مطالعه تاثیر سلبریتی ها بر روی زنان

مطالعه تاثیر سلبریتی ها بر روی زنان

نویسنده: ریحانه عبداللهی دانشجوی علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران

مقدمه

 شهرت[1] در طول تاریخ چیزی ناشناخته نبود و تقریبا در هر برهه از تاریخ افراد مشهوری زیست اند که افراد زیادی آن ها را می شناختند که حتی آوازه برخی از  آنها مانند سقراط و ارسطو  به گوش ما نیز رسیده است.

تا قبل از سده هجدهم افراد به سه طریق به شهرت می رسیدند: گروه اول خاندان سلطنی بودند که شهرت شان صرفا به خاطره تبار خونی افراد بوده. دسته دوم کسانی بودند که به خاطره یک ویژگی خاص مشهور بودن که به آن  مانند جادوگران یا ساحران، و دسته آخر افرادی که واسطه کاری مهم مانند سلحشوری در میدان نبرد و مانند این موارد مشهور می شدند، این موارد تا قرون متمادی بر شهرت سلطه داشته، اما این شهرت ها با افول دین  از بین رفته (جهادی و کاشفی نیا, 1398, ص. 114). پدیده سلبریتی[2] که مدت زیادی است رواج پیدا کرده نوع جدیدی از شهرت است. افراد به واسطه برقراری ارتباطات با سلبریتی ها در هر جایگاه، شخصیت و نگرش از آن ها  تاثیرات منفی و مثبت گرفته اند. زنان هم با توجه به نوع تعاملی که با این موضوع برقرار کرده اند تاثیراتی پذیرفته اند که بر عملکرد آنان ها در نقش های متفاوت مشهود بوده و موجب تغییراتی در نوع نگاه به زندگی شده است.

زنان در طول تاریخ نقش های مهمی را در جایگاه های مختلفی ایفا کرده اند، آنان در مواجهه با محیط پیرامون خود هم تاثیر گذاشته و هم تاثیر پذیرفته اند، البته این سکه روی دیگه ای نیز داشته، مرد سالاری و سرکوب زنان در طول تاریخ به بهانه های مختلف باعث شده که گاهی زن به حاشیه برود و نقش آن ها در هر جایگاهی نادیده گرفته شود. این نادیده گرفتن باعث شد تا زنان به دنبال الگو های موفق باشند. در این بین زنان سلبریتی بیشترین تاثیر را بر زنان داشته اند، چرا که این افراد موفق هستند و همین موضوع باعث می شود که جایگاه آنان برای زنان  قابل تقدیر باشد.

سلبریتی های زن، بیشتر فانتزی های جامعه را نمایندگی می کنند و افراد را به فانتزی که دوست دارند داشته باشند می رسانند. صفحه های شخصی زنان سلبریتی تلفیقی از موفقیت ها، زیبایی، دید شدن است و از آنجایی که همه افراد میل به موفقیت، دیده شدن و ستایش دارند و از سوی دیگر چون همه قادر به رسیدن موفقیت سلبریتی ها نیستند آن ها را دنبال می کنند، در واقع با این کار بر زخم های خود مرهم میگذارند (اردکانی, 1399, ص. 37).

زنان سلبریتی، در ایده آل ترین حالت ممکن هستند؛ آن ها همیشه سرحال هستند، چاق نیستند، پوست صورتشان چروک نیست، خوب خرج می کنند و از بهترین برند ها استفاده می کنند؛ و در نتیجه باعث نارضایتی زن از خودش می شود (تولنتینو, 1398). نمونه این نارضایتی  مقایسه بدن افراد با بدن سلبریتی ها است که به عنوان یک بدن ایدئال از طرف رسانه ها ارائه می شود بدنی که برای بیشتر افراد غیر قابل دسترسی است و  همین موضوع باعث نارضایتی می شود minsun & Hyun, 2019)). افراد مشهور با فتوشاپ، آرایش حرفه ای و لباس های طراحی شده دیده می شوند و رسانه ها نیز این تخیل زیبایی غیر واقعی را به زنان تحمیل می کنند (Desombre, N.D)، سلبریتی ها به طور مستقیم بر نوع پوشش، روابط با افراد، مدیرت بدن زنان، سبک زندگی و نوع انتخاب زنان تاثیر می گذارند (عباسی و جعفری, 1399, ص. 42). در نهایت این تاثیر گذاری زن از زندگی و ظاهر خود ناامید می شود و تصور او از زن موفق، در همه زمینه ها  به یک سلبریتی که فقط ظاهر خوبی دارد تقلیل می یابد.

ستارگان سینما و سلبریتی ها با استفاده از پیشرفت فضای مجازی و تکنولوژی رسانه ای و با حذف میانجیگری رسانه های جمعی از جمله تلوزیون راحت تر با هواداران خود ارتباط بر قرار کرده و بر روی آن ها تاثیر گذاشته (صبور نژاد و رشیدی, 1398, ص. 176). شبکه های اجتماعی این اجازه را به سلبریتی ها داد تا با مخاطبان خود به طور مستقیم ارتباط برقرار کنند و تاثیر گذاری آنان خارج از چارچوب های رسانه های جمعی شکل بگیرد.

در نتیجه فراگیر شدن محبوبیت افراد مشهور در طی چند سال گذشته باعث شد تا شرکت ها از این فرصت برای تبلیغات استفاده کنند ( Klaus & Anthony Bailey, 2008). سلبریتی ها به عنوان یک استراتژی محبوب بین شرکت های تجاری به شمار می آیند، شرکت ها از سلبریتی ها به خاطره جذابیت، به یاد ماندن محصول در ذهن و معتبر بودن از آن ها استفاده می کنند که موجب افزایش توجه مخاطب و ایجاد نگرش مثبت در افراد می شودPeng Lu & Shan) (Wei, 2013. در نتیجه، هنگامی که سلبریتی ها محصولی را تبلیغ می کنند اطمینان خاطر از سوی مصرف کننده ایجاد می شود در نتیجه فروش هم افزایش پیدا می کند (طالبی و  فتاح, 1397). تاثیر جنسیت در پاسخ به افراد مشهوری که تبلیغ می کنند بسیار مهم است، به طوری که از گذشته یکی از مبادی تقسیم در بازاریابی جنسیت بوده و جنسیت نقش مهمی را ایفا کرده؛ به طور کلی زنان بیشتر از مردان تحت تاثیر ادعاهای تبلیغات قرار می گیرند و از محصولاتی که تبلیغ می شود استفاده می کنند ( Klaus & Anthony Bailey, 2008).

انعطاف پذیری جوانان به سلبریتی ها و الگو گرفتن از آن ها بیشتر از بقیه افراد جامعه است، تاثیر سلبریتی ها باعث شده تا افراد به عمل های زیبایی با توجه به الگو گرفتن از آن ها دست بزنند، الگو گرفتن جوانان از سلبریتی بیانگر از خود بیگانگی جوانان است (عشایری, 1396). در این بین دختران جوان به خاطره اهمیت خاصی که به ظاهر خود می دهند، بیشتر تحت تاثیر آنان قرار می گیرند. برای مثال آن ها خود را با تصویر افراد مشهور مقایسه می کنند و باعث نارضایتی آن ها از بدن خود گرایش به عمل های زیبایی می شود (N.N, 2018).

یکی از آسیب های مهم سلبریتی ها شکل گیری یک نوع احساس تعلق خاطره افراطی به یک سلبریتی است، این مشکل که بیشتر درباره دختران جوان اتفاق می افتد باعث می شود که آنان زندگی واقعی خود را فراموش کنند و وارد دنیای خیالات شوند و این خیالات و آرزو ها مانع از رسیدن آن ها به اهداف اصلی زندگی است، البته اگر آسیب های روحی و روانی وارده شده به افراد کنترل نشود ادامه پیدا کند منجر به افسردگی می شود.

نتیجه گیری

موضوع سلبریتی ها و تاثیرات آن ها بر افراد موضوعی جدید است که با رشد پلتفرم های مختلف افزایش پیدا کرده و شکلی جدید به روابط سلبریتی ها و هواداران بخشیده که در نتیجه آن تاثیرگذاری بر همه ابعاد روحی و روانی حتی جسمانی غیر قابل کتمان است و تاثیرات زیادی بر شیوه زندگی زنان داشته. زنان به خاطره ویژگی های روحی خاص خود و همچنین نوع نگاه که به زنان شد، در برابر این موضوع آسیب پذیر تر هستند و علاقه بیشتری به سلبریتی ها و موفقیت های آنان نشان می دهند، ولی تاثیر پذیری زنان از سلبریتی به این جهت مهم است  که آنان محور خانواده هستند و تاثیر پذیری و تقلید زنان از سلبریتی ها نه تنها بر زندگی خود بلکه بر زندگی نسلی که پروش می دهند نیز مشهود می شود. زنان هیچگاه یک جریان بزرگ را رهبری نکرده اند اگر هم نقشی ایفا کرده اند نادیده گرفته شده، حتی با پیشرفت بشر و ورود یه دنیای جدید جایگاه زنان تغییر کرده ولی همچنان نقش آن ها در بسیاری از مواقع به حاشیه کشیده شده و حق آنان نادیده گرفته شده. برخی ناکامی ها در جامعه و خانواده باعث می شود که زنان به دنبال موفقیت آن ها را الگوی خود قرار دهند و حتی قسمتی ازهویت خود را بر اساس طرفدار یا فن پیچ بودن فلان سلبریتی بسازند. این کار باعث می شود که سلبریتی ها به یک الگو برای جامعه زنان بدل شوند، و زنان و دختران جوان به جای اینکه موفقیت را در  کسب علم و یا تلاش کردن برای رسیدن به اهداف عالی  متصور باشند موفقیت را تنها در  سلبریتی شدن و دیده شدن پیدا می کنند، این موضوع افول جامعه زنان را در پی خواهد داشت.

یکی از تبعات الگو شدن سلبریتی ها برای جامعه تاثیر مستقیم بر نوع مصرف و خرید افراد است که بیشترین تاثیر را بر زنان می گذارد، آنان بر فرض اینکه سلبریتی موفق مورد نظر خود یک محصول را هم تبلیغ می کند از آن محصول استقبال می کنند در صورتی که سلبریتی ها چیزی که تبلیغ می کنند را هرگز مصرف نمی کنند، برای مثال هیچ گاه خانم یا آقای بازیگر از فلان مارک چای و مایع ظرفشویی استفاده نمی کنند! این موضوع همچنین باعث رواج مصرف گرایی نیز می شود.

رسانه ها در این باره نقش تعیین کننده ای را ایفا می کنند، آن ها می توانند بازتاب ناعدالتی ها جنسی شوند و از سوی دیگر می توانند نقش سلبریتی ها را پر رنگ کنند و آن ها را به عنوان یک جایگاه ایده آل به ذهن افراد تزریق کنند. رسانه ها گاه خود بستری برای بازنمایی ناعدالتی هستند. برای مثال در برخی از سریال ها زنان شخصیت های خنگ را شکل می دهند! این مشکلات تا حد زیادی به خاطره این است که علم مورد نیاز برای مواجهه با سلبریتی ها و رسانه ها به افراد داده نشده، این عدم دانش در مقابل  با رسانه ها باعث می شود که مشکلات زیادی گریبان گیر افراد شوند که گاه غیر قابل جبران است. در این بین رسانه ملی مهم ترین نقش را باید ایفا کند و به افراد اطلاعاتی در این موضوع بدهند، اما رسانه ملی در این باب کاری نکرده و هیچ آموزشی نداده. کتب درسی هم به طور قوی نتوانسته آموزش این مسائل را به دانش آموزان که در آینده قرار است نقش هایی مهم را ایفا کنند نداده اند.

منابع

Klaus, N., & Anthony Bailey, A. (2008). Celebrity Endorsements:An Examination of Gender and Consumers’ Attitudes. american gournal of business, 23, 53-63.

Desombre, A. (N.D). How Do celebrities really affect us? Retrieved November 27, 2020,

minsun, L., & Hyun, L. H. (2019, June 29). Effects of Celebrities' Social Media Pressureon Internalization and Muscularity Dissatisfaction among Men. Korean Society of Clothing and Textiles, 43, 549-561.

N.N. (2018, August 28). How Celebrities Influence Teens and Why it Matters. Retrieved May 29, 2020,

Peng Lu, H., & Shan Wei, P. (2013). An examination of the celebrity endorsements and online customer reviewsinfluence female consumers’ shopping behavior. Computers in Human Behavior, 4, 193-201.

اردکانی, ز. (1399). زنان ایرانی در جامعه فانتزی. سروش, 42(1291), 37-38.

تولنتینو, ج. (1398, 7 26). هدف نهایی کیم کارداشیان است: چهره ایدئال زنان در اینستگرام. بازيابی در 8 1, 1399

جهادی, م., و  کاشفی نیا, و. (1398). برسی جامعه شناختی مخاطبان فرهنگ سلبریتی در اینستگرام فارسی. مطالعات رسانه های نوین, 5(20), 113-148.

صبور نژاد, ز., و  رشیدی, ص. (1398, 3 21). ستارگان سینما و هویت آنلاین . مطالعه رسانه های نوین, 1(3), 165-199.

طالبی, ف.,و  فتاح, م. (1397). تاثبر سلبریتی ها بر رفتار خرید مصرف کننده . کنفرانس ملی اندیشه های نوین, 1.

عباسی, ع.,و  جعفری, ع. (1399). تاثیر کنش های اینستگرامی سلبریتی ها بر سبک زندگی کاربران ایرانی. پژوهش های ارتباطاتی, 27(1), 33-54.

عشایری, ح. (1396, 8 20). تاثیر سلبریتی ها بر نگرش بر زیبایی. بازيابی در 9 25,