دکتر فلدمن ۷ دلیل عمده دروغگویی مردم را نام میبرد که برای شما شرح میدهیم:
۱. چاپلوسیکردن
تملقگویی یکی از شایعترین شیوههای دروغگفتن است. حتما برای شما پیش آمده که کسی از شما تعریف کند و شما احساس کرده باشید که این تعریف بیش از آنکه واقعیت داشته باشد بهدلایل دیگری گفته شده است. مردم بهدلایل مختلفی ممکن است بادمجان دور قاب بچینند. شاید بهدنبال نزدیکشدن به کسی و جلب اعتماد او هستند. شاید میخواهند خواستهای را مطرح کنند یا با پنهانکردن واقعیت، از موقعیتهای ناخوشایند اجتماعی بپرهیزند.
۲. پرهیز از موقعیتهای ناخوشایند اجتماعی
حتما برای شما هم پیش آمده که دوست نداشتهاید به مهمانی یا دورهمیای بروید، اما بهجای رد صادقانه درخواست، بهانهای برای ردکردنش ساختهاید؛ مثلا خیلی دلم میخواست که با شما باشم، منتها امشب سردرد دارم یا کارهایی دارم که باید به آن رسیدگی کنم.
ما چون تمایل داریم از سوی دیگران دوست داشته شویم و نمیخواهیم با صداقت کامل آنها را برنجانیم، به این شیوه از دروغگویی متوسل میشویم.
۳. قانعکردن دیگران
گاهی مردم برای اینکه شما را قانع کنند کاری را که آنها میخواهند انجام دهید یا محصولشان را بخرید، به شما دروغ میگویند. این شیوه بهخصوص در فنون بازاریابی قابلمشاهده است؛ مثلا فروشندهای را تصور کنید که با اغراق درباره اثربخشی کرم ضدجوش صحبت میکند تا شما را بری خریدش قانع کند.
۴. پیشگیری از پیامدهای منفی رفتار
کودکی را تصور کنید که هنگام بازی، شیشه خانه را شکسته است. وقتی از او درباره این کار سؤال بپرسیم، او بهاحتمال زیاد میگوید که کار او نبوده، حتی با وجود قطعیبودن شواهد، او این مسئله را انکار میکند. بزرگتر که شدیم، یاد گرفتیم برای جلوگیری از بروز پیامدهای منفیِ برخی رفتارهای اشتباهمان، حرفهایتر دروغ بگوییم. گاهی هم ممکن است برای خاطر عزیزانمان دروغ بگوییم تا جلوی مجازاتشدن آنها را بگیریم.
هدف از این نوع دروغگویی محافظت از خود یا دیگری در برابر پیامدهای خطاست.
۵. رسیدن به خواستهها و نتایج دلخواه
برخلاف حالت قبل، برخی مواقع دروغ میگوییم تا به خواسته یا نتیجه دلخواه خود یا عزیزانمان برسیم؛ برای مثال، کسی که در نوشتن رزومه اغراق میکند یا وقتی توصیهنامهای برای رفیقش مینویسد تا شانس استخدامشدن او در یک شرکت را بیشتر کند.
۶. تحتتأثیر قراردادن دیگران
گاهی دروغ میگوییم تا روی دیگران تأثیر بگذاریم و چهرهای جذاب یا حتی مقتدر از خود نشان دهیم. مدیری را در نظر بگیرید که با اغراق از دستاوردهایش سخن میگوید تا فضا را برای بهچالشکشیدن تصمیماتش محدود کند یا جوان جویای نامی را به ذهن بیاورید که برای جلب نظر همکلاسیها، خودش را باهوشتر نشان میدهد.
ما تمایل داریم دوست داشته شویم و جذاب به نظر برسیم. این تمایل است که گاهی ما را بهسمت دروغگفتن برای تأثیرگذاشتن روی دیگران سوق میدهد.
۷. محافظت از دروغی که قبلا گفتهایم
گاهی دروغ میگوییم تا جلوی برملاشدن دروغی که پیشتر گفتهایم را بگیریم. با نگاهی به داستانها، فیلمها و سریالها، میتوان نمونههای فراوانی از این فرایند پیوسته دروغها را پیدا کرد؛ هرچند ممکن است در زندگی واقعی هم آن را تجربه کرده باشیم.