استقلال و خودکفایی در برابر شرق و غرب

یکی از اهداف بزرگ انقلاب، ایجاد خودکفایی کامل و استقلال برای کشور در برابر شرق و غرب است. تأکید بر این هدف در سراسر وصیّت‏نامه حضرت امام مشهود است.

از جمله نقشه‏ها که مع‏الأسف تأثیر بزرگی در کشورها و کشور عزیزمان گذاشت و آثار آن باز تا حدّ زیادی به‏جا مانده، بیگانه نمودن کشورهای استعمارزده از خویش وغرب‏زده و شرق‏زده نمودن آنان است.

آن حضرت رویکرد به تعالیم حیات‏بخش اسلام را عامل اصلی حصول استقلال می‏داند:

وصیّت من به ملّت‏های کشورهای اسلامی است که انتظار نداشته باشید که از خارج کسی به شما در رسیدن به هدف، که آن اسلام و پیاده کردن احکام اسلام است کمک کند، خود باید به این امر حیاتی که آزادی و استقلال را تحقّق می‏بخشد، قیام کنید.

با کمال تأسّف، نویسندگان به اصطلاح روشنفکر که به‏سوی یکی از دو قطب گرایش دارند، به جای آنکه در فکر استقلال و آزادی کشور و ملّت خود باشند خودخواهی‏ها و فرصت‏طلبی‏ها و انحصارجویی‏ها به آنان مجال نمی‏دهد که لحظه‏ای تفکّر نمایند و مصالح کشور و ملّت خود را در نظر بگیرند.

و سودجویان دغل، بعض سرانِ آنان را می‏خرند و با دست آنان و توطئه‏های فرماندهان بازی خورده، کشورها را به دست می‏گیرند و ملّت‏های مظلوم را تحت سلطه قرار داده و استقلال و آزادی را از کشورها سلب می‏کنند.

ب. عوامل اصلی دستیابی به استقلال و خودکفایی

عوامل اصلی دستیابی به خودکفایی استقلال از دیدگاه حضرت امام عبارتند از: اتّکا به خدا؛ اتکا به خودی‏ها و اعتماد به نفس؛ تحمّل سختی‏ها؛ امید وانتظار.

این چهار عامل از عوامل اصلی دستیابی به خودکفایی و استقلال است که امّتو دولت باید به آنها توجّه کامل نمایند. افزون بر آن، دولت وظیفه دارد که اوّلاً: از متخصّصان و فرهیختگان جامعه قدردانی کند و ثانیاً: از ورود کالاهای مصرف‏ساز پیشگیری نماید.

ج. اقسام خودکفایی

خودکفایی بر سه گونه است: فردی، اجتماعی و ملّیّتی

«خودکفایی فردی» یعنی اینکه هر کس سعی کند تا در صورت امکان از دسترنج خود بهره‏گیرد. «خودکفایی اجتماعی» یعنی اینکه هر شهر و کشوری بتواند احتیاج‏های خود را تأمین کند. «خودکفایی ملیّتی» نیز آن است که پیروان مکتباسلام تلاش کند تا نیازمندی‏های افراد جامعه اسلامی را رفع کند. امیر مؤمنان(علیه السلام) به مردم بصره فرمود:

یا اهل البصرة! ما تنقمون منّی، انّ هذا لمن غزل اهلی (و اشار الی قمیصه)؛

ای مردم بصره! بر من خورده مگیرید (سپس به پیراهن خود اشاره کرد و فرمود:) این از دستبافت‏های همسر من است.

امام باقر(علیه السلام) فرمودند:

اوحی اللّه الی نبّی من انبیائه ان قل لقومک لاتلبسوا لباس اعدائی و لاتطعموا مطاعم اعدائی و لاتشاکلوا بما شاکل اعدائی فتکونوا اعدائی کماهم اعدائی؛

خداوند متعال به پیامبری از پیامبران دستور داد تا به قوم خود هشدار دهدکه لباس دشمنان مرا نپوشند؛ از طعام و خوراک دشمنان من نخورند و همشکل دشمنان من نباشند، و گرنه از دشمنان من به حساب خواهند آمد، چنانکه آنان دشمنند.

دقّت در بیان فوق نشانگر این نکات است:

الف. هر کس، در زندگی فردی خود باید تا حدّ امکان خودکفا باشد و نیروی فعّال خود را در این راه به کار بگیرد.

ب. در مقابل صنعت و دستاوردهای صنعتی دیگران، احساس حقارت نکند.

ج. در خوراک، پوشاک و قیافه (طرز زندگی) در مقابل دیگر مکاتب (همچون مکاتب الحادی)، احساس حقارت نکند، بلکه استقلال ملّی و مکتبی خود را حفظ کند.

امام امّت در وصیّت‏نامه خود می‏فرماید:

اکنون ملّت‏های محروم جهان بیدار شده‏اند و طولی نخواهد کشید که این بیداری‏ها به قیام و نهضت و انقلاب انجامیده و خود را از تحت سلطه ستمگرانِمستکبر نجات خواهند داد و شما مسلمانان پایبند به ارزش‏های اسلامی می‏بینید که جدایی و انقطاع از شرق و غرب برکات خود را دارد نشان می‏دهد و مغزهای متفکّر بومی به کار افتاده و به سوی خودکفایی پیشروی می‏کند.

آیا نمی‏دانید که کشور اسلامی در آن زمان [دوران طاغوت] یک پایگاه نظامیبرای امریکا بود و با آن، عمل یک مستعمره می‏کردند و از مجلس تا دولت و قوای نظامی در قبضه آنان بود و مستشاران و صنعتگران و متخصصان آنان با این ملّت و ذخایر آن چه می‏کردند؟

وصیّت من به همه آن است که با یاد خدای متعال به سوی خودشناسی و خودکفایی و استقلال با همه ابعادش، به پیش [روید] و بی‏تردید دست خدا با شما است.

از هر امری که شایبه وابستگی با همه ابعادی که دارد به‏طور قاطع احتراز نمایید.

استقلال اقتصادی و فکری

امام(قدس سره) می‏فرمود: «ما با تربیت و فرهنگ استعماری مخالفیم، نه با علوم و مظاهر تمدّن».

آن حضرت خاطر نشان می‏کرد که وابستگی اقتصادی موجب وابستگی سیاسی و نظامی است. ایشان به استقلال فکری بیش از دیگر ابعاد استقلال می‏اندیشید و می‏فرمود:

تا انسان استقلال فکری نداشته باشد، نمی‏تواند یک فرد مفید باشد.

اگر ما از نظر فکری مستقل شویم، هیچ قدرتی نمی‏تواند به ما ضربه بزند.

د. احساس شخصیّت

امام(قدس سره) همواره تأکید می‏کرد که خودباوری و احساس شخصیّت، یکی از عوامل مهم رویکرد به استقلال است:

اگر می‏خواهیم وابسته نباشیم باید باور کنیم که خودمان شخصیّت داریم.

تا خودمان را پیدا نکنیم، نمی‏توانیم مستقل بشویم.

منطق ما منطق اسلام است. منطق اسلام این است که سلطه غیر بر شما نباشد نباید شما تحت سلطه غیر باشید. نباید تحت سلطه اجنبی باشیم.

باید همه چیز از خودمان باشد و در آداب و رسوم، خودمان را از غرب جدا کنیم.

از همان بچّه‏ها شروع کنیم و تنها مقصودمان تحوّل انسان غربی به انسانی اسلامی باشد.

علماء اعلام... دولت‏ها را دعوت کنند که از وابستگی به قدرت‏های بزرگ خارجی خود را رها کنند و با ملّت خود تفاهم کنند، در این صورت پیروزی را درآغوش خواهند کشید.

حکومت اسلامی را مستقر کنید. با عدل اسلامی، همه و همه در آزادی و استقلال و رفاه خواهند بود