعمت های وی را بازگو کرد و بدین وسیله، وی را به آنچه در حال حاضر داشت، آگاه کرد.1
این کار امام، فشار روحی و روانی وی را به شدت کاهش داد و او را از سستی و ناامیدی دور کرد؛ زیرا او به خوبی دانست آنچه دارد، بیش از چیزی است که ندارد.
پیام متن:
برای مقابله با ناکامی ها و محرومیت ها، فقط به کاستی های زندگی مان فکر نکنیم. داشته های ما بسیار است.
بردبار باشیم
در برابر دشواری ها و مصیبت ها، نباید بی تابی کرد؛ زیرا با این کار، نه تنها گرفتاری انسان برطرف نمی شود، بلکه رنج و نگرانی وی دو چندان می شود و ناامیدی در وی فزونی می یابد. حال آنکه در پرتو صبر و سپاس گزاری، راه گذر از سختی ها و مشکلات برای آدمی، هموار و گشایش و آرامش بر زندگی او حاکم می شود. در روایتی آمده است: «به وسیله صبر، امید گشایش هست.»1 نیز نقل کرده اند که: «روزی شخصی خدمت امام صادق علیه السلام رسید و از گرفتاری و رنج شکایت کرد. حضرت به وی فرمود: بردبار باش که خداوند به زودی مشکلات تو را حل خواهد کرد. چیزی نگذشت که گرفتاری آن شخص به گشایش تبدیل شد».3
پیام متن:
با صبر و بردباری، روحیه امید را هرگز از دست نخواهیم داد.
به خدا توکل کنیم
همواره پیشوایان دین اسلام، در آیات و روایات بر این اصل مهم تأکید می کنند که درهمه فراز و نشیب های زندگی، به خدا توکل و دست نیاز به آستان او دراز کنید؛ که بی گمان، سختی ها و گرفتاری های آدمی به سبب توکل بر خدا در زمانی معین برطرف خواهد شد.
سرگذشت انبیای الهی گواه این مطلب است که اعتقاد راستین به خدا و توکل کردن به او در مشکلات، روحیه امید و هدفمندی را در انسان ها بالا می برد و آنها را به سعادت و پیروزی نزدیک می سازد. هر کس به خدا توکل کند، او برایش کافی است. با توکل به خدا، آدمی به منبع قدرتی بی پایان پیوند می خورد و بدین گونه، دشواری ها و نگرانی ها در نظرش کوچک و ناچیز می شود، ناامیدی از وجودش رخت می بندد و آرامش، رضایت، نشاط و پویایی نصیب او می گردد.
پیام متن:
توکل به خدا، مهم ترین عامل تقویت روحیه امید در انسان است که تحمل مشکلات را برای او آسان خواهد کرد.
سختی ها را بشناسیم
آیا تا به حال به ماهیت گرفتاری ها و دشواری ها فکر کرده اید؟ شاید سختی ها آن قدر هم که فکر می کنید، بد نباشند. آیا هرگز شهامت این را دارید که بلاها را دوست خود بدانید؟ آری، هر کار این هستی حکمتی دارد که همه ما از آن بی خبریم. حکمت و مصلحتی که جز قادر یزدان ازآن آگاه نیست و بنده او تنها ظاهر را می بیند.حال آنکه خداوند متعال در قرآن مجید می فرماید:
چه بسا چیزی ناخوشایند شما باشد، درحالی که به سود شماست و چه بسا چیزهایی که خوشایند شماست، ولی به زیان شما تمام می شود.4
هیچ گاه صلاح دید خود را در آسایش و راحتی جست وجو نکنید. گاهی اوقات، سختی ها، منفعت آورند و راحتی ها، زیان بار. چه بسا گرفتاری که آثار منفی لغزش های ما را از صفحه زندگی مان پاک می کنند، گاهی عامل تکامل و رشد و پیشرفتند و گاهی نیز بهانه نزدیکی و تقرب به خدا. حال آیا چنین حکمت و هدفی می تواند مایه ناامیدی انسان شود؟ پس بیاییم تصور خود را از سختی ها و مشکلات اصلاح کنیم و آنها را روزنه های امید و کمال بدانیم. نقل است که هرگاه حضرت موسی علیه السلام مدتی سختی نمی دید، به خداوند عرض می کرد: «پروردگارا، مگر نظر لطف خودت را از من برداشته ای؟»5
پیام متن:
سختی ها نه تنها موجب ناامیدی نیستند، بلکه می تواند عامل رشد، پویایی، تکامل و پیروزی باشد.
مشکلات پایان پذیرند و راحتی را در پی دارند
هیچ وقت نپندارید مشکلی که اکنون گریبان گیر شماست، تا ابد همراهتان خواهد ماند، بلکه سختی ها، پایدار نیستند و پایان پذیرند.
پروردگار رحمان در قرآن مجید آورده است: «اِنَّ مَعَ العُسرِ یسرا؛ همانا با هر سختی و گرفتاری، گشایشی است.»6 در واقع، پس از هر بلا و مصیبتی، راحتی و آسایش به شما رو خواهد آورد و گرفتاری ها و مشکلات زندگی همیشگی نیستند.
رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم به فضل بن عباس که هدیه ای برای ایشان آورده بود، فرمود: «بدان که یاری خداوند، همراه صبر است و گشایش در کارها، همراه گرفتاری است و راحتی، همراه سختی».7
پیام متن:
با تحمل کردن مشکلات، روزهای سراسر آسایش و راحتی در پیش خواهیم داشت. از این رو، نباید با ناامیدی، آینده را تاریک ببینیم.
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
1. بحارالانوار، ج 50، ص 129، ح 7.
2. همان، ج 71، ص 96.
3. اصول کافی، ج 2، ص 346.
4. نک: بقره: 216.
5. بحارالانوار،ج 60، ص 237.
6. نک: انشراح: 6.
7. من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 412.
