اهمیت ازدواج و سن ازدواج در جوانان

اهمیت ازدواج و سن ازدواج در جوانان

ازدواج واقعیتی زیستی، اجتماعی و فرهنگی است که به دلیل نقش اساسی آن در تشکیل خانواده از اهمیت قابل توجهی برخوردار است .به طوریکه دوام گروه و زندگانی کمی و کیفی نسلهای پی در پی به ازدواج بستگی دارد. ازدواج یکی از نهادهای اجتماعی است که برای انجام وظایف خانواده به وجود آمده است

تعاریف زیادی از ازدواج ارائه شده است که به دونمونه از آنها اشاره می شود:

ازدواج عملی است که پیوند بین دو جنس را بر اساس روابط جنسی بنا می کند. درتعریف ازدواج ،روابط جسمانی بین دو جنس مخالف به خودی خود کافی به نظر نمی رسد بلکه ازدواج لازمه عقد قراردادی اجتماعی است که قانون گذاری روابط جسمانی را موجب می شود.

اگرچه ازدواج به عنوان یک عامل ارادی تحت تاثیر خواست گرایش ها و نظرات فردی است اما زندگی اجتماعی انسان و روابط پیچیده و محیط دور و برش ازدواج را تحت روابط دو طرفه با متغیره ها  اقتصادی اجتماعی جمعیتی و سیاسی قرار می‌دهد و از اینرو به عنوان یک پدیده اجتماعی مورد توجه پژوهشگران علوم اجتماعی از جمله جامعه شناسان و جمعیت شناسان قرار گرفته است. سن ازدواج یکی از  شاخص‌های  مهم برای ارزیابی میزان سلامت و بهداشت جسمی و روانی افراد یک جامعه شمرده می شود.

ازدواج مانند دیگر پدیده های اجتماعی هنجارهایی دارد که این هنجارها در هر جامعه و نیز هر مقطع زمانی متفاوت است . موضوع ازدواج در حال حاضر در کشور ما ایران دارای ویژگی های خاص خود است. کشور ایران همانند سایر کشورهای جهان سوم در مرحله گذار از سنتی به مدرن است که با تغییرات اجتماعی وسیعی در همه پدیده های اجتماعی از جمله ازدواج و انتخاب همسر مواجه است تغییراتی که موجب شده تا مردان و زنان نگرش مدرنی از پیوند زناشویی و ازدواج داشته باشند و ازدواج را فقط به عنوان یک رابطه جنسی و بدنیا اوردن فرزند نداند، بلکه ازدواج را برای به وجود آوردن یک زندگی کمال گرا، توام با عشق و همدلی و همدمی می دانند.دنیای مدرن باعث افزایش سطح آگاهی اجتماعی، سواد عمومی و بالا رفتن سطح تحصیلات شده و متقابلا سطح توقعات و انتظارات مردان و زنان به مراتب بیشتر از گذشته شده است. بر اساس نظریه مبادله،نگرش به ازدواج در بین جوانان به یک امر عقلانی تبدیل شده است وبسیاری از جوانان برای انتخاب همسر بیشتر به جنبه عقلی توجه دارند از انجا که ازدواج و تشکیل خانواده از قدیمی ترین نهادهای زندگی بشر است که از زمان های قدیم مورد توجه اندیشمندان علوم اجتماعی، علوم اخلاقی ،علمای مذهبی ، و سایر دانشمندان قرار گرفته است. در دهه های اخیر به علت پیچیدگی های امور مربوط به ازدواج ،دامنه مربوط به آن به حوزه های علوم دیگرمانند علوم اقتصادی ،جمعیت شناسی و علوم سیاسی نیز مرتبط شده است.. درکشورهای سنتی و مذهبی مانند ایران ،روابط جنسی خارج از قلمرو ازدواج، رفتاری خلاف محسوب می شود، در نتیجه در حال حاضر ،شاهد شکافی ژرف ما بین سن بلوغ و سن ازدواج هستیم که ممکن است درسلامت روحی و روانی افراد جامعه تاثیرقابل توجهی داشته باشد. از انجا که ساختار جمعیت ایران ساختاری جوان می باشد به این موضوع بایستی اهمیت و توجه زیادی باید داده شود. سن ازدواج در مهار جمعیت نیز تاثیر دارد ،اگرچه زمان فرزندآوری افراد کاهش یابد از رشد جمعیت هم تقلیل می یابد . همچنین مجرد ماندن در سنین بالا باعث کاهش انگیزه و تلاش فردی و بلا تکلیفی می شود. افسردگی و ترس از تنهایی اغلب در افراد مجرد بیشتر دیده می شود. برای زنان یکی از مشکلات دیگر تاخیر بیش از حد در ازدواج مشکلات فیزیکی و فرزند آوری و خطرات بارداری در سنین بالا می باشد. است. ،جامعه شناسان با بررسی خانواده بیان کردند که خانواده از نهادهای اصلی و دارای اهمت می باشد. وبالا رفتن سن ازدواج ازچندین بعد دارای اهمیت می باشد. سن ازدواج یکی از عوامل موثربر باروری می باشد. افزایش سن ازدواج در کشورها با کاهش باروری همبستگی دارد. چرخه زندگی خانوادگی را علاوه بر تولد فرزند و باروری ،سن ازدواج و تشکیل خانواده،که حاصل تعامل عوامل مختلف اقتصادی ،اجتماعی و جمعیتی است دچار تغییر و دگرگونی می کند. در کشورها و جوامع زیادی در دوره معاصر شاهد افزایش سن ازدواج هستیم . این افزایش درمیان زنان نسبت به مردان بیشتر دیده میشود. ایران نیز مانند سایر کشورها این موضوع را تجربه می کند. و ازدواج های جدید در سنین نسبتا بالاتری اتفاق می افتد. در زندگی افراد و با توجه به اینکه نسبت افراد واجد شرایط برای ازدواج افزایش یافته و از آنجاکه ازدواج و تشکیل خانواده اهمیت بسزایی در زندگی دارد شناخت علل موثر بر ازدواج هم از بعد علمی و هم از بعد کاربردی در برنامه ریزی اقتصادی و اجتماعی ملی و محلی حائز اهمیت است روند کاهش باروری در ایران در سه دهه گذشته ،همسو با تحولاتی بوده است که در برخی از جنبه های سنتی خانواده اتفاق افتاده است . یکی از مقوله های تغییرات اخیر خانواده در ایران،روند افزایش سن ازدواج است. ازدواج در سنین بالاتر همراه خواهد بود با تعویق زمان آغاز دوره فرزندآوری و کم شدن زمان قابلیت بارداری برای زنان منتهی می شود.با توجه به این که در الگوی سنتی خانواده دراکثر نقاط جهان و همچنین در آسیا ،یکی ازهدف های مهم و اصلی ازدواج در سنین پایین ،فرزند آوری بود .افزایش سن ازدواج می تواند تفسیر تغییر اهداف و تمایلات باروری نیز باشد انتظار می رود ،زنانی که در سنین بالاتر ازدواج کرده اند باروری کمتری خواهند داشت. ازجمله اثرات متفاوتی که بالارفتن سن ازدواج دارد میتوان به کاهش باروری اشاره نمود و همچنین بالا رفتن سن ازدواج طول دوره باروری را ، در کل کاهش می دهد وسبب باروری درسنین بالاتربا زاد و ولد کمتر میشود.

منابع:

- محمودیان ،نامه علوم اجتماعی 83 ص 35-27"سن ازدواج در حال افزایش :بررسی عوامل پشتیبان"

-صباغچی ،مرجان ،عسگری ندوشن ،ترابی فاطمه "عوامل تعیین کننده نگرش به ازدواج و تشکیل خانواده در شهر یزد "فصلنامه مطالعات جمعیتی ،دوره 3 ،شماره 1 ،بهار و تابستان 1396 (131-162)

- کاظمی پور ،شهلا ،"سنجش نگرش جوانان نسبت به ازدواج و شناخت آثار و پیامدهای آن با تاکید بر ازدواجهای دانشجویی "فرهنگ در دانشگاه اسلامی سال 42 ،شماره 2 تابستان1388