هنر آبگینه و شیشه‌گری یکی از اصیل‌ترین و ارزشمندترین صنایع دستی در ایران است که محصولات حاصل از آن بسیار پرطرفدار و محبوب هستند. با به‌کارگیری هنر شیشه‌گری می‌توان ظروف شیشه‌ای زیبا و لوکس در اشکال مختلف ایجاد کرد.
تاریخچه هنر آبگینه
شیشه، جسمی شکننده و شفاف است که از سردشدن مایعی که در قالب‌های مخصوص در کوره قرار گرفته به دست می‌آید، فنون تغییر شکل شیشه به انواع ظروف و وسایل دلخواه نیز شیشه‌گری نامیده می‌شود. شیشه‌گری به دو شیوه سنتی و صنعتی انجام می‌شود.
به‌طورکلی قدمت هنر شیشه‌گری در دنیا به 2500 تا 3000 سال پیش می‌رسد و از جمله صنایع دستی دیرینه به شمار می‌رود. در ایران نیز شیشه‌گری سابقه طولانی دارد؛ به‌طوری که در جست‌وجوهای باستان‌شناسان، ظروف شیشه‌ای متعددی در شهرهای مختلف ایران کشف شده است.
دوران شکوفایی هنر شیشه‌گری در ایران به زمان سلجوقیان برمی‌گردد. در این دوره، صنعتگران با استفاده از شیوه‌های نوینی که آموخته بودند، نقوش زیبایی را روی شیشه طراحی می‌کردند، همچنین به حکاکی نقوش انواع گل‌ها و حیوانات بر روی شیشه می‌پرداختند. در دوره صفویه نیز بیشترین محصولات شیشه‌گری در شهرهای اصفهان، گرگان و شیراز تولید و عرضه می‌شده‌اند. درحال حاضر، بیشترین محصولات هنر آبگینه در تهران تولید می‌شوند.
زیباسازی محصولات هنر آبگینه
ترکیب شیشه با فلز
برای ساخت برخی محصولات هنر آبگینه نظیر گلدان و لیوان که استوانه‌ای شکل هستند، می‌توان از ترکیب شیشه و فلز برای زیباتر‌کردن محصول نهایی استفاده نمود. برای این کار، می‌توان استوانه‌ای از جنس مس یا سایر فلزات با طرح‌های مشبک ایجاد نمود، سپس گوی شیشه‌ای آماده‌شده را داخل این استوانه قرار داد و فرآیند دمیدن در آن را انجام داد تا ظرف شیشه‌ای فضای داخل استوانه را پر کند. در چنین حالتی، پس از سردشدن ظرف، دیگر از استوانه جدا نمی‌گردد.
تراش دادن شیشه
ظروف شیشه‌ای حاصل از این هنر را می‌توان با طراحی نقوش مختلف، زیباتر نمود. برای تراش‌دادن این ظروف، از سنگ‌های خاصی که درجه سختی بیشتری نسبت به شیشه دارند استفاده می‌شود. این سنگ‌ها دیسک‌مانند بوده و با سرعت‌های مختلفی امکان چرخش و تراش‌دادن ظروف شیشه‌ای را دارند.
نکات خرید محصولات هنر آبگینه
- اگر به محصولات شیشه‌ای مات علاقه دارید، دقت کنید که تمامی سطوح ظروف آبگینه به یک اندازه مات شده باشند.
- تراش‌های موجود روی سطح ظروف آبگینه باید کاملاً یکنواخت و یکدست باشند و سطح برنده نداشته باشند.
- نقوش طراحی‌شده بر روی سطح ظروف آبگینه باید تثبیت شده باشند و در برابر رطوبت مقاوم باشند.
- دقت داشته باشید که با افزایش تعداد رنگ‌های به‌کار رفته در تولید محصولات شیشه‌گری، قیمت آن‌ها نیز افزایش می‌یابد.
- درصورتی که محصولات آبگینه ترکیب‌شده با فلزات را خریداری می‌کنید، دقت کنید که فلز مورد نظر با شیشه فیکس شده باشد و سطح فلز نیز به خوبی پرداخت شده باشد.
منبع: مقاله هنر آبگینه و شیشه سازی سایت صنایع دستی آرامان
