تكرارواژۀ صلاة ومفهوم آن درقرآن

واژۀ «صلاة» (نماز - دعا) چند بار در قرآن به كار رفته و در كدام آيات و سوره‌ها، است‌؟ لطفا موارد كاربرد آن رابيان كنيد.

4واژۀ «الصلوة» بدون مشتقات، 61 بار و با مشتقات، 98 بار در قرآن به كار رفته است؛¹ از جمله آياتى كه دربارۀ نماز سخن گفته‌اند عبارتنداز: سورۀ ابراهيم، آيه 31، 37 و 40؛ اسراء، آيه 78؛ لقمان، آيه 4 و 17؛ انعام، آيه 72؛ اعراف، آيه 170 و ماعون، آيه 4 و 5. در قرآن سوره‌اى كه به نماز اختصاص داشته باشد وجود ندارد، لكن برخى از سوره‌ها كه آيه‌هاى بيشترى از آنها به امر نماز پرداخته عبارتند از:

1. بقره آيه‌هاى 3، 43، 45، 83، 110، 153، 157، 177، 238 و 277.

2. نساء آيه‌هاى: 43، 77، 90، 101، 102، 103، 142، 162.

3. مائده آيه‌هاى: 6، 55، 58، 91، 106.

واژۀ «صلى» در قرآن، دو ريشه دارد: يكى به معناى افروختن آتش يا چيزى شبيه آن: «صلى يصلى» مانند: «جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَهٰا فَبِئْسَ الْمِهٰادُ»² و «تَصْلىٰ نٰاراً حٰامِيَةً»³ اين معنا ارتباطى با «صلاة» ندارد. ديگرى خود واژۀ «صلوة» است؛ «صلى يصلو» كه درقرآن به چند معنا به كار رفته است:

1. دعا، تبريك و تمجيد: «... وَ صَلِّ عَلَيْهِمْ إِنَّ صَلاٰتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ...»⁴ و «إِنَّ اللّٰهَ وَ مَلاٰئِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يٰا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ...»⁵.

2. عبادت خاص (نماز): «فَإِذٰا قَضَيْتُمُ الصَّلاٰةَ فَاذْكُرُوا اللّٰهَ قِيٰاماً وَ قُعُوداً وَ عَلىٰ جُنُوبِكُمْ فَإِذَا اطْمَأْنَنْتُمْ فَأَقِيمُوا الصَّلاٰةَ إِنَّ الصَّلاٰةَ كٰانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتٰاباً مَوْقُوتاً»⁶.

3. عبادت: «وَ مٰا كٰانَ صَلاٰتُهُمْ عِنْدَ الْبَيْتِ إِلاّٰ مُكٰاءً وَ تَصْدِيَةً...»⁷.

4. رحمت خداوند: «أُولٰئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوٰاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَةٌ...»⁸.

5. كنيسه‌هاى يهوديان: «لَهُدِّمَتْ صَوٰامِعُ وَ بِيَعٌ وَ صَلَوٰاتٌ وَ مَسٰاجِدُ يُذْكَرُ فِيهَا اسْمُ اللّٰهِ كَثِيراً...»⁹.

معناى اقامۀ نماز