انواع مواد مخدر | مواد مخدر افیونی چیست؟
مواد مخدر یا مواد افیونی به طور کلی از گیاه خشاش یا شیره آن تولید می‌شوند. تریاک و برخی از این مواد افیونی خاصیت ضد درد و تسکین دارند و گاها در علم پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اما استفاده نادرست و افراطی از این مواد منجر به اعتیاد و عوارض جبران‌ناپذیر برای فرد می‌شود. مواد مخدر به انواع روش‌های تدخینی، خوراکی و تزریق مورد مصرف قرار می‌گیرد.
افیون‌های فراوری شده از خشاش است که به شرح زیر هستند:
خشخاش:
قدمت آشنايي بشر با خشخاش به حدود هفت هزار سال پيش مي رسد. در اواسط بهار، بعد از اين كه گلهاى رنگارنگ ان كم كم شروع به ريختن مي كند، از ميان گلها كپسول ظاهر مي شود كه به آن گرز خشخاش مي گويند. اين گرزها در اواخر بهار و اوائل تابستان داراى پوست سبزى است كه به زردى مى گرايد. البته، قبل از اين كه ميوه گياه خشك و زرد شود به روش خاص مبادرت به تيغ زدن آن مي نمايند. اين كار به وسيله افرادى كه تجربه خاصى در تيغ زدن دارند، انجام ميشود. آنان در ساعات اوليه شب با تيغهاى مخصوص و با ايجاد چندين شيار افقى و يا عمودى و يا مورب بر روى گرزها مبادرت به تيغ زدن مينمايند. صبح روز بعد، شيره سفيد رنگى از محل شكافهاى گرز به بيرون ترشح ميكند و در مجاورت هوا به صمغ قهوهاى رنگ تبديل گرديده در پياله مخصوص جمع آورى و براى ترياك مالى آماده و به صورت لول روانه بازار قاچاق مي شود.
الف) مواد مخدر یا افیون‌های طبیعی
1-تریاک
منشاء تریاک گیاه خشخاش است. وقتی با تیغ کاسبرگ‌های آن را برش می‌دهند عصاره‌ای از آن خارج می‌شود. این عصاره را در هوای آزاد خشک می‌کنند و در نتیجه تریاک به دست می‌آید. خشخاش به طور کلی گیاهی است متعلق به منطقه آسیای صغیر که حدود 2500 سال قبل در محدوده مدیترانه کشت می‌شده است.تریاک ماده‌ای قهوه‌ای رنگ است که از گل گیاه خشخاش به دست می‌آید، رنگ این ماده با توجه به نوع و منطقه‌ی پرورش آن، از قهوه‌ای روشن تا تیره متغیر است. حدود 10 الی 16 درصد تریاک را مورفین تشکیل می‌دهد و رایج‌ترین روش استعمال آن به صورت کشیدنی (تدخینی) است. در ایران بیشتر با استفاده از وافور و یا سیخ و سنجاق تریاک را سوزانده و با استفاده از یک جسم لوله‌ای دود حاصل را به درون سیستم تنفسی وارد می‌کنند. برای کسب اطلاع بیشتر در مورد روش‌های ترک اعتیاد به تریاک کلیک کنید.
تریاک در گذشته مصرف دارویی داشته و از آن برای تسکین دردها استفاده می‌کردند. به دنبال خاصیت شادی بخشی این ماده اعتیاد به آن و مشکلات جسمانی، روانی و اجتماعی بوجود آمد. تریاک یکی از قدیمی‌ترین و رایج‌ترین مواد مخدر می‌باشد.
برای مصرف تریاک هم می توان ان را خورد و هم دود کرد (اصطلاحا تدخین کردن). اما تزریق آن بسیار خطرناک است چراکه مواد نامحلول در آب زیادی دارد و امکان ایست قلبی را در افراد مصرف کننده به وجود می‌آورد. برای اطلاعات بیشتر بر روی مقاله ترک تریاک کلیک کنید.
2-مورفین
مورفین ماده‌ای است که به طور طبیعی در گیاه خشخاش وجود دارد. این ماده مسکن بسیار قوی است که برای دردهای شدید تجویز می‌شود. با این حال به دلیل اثرات آرام بخشی که دارد توسط بسیاری از افراد مورد سوءمصرف قرار می‌گیرد. مصرف مورفین به صورت سرخود یا بی‌توجهی به دستورات پزشک، افراد را با همان عوارضی رو به رو خواهد کرد که سایر مخدرها به بار می‌آورند.
بیش از 11% تریاک از مورفین تشکیل شده‌است. درصورتی که این ماده طولانی و مداوم مصرف شود، اعتیاد آور است. اساسا عامل اصلی اختلالات و عوارض جانبی که به دنبال مصرف طولانی تریاک اتفاق می‌افتد، مورفین موجود در آن است. این ماده با تاثیر بر دستگاه اعصاب مرکزی می‌تواند احساس درد را کاهش دهد و به شدت اعتیادآور است.
البته این ماده بیشتر از هر افیون دیگری استفاده دارویی دارد و توسط پزشکان تجویز می‌شود. شکل دارویی آن در سه حالت خوراکی (قرص و کپسول)، تزریقی و شیاف وجود دارد و با اینکه این دارو جزء فهرست داروهای ضروری سازمان بهداشت جهانی است، اما بسیاری از کشورها حتی در سطح مصرف پزشکی نیز به دلیل ترس از اعتیاد آن را ممنوع اعلام کرده‌اند.
3-شیره
شیره، سوخته و غلیظ شده‌ی تریاک است. این ماده به مراتب قوی‌تر بوده و بنابراین ترک آن نیز سخت‌تر است. ابزار شیره کشی، نگاری است اما به روش‌های دیگری مثل سیخ و سنجاق، خوراکی و حل کردن در مایع و نوشیدن نیز مصرف می‌شود. برای اطلاع از ترک اعتیاد به شیره کلیک کنید.
مواد شبه افیونی
1. متادون
2. ترامادول
3. بوپرنورفین
4. هروئین
5- کراک هروئین
ب) مواد مخدر یا افیون‌های نیمه مصنوعی (هروئین)
هروئین
هروئین، قوی‌ترین ماده مخدری است که با عمل تقطیر به دست می‌آید و با افزودن مواد شیمیایی از دو گروه استیل به مولکول مورفین تولید می‌شود و به صورت پودر سفید رنگ و تلخ مزه در اختیار مصرف کننده قرار می‌گیرد. فروشندگان هروئین (برای دریافت سود بیشتر) با افزودن موادی نظیر شیر خشک، گچ، بیکینگ پودر و... خلوص آن را کاهش می‌دهند. هروئین به صورت تزریق به درون رگ، بخار کردن یا کشیدنی و استنشاق از راه بینی مصرف می‌شود. خطرناک‌ترین شیوه مصرف این ماده به صورت تزریق است زیرا شدت و سرعت اثرگذاری را به میزان زیادی افزایش می‌دهد و به همین دلیل با خطر بالای اوردوز و مرگ همراه است. برای اطلاع بیشتر از ترک اعتیاد به هروئین کلیک کنید.
انواع مواد مخدر هروئین از تقطیر مورفین به دست می‌آید که اصولا به شکل پودر سفید یا قهوه‌ای روشن یا تیره وجود دارد. گاهی برای کاهش درد تجویز پزشکی می‌شود اما غالب موارد مصرف آن تفریحی است. نام آن نیز از واژه یونانی هیرو به معنی قهرمان گرفته شده‌است. استفاده غیرپزشکی از آن تأثیرات مخربی بر کلیه، کبد، قلب و عروق و مغز دارد.
شیوه مصرف آن به سه شکل است، دودکردن (تدخین)، استنشاق (بالاکشیدن با سوراخ بینی که معمولا پس از 10 تا 15 دقیقه پس از این شکل مصرف اثرگذاری شروع می‌شود) و تزریق که به دو شکل عضلانی و تزریق داخل رگ انجام میگردد.
سرعت اثرگذاری تزریق عضلانی 5 تا 8 دقیقه بعد است و درمورد تزریق درون رگ، 7 تا 8 ثانیه که به دلیل شدت و تاثیرگذاری سریع، شیوه بسیار شایعی بین مصرف‌کنندگان است و عوارض بسیار شدیدی را نیز در بر دارد. برای اطلاعات بیشتر در زمینه ترک هروئین مقاله را مطالعه کنید.
کراک هروئین
کراک در اکثر نقاط دنیا از کوکائین به دست می‌آید و در نتیجه نوعی ماده محرک و توهم زا محسوب می‌شود. اما در کشور ما کراک هروئین رواج دارد. این ماده از فشرده هروئین به دست می‌آید و اثراتی به مراتب خطرناک‌تر از خودِ آن را به جای می‌گذارد. در حقیقت کراک قابلیت اعتیادآوری بسیار شدیدی دارد و افراد به هنگام قطع مصرف آن نسبت به سایر مواد مخدر با علائم جسمانی و روانی بیشتری مواجه می‌شوند. از همین رو برای درمان اعتیاد به آن حتما باید به متخصص مراجعه کرده و خدمات تخصصی دریافت نمایید. برای کسب اطلاعات از بهترین روش‌های ترک اعتیاد کلیک کنید.
ج) مواد مخدر یا افیون‌های مصنوعی
متادون
متادون، جهت کاهش علائم ترک و درد در مراکز ترک اعتیاد به صورت قرص و یا شربت به بیمار داده می‌شود. مصرف این دارو حتماً باید زیر نظر پزشک صورت گیرد زیرا به دلیل تأثیرات شبه افیونی که دارد اگر در دوز مناسب مصرف نشود، می‌تواند به اعتیاد جدیدی منجر شود. متادون ماده شبه مخدر صنعتی است که در جهت کاهش علائم ترک هروئین و دیگر مواد مخدر به کار می‌رود به این صورت که عوارض جسمی و روانی ناشی از ترک را کم می‌کند، میل به مصرف مجدد را مهار یا کم می‌کند و نئشگی ناشی از استعمال مواد مخدر را کاهش می‌دهد و بنابراین بیشتر کاربرد آن پزشکی است.
متادون معمولا در ترک مواد مخدر مورد استفاده قرار می‌گیرد و با نظر پزشک و به عنوان جایگزینی برای مواد مخدر تجویز می‌شود. اما نکته‌ای که وجود دارد، متادون خود اعتیاد آور است و در صورت مصرف خودسرانه موجب وابستگی می‌شود.
فرآیند ترک آن نیز همانند اعتیادهای دیگر به مداخلات تخصصی نیاز دارد. برای اطلاع از بهترین ترک متادون کلیک کنید.
پتیدین جزئی از مواد مخدر
این ماده نیز یک داروی مخدر شبه تریاک است که برای درمان دردهای متوسط تا شدید تجویز میگردد. در گذشته از محبوب‌ترین داروهای پزشکی برای کاهش درد محسوب می‌شده. شیوه مصرف آن نیز خوراکی، تزریق داخل رگ و تزریق عضلانی می‌باشد. این مخدر به صورت آمپول عرضه می‌شود و مصرف پزشکی دارد. اما سو استفاده از آن عوارض و وابستگی ایجاد می‌کند. برای اطلاع از عوارض آن می‌توانید مقاله آمپول پتیدین را مطالعه کنید.
ترامادول
این دارو با هدف کاهش دردهای متوسط تا شدید تجویز می‌شود و فقط به صورت قرص وجود دارد. ترامادول علاوه بر اثرات تسکین‌دهنده‌ای که دارد، حالات سرخوشی نیز در فرد ایجاد می‌کند و به همین دلیل بسیاری از افراد برای بهبود حالات خلقی خود به سوءمصرف این دارو روی می‌آورند. این کار باعث وابستگی روانی و جسمی شده و در طول زمان میزان مصرف فرد افزایش می‌یابد. برای اطلاع از نحوه ترک ترامادول کلیک کنید.
بوپرنورفین
2 نام دیگر داروی بوپرنورفین است، بوپرنورفین جهت درمان و با هدف کمک به افراد معتاد برای کنار گذاشتن اعتیاد تولید می‌شود، تفاوت اصلی آن با متادون این است که بیمار باید بداند زمانی که این دارو را مصرف می‌کند به هیچ عنوان نباید مواد مخدر استعمال کند چرا که این دارو از دسته آگونیست‌ها بوده و در صورت مصرف هم‌زمان علائم ترک ظاهر می‌شود و امکان سکته و مرگ بیمار وجود دارد. همچنین مصرف سرخود این دارو وابستگی ایجاد کرده و اعتیادآور است. برای اطلاع از ترک اعتیاد به بوپرنورفین کلیک کنید.
برخی دیگر از انواع مواد مخدر در اصلاح عام
موادی که از خشخاش به دست می‌آیند در دسته مواد مخدر قرار می‌گیرند؛ اما در میان عموم مردم تمام مواد اعتیاد آور به عنوان مواد مخدر شناخته می‌شوند.
حشیش
حشیش از رزین گیاه شاهدانه تولید می‌شود و به صورت تکه‌های جامد قهوه‌ای و یا مشکی وجود دارد. این ماده مخدر به همراه سیگار و یا سیگار برگ دود می‌شود. در روشی دیگر همراه با غذا و یا داخل چای مصرف می‌شود.حشیش خاصیت ریلکس کنندگی دارد و حواس شنوایی و بینایی را افزایش می‌دهد. افراد مصرف کننده معمولا بعد از مصرف اشتهای زیادی پیدا کرده و مدام غذا می‌خورند که در اصطلاح به آن کَره خوری می‌گویند. برای اطلاع در مورد ترک حشیش کلیک کنید.
ماریجوانا یا مخدر گل
ماریجوانا یا ماده مخدر گل گیاهی است به شکل برگ و از گیاه شاهدانه به دست می‌آید. این نوع از ماده مخدر میان جوانان طرفداران زیادی دارد و تمزکز، حافظه و یادگیری را در آنها به میزان زیادی کاهش می‌دهد. برای اطلاعات بیشتر مقاله ترک ماریجوانا را مطالعه کنید.
کوکائین
این نوع ماده مخدر از گیاه کوکا تولید می‌شود و از پختن آن به همراه جوش شیرین ماده مخدر دیگری به نام کراک تولید می‌کنند. کراک نیز بسیار اعتیاد آور بوده و وابستگی ایجاد می‌کند.
کوکائین ماده‌ای محرک و مشتق شده از گیاه کوکا است. این گیاه در آمریکای جنوبی رشد می‌کند و به شکل غیرقانونی به پودر سفید تبدیل می‌شود. پودر کوکائین را می‌توان از راه بینی بالا کشید. همچنین می‌توان آن را دود یا تزریق کرد. کوکائین تأثیر زیادی روی مغز می‌گذارد. زیرا مدارهای مغزی را با ترشح شدید دوپامین درگیر می‌کند. اثرات مصرف کوکائین سریع، شدید و کوتاه‌مدت است.
کوکائین سرخوشی، هیجان و هوشیاری را افزایش می‌دهد. به گفته اداره مبارزه با مواد مخدر این ماده بسیار اعتیادآور است. مصرف مداوم کوکائین باعث می‌شود، هر بار دوز بیشتری نیاز باشد. پس از مدت طولانی می‌تواند باعث خستگی جسمی و روحی، افسردگی و میل شدید به مصرف شود. از ویژگی‌های اصلی ترک کوکائین افسردگی و هوس شدید است. به همین دلیل ترک آن مشکل است.
ماده مخدر کوکائینکوکائین از گیاه کوکا به دست آمده و بیشتر به شکل پودر مصرف می‌شود.
آمفتامین
آمفتامین یا شیشه داروی محرک شیشه است که موجب افزایش اعتماد به نفس، هیجان‌زدگی و افزایش هوشیاری می‌شود. این ماده در صورت مصرف زیاد توهم بسیاری را برای فرد به وجود می‌آورد و اثرات آن 3، 4 ساعت بعد از مصرف آغاز می‌شود. در این زمینه مطالعه مقاله آمفتامین و متامفتامین می‌تواند مفید باشد.
تقسیم بندی دیگر
1-انواع مواد مخدر سنتی
۱. تریاک
۲. شیره تریاک
۳. حشیش
۴. هروئین
۵. ماریجوانا
۶. ماشروم و قارچ
سایلوسیبین و سایلوسین ترکیبات توهم‌زایی هستند که در برخی قارچ‌ها وجود دارند. معمولاً این قارچ‌ها در مکزیک و آمریکای مرکزی رشد می‌کنند. سایلوسیبین از نظر ساختار شبیه سروتونین است و با ایجاد اختلال در عملکرد طبیعی سیستم سروتونین اثرات آن ایجاد می‌شود.
خوردن ماشروم باعث مشاهده تصاویر، شنیدن صداها و احساساتی می‌شود که واقعاً وجود ندارند. اثرات آن معمولاً ۲۰ تا ۹۰ دقیقه بعد از مصرف ایجاد می‌شود و تا ۱۲ ساعت ادامه دارد. پس از استفاده از ماشروم شخص ممکن است دچار حالت تهوع، اختلالات عصبی یا پارانوئید شود. برخی افراد پس از تأثیر ماشروم احساسات لذت‌بخشی را تجربه کرده و برخی دیگر افکار وحشتناک، اضطراب، ترس از جنون و مرگ را تجربه می‌کنند.
۷. ناس
ناس از گیاه تنباکو به دست می‌آید و با آهک مخلوط می‌شود. ماده‌ای سبزرنگ و اعتیادآور بوده که بو و طعم تندی دارد. این ماده بیشتر در افغانستان تولید می‌شود. با مصرف آن شخص عوارضی مانند سرگیجه، سردرد و تهوع را تجربه می‌کند. تعادل حرکتی و رفتاری دچار اختلال شده و حرکت چشم‌ها غیرطبیعی می‌شود. در مصرف طولانی‌مدت این ماده مخدر می‌تواند باعث سرطان لثه، حنجره و روده بزرگ شود.
2-انواع مواد مخدر صنعتی
۱. شیشه
شیشه یا متامفتامین یک داروی محرک قوی بوده که در آزمایشگاه به‌صورت پودر یا کریستال ساخته می‌شود. مخدر شیشه را می‌توان دود یا تزریق کرد. سرخوشی بسیار شدیدی ایجاد کرده و در کوتاه‌مدت تمرکز را افزایش می‌دهد. شیشه نیاز به خواب و اشتها را کاهش داده و تحریک‌پذیری و لذت را افزایش می‌دهد. مصرف شیشه در مقادیر زیاد عوارض روانگردان داشته و باعث پرخاشگری یا خشونت می‌شود.
اعتیاد به شیشه شدید بوده و شخص را وادار می‌کند تا بیشتر آن را مصرف کند. افزایش دوز منجر به وابستگی شده و با گذشت زمان باعث آسیب به مغز می‌شود. این ماده نواحی از مغز مربوط به یادگیری، حافظه و تنظیم عاطفی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. زمانی که شیشه در بدن شخص معتاد وجود ندارد، سطح دوپامین بسیار پایین آمده و اتصال صحیح آن با گیرنده‌ها دچار مشکل می‌شود. این موضوع می‌تواند منجر به افسردگی شدید، افکار خودکشی و میل شدید به مواد مخدر شود.
۲. کراک
۳. ال‌اس‌دی
ال‌اس‌دی جز گروه داروهای روانگردان به‌حساب می‌آید. در دوزهای پایین تغییرات خفیفی در ادراک، خلق‌وخو و اندیشه ایجاد می‌کند. دوزهای بیشتر باعث توهمات بصری و تحریف فضا و زمان می‌شود. مصرف بیش از حد این ماده می‌تواند منجر به مرگ شود.
ال‌اس‌دی یک ماده کریستالی سفید و بی‌بو است. اثرات آن معمولاً ۳۰ دقیقه بعد شروع شده و حدود ۸ تا ۱۲ ساعت ادامه دارد. مصرف آن باعث سرخوشی، اتساع مردمک، تغییرات ادراکی و توهمات، سردرگمی، سردرد، حالت تهوع و افزایش دمای بدن می‌شود.
۴. متادون
۵. ترامادول
۶. ریتالین
ریتالین جز داروهای محرک بوده و بسیار اعتیادآور است. علائم ترک شدید بوده و به همین دلیل ترک آن مشکل است. مصرف‌کنندگان ریتالین برای ایجاد سرخوشی شدید دوز دارو را هر بار افزایش می‌دهند.
۷. کوکائین
۸. مورفین
مورفین ماده مخدر قوی بوده و از گیاه خشخاش تولید می‌شود. این دارو به‌عنوان مسکن ضد درد کاربرد دارد. ممکن است به شکل مایع، قرص، کپسول، شیاف یا تزریقی مصرف شود. مورفین می‌تواند وابستگی فیزیکی ایجاد کند. این ماده در سیستم‌های مغزی تغییراتی ایجاد کرده و به قسمت‌هایی از مسیر مربوط به احساس درد متصل می‌شود. به همین دلیل اثرات ضد درد ایجاد می‌کند.
تخمین زده می‌شود که ممکن است، چند دوز از این دارو باعث ایجاد وابستگی روانی شود. بااین‌حال چندین ماه طول می‌کشد تا وابستگی فیزیکی ایجاد شود. علائم ترک معمولاً شامل گرفتگی شکم، درد عضلانی، بی‌قراری، آبریزش بینی، ازدست‌دادن اشتها، افزایش فشارخون، لرز، استفراغ، تنفس شدید، سرگیجه، بی‌خوابی و افسردگی می‌شود.
۹. دزومورفین
دزومورفین با نام خیابانی کروکدیل شناخته می‌شود. مانند هروئین و سایر مواد افیونی اثر آرام‌بخش و ضد درد دارد. بسیار اعتیادآور است. افرادی که این ماده را تزریق می‌کنند، دچار زخم‌های پوستی و عفونت می‌شوند. این ماده حاوی آنالوگ مصنوعی مورفین است. این دارو حدود ۲ تا ۳ دقیقه بعد اثر می‌کند. ۱۰ تا ۱۲ برابر قوی‌تر از مورفین است. اثرات سرخوشی حدود ۲ ساعت بعد از بین می‌رود.
این ماده وابستگی جسمی ایجاد کرده و مصرف طولانی‌مدت آن باعث عوارضی مانند آسیب عروق خونی، زخم باز، عفونت‌های پوستی، قطع اندام و مسمومیت خون می‌شود.
۱۰. قرص اکس یا اکستازی
اکستازی دارویی مصنوعی است که خلق‌وخو و ادراک را تغییر می‌دهد. این ماده از نظر شیمیایی مشابه محرکها و توهم‌زاها است. اکستازی احساس افزایش انرژی، لذت و تحریک درک حسی ایجاد می‌کند. دوزهای بالای قرص اکس می‌تواند بر توانایی بدن در تنظیم دمای بدن تأثیر بگذارد. این موضوع می‌تواند منجر به افزایش دمای بدن شود. گاهی اوقات نارسایی کبد، کلیه یا قلب و حتی مرگ را در پی دارد.مصرف اکستازی اعتماد و نزدیکی را بیشتر کرده و به همین دلیل احتمال رفتار جنسی ناامن را ایجاد می‌کند. این امر احتمال انتقال بیماری‌هایی مثل هپاتیت را افزایش می‌دهد.
۱۱. استروئید
استروئیدهای آنابولیک باعث تغییرات مصنوعی در هورمون‌های جنسی مردانه (تستوسترون) می‌شود. به این ترکیبات استروئیدهای آنابولیک – آندوژنیک یا به‌اختصار AAS گفته می‌شود. آنابولیک به عضله‌سازی و آندوژنیک به افزایش ویژگی‌های جنسی اشاره دارد. پزشکان استروئید را برای تأخیر در بلوغ و بیماری‌های مربوط به ازدست‌دادن عضلات تجویز می‌کنند. برخی از ورزشکاران و بدنسازان از این داروها برای بهبود عملکرد ورزشی یا ظاهر فیزیکی سوءاستفاده می‌کنند.
استروئیدهای آنابولیک متفاوت از سایر داروهای اعتیادآور عمل می‌کنند و اثرات کوتاه‌مدت مشابه روی مغز ندارند. بااین‌حال استفاده طولانی‌مدت می‌تواند برخی از مسیرها و مواد شیمیایی مغز از جمله دوپامین و سروتونین را تحت تأثیر قرار دهد. این موارد باعث تغییرات قابل‌توجه در خلق‌وخو و رفتار می‌شود.
مصرف زیاد آن باعث مشکلات روحی مانند پارانوئید، تحریک‌پذیری شدید، توهم، اختلال در قضاوت و نوسانات شدید خلقی می‌شود. برخی از آثار دیگر آن شامل آکنه شدید، تورم بدن، تغییر در ویژگی‌های جنسی مانند کوچک شدن بیضه در مردان و رشد موهای صورت در زنان می‌شود. پیامدهای جدی آن شامل بیماری قلبی، آسیب کبدی و مشکلات و نارسایی کلیه می‌شود.
12. قرص b2
قرص b2 (بوپرنورفین) که با نام تجاری نالوکسان شناخته می‌شود، از آلکالویئد‌های گیاه خشخاش بدست می‌آید. هرچند این قرص برای ترک اعتیاد استفاده می‌شود، اما خود جزء مواد مخدر نیمه صنعتی دسته بندی می‌شود. از قرص b2 برای ترک اعتیاد به عنوان جایگزین ترامادول و متادون استفاده می‌شود. استفاده دیگر از این دارو برای رفع دردهای حاد و مزمن است. قرص ب2 عمدتاً بصورت قرص زیرزبانی یا تزریق تجویز می‌شود.
دسته بندی سوم مواد مخدر:
مواد اعتیاد آور را به چهار گروه تقسیم می کنند.
الف) سرکوبگرها:
مواد مخدری که واکنش های مغز را آهسته می کند.
اثرات: کم شدن سرعت تنفس و ضربان قلب کم شدن فشار خون خواب آور
مانند: (هروئین تریاک مورفین)
ب ) محرکها:
مواد مخدری که به سیستم عصی بدن سرعت می بخشند.
اثرات : بیشتر شدن سرعت تنفس و ضربان قلب، بیشتر شدن فشار خون، جلوگیری از خواب (مانند: کوکائین نیکوتین)
ج ) توهم زاها:
مواد مخدری که باعث حالت هایی مانند هذیان می شود.
اثرات : از دست دادن حافظه، لرزش، حالت استفراغ و عوض شدن اخلاق مانند: پی سی پی، ال اس دی و ماری جوانا
د) آمفتامین ها و مت آمفتامین ها
ماده ای است که محرک روان می باشد.
اثرات: باعث افزایش فشار خون، قند خون، دمای بدن و گرفتگی رگ ها می شود. کم خوابی و اشتهای کم و ایجاد وسواس. مانند: اکس تاسی و شیشه
تقسیم بندی چهارم مواد مخدر:
سستي زا
توهم زا
توان افزا
1-مواد سستى زا:
موادى هستند كه مصرف آن بر روى سلسله اعصاب مصرف كننده اثر گذاشته و در نتيجه فعاليت فكرى و بدنى او را سست نمايد.
اين مواد به دو دسته تقسيم ميشوند:
. طبيعى ، مانند : استحصالات گياه خشخاش، ترياك، شيره ترياك، مرفين
. مصنوعى ، مانند : هروئين، متادون ، پاپاورين، پتيدين، انواع و اقسام قرص هاى مسكن و آرام بخش
2-مواد توهم زا:
با مصرف اين مواد فرد دچار اوهام حسى و بصرى مي شود. اين مواد را هالوسينوژن مي گويند:
- طبيعى ، مانند : استحصالات گياه شاهدانه،حشيش، بنگ، ماريجوانا، گراس، چرس؛ مسكالين، جو سياه آفت زده، برخى از قارچهاى حاوى مواد توهم زا، دانه هاى نوعى نيلوفر وحشي
مصنوعي ، مانند : ال.اس.دي(L.S.D) ، دي متيل تريپتامين (D.M.T) دي اتيل تريپتامين (D.E.T)
3-مواد توان افزا:
مصرف آن بر روى سلسله اعصاب تأثير گذاشته و در نتيجه فعاليت فكرى و بدنى مصرف كننده بيشتر و باعث هيجان مي شود.
اين مواد به دو دسته تقسيم مي شوند كه عبارتند از:
. طبيعي ، مانند : برگ كوكا، كوكائين، كراك، برگ و ساقه برخى درختان مثل خات و كراتم و ناس
. مصنوعي ، مانند : آمفتامين، متيل آمفتامين، تركيبات آمفتامينها
مفاهیم: مواد مخدر چیست؟
مواد مخدر به آن دسته از ترکیبات شیمیایی گفته می‌شود که مصرف آنها باعث دگرگونی در سطح هوشیاری مغز شود.
مواد مخدر را به چهار گروه اصلی تقسیم می‌کنند
1) depressant
مواد مخدری که واکنش های مغز را آهسته می‌کند.
اثرات: کم شدن سرعت تنفس و ضربان قلب - کم شدن فشار خون - خواب آور
(هروئین، تریاک، مورفین)
2) stimulant
مواد مخدری که به سیستم عصبی بدن سرعت می‌بخشد.
اثرات: بیشتر شدن سرعت تنفس و ضربان قلب، بیشتر شدن فشار خون، جلوگیری از خواب
(کوکائین- نیکوتین)
3) hallucinogen
مواد مخدری که باعث حالت‌هایی مثل هذیان می‌شود.
اثرات: از دست دادن حافظه؛ لرزش؛ حالت استفراغ و عوض شدن اخلاق
(PCP- LSD)
4) inhalant
مواد مخدری که از طریق استنشاق استفاده می‌شود.
اثرات: آهسته شدن فرآیند مغز، بیشتر شدن ضربان قلب و سردرد
(ماریجوانا)
سرعت مسمومیت توسط مواد مخدر:
- خوردن: بین 20 تا 30 دقیقه
- تزریق کردن در رگ :بین 15 تا 30 ثانیه
- تزریق کردن در ماهیچه: بین 3 تا 5 دقیقه
- استنشاق: بین 5 تا 8 ثانیه
- ریختن در چشم: بین 3 تا 5 دقیقه
آثار مواد مخدر بر مغز
مهم‌ترین محل تاثیر مواد مخدر بر مغز است. در مغز گیرنده‌هایی وجود دارد که این مواد بر آنها اثر می کنند. این گیرنده‌ها به 3 گروه تقسیم می شوند:
1- اثر بر گروه اول سبب تنظیم و کاهش احساس درد، کاهش فعالیت مرکز تنفس، یبوست و اعتیاد می‌شود.
2- اثر برگیرنده های دوم سبب کاهش احساس درد و افزایش حجم ادرار می‌شود.
3- اثر مواد مخدر بر گیرند های گروه سوم سبب کاهش احساس درد می‌شود.
اثار سوء مواد مخدر
در شرایط معمولی وقتی بشر از انجام دادن کاری لذت ببرد و به عبارتی دیگر پاداش بگیرد، از مناطق پایینی مغز او موادی به اسم دوپامین و نوراپی نفرین ترشح می‌شود و بر روی قشر و سایر مراکز حیاتی آن اثر می‌کند و احساس لذت و پاداش به او دست می‌دهد و سعی در تکرار آن عمل دارد. یکی از آثار سوء مواد مخدر فعال شدن همین سیستم است. بنابراین کسانی که یک بار با این مواد آشنا می‌شوند چون سیستم پاداش در مغز آنها تقویت شده، تمایلی شدید به تکرار مصرف آن پیدا می‌کنند. از بین مواد مخدر هروئین به سهولت در چربی حل می‌شود. مغز انسان نیز مقدار زیادی چربی دارد و بنابراین در مقایسه با مرفین و مشتقات آن، هروئین پس از مصرف در زمان کوتاه‌تری روی مغز اثر می‌کند. کدئین نیز که از مشتقات تریاک است به آسانی در سیستم گوارش جذب شده و در بدن تبدیل به مرفین می‌شود. در یک مطالعه روشن شده است که در معتادان، یکی از آثار سوء مصرف مواد، کاهش جریان خون در بعضی از نواحی مغز است.
اثرات مواد مخدر بر رفتار
1- این مواد حالت خمودگی، ابر گرفتگی شعور ایجاد می‌کنند یعنی می‌توانند بیداری بیش از حد بشر را کاهش دهند. مواد مخدر و الکل این حالت بیداری بیش از حد را کاهش می‌دهد. بنابراین آنهایی که کار فکری شدید، یکنواخت و خسته کننده می‌کنند با اولین آشنایی‌ها در معرض ابتلای به اعتیاد هستند و مواد مخدر و الکل ابتدا ظاهرا آنها را آرام می‌کند اما پس از مدتی قدرت مبارزه، کار و ثمر بخشی را از آنها می‌گیرد.
2- قسمت اعظم دردهای بشر روانزاد است، انواع کمر دردها، پشت درد، سردرد، دل دردهای مزمن، دردهای عضلانی و استخوانی، می‌تواند جنبه روانی داشته باشد. کسانی که با مراجعه به پزشکان مختلف و استفاده از روش‌های مرسوم فرهنگی، تسکینی برای درد خود نمی‌یابند، در مقابل مواد مخدر بسیار آسیب پذیر هستند. این مواد اصل درد و عامل ایجاد کننده درد را از بین نمی‌برند فقط شخص را نسبت به درد بی تفاوت می‌کنند. مثلاً اگر کسی شکستگی داشته باشد، درد ایجاد شده سبب کم حرکتی یا بی حرکتی عضو شکسته شده می‌شود و فرصتی برای محل شکسته ایجاد می‌شود تا استخوان سازی صورت گرفته و محل شکستگی ترمیم یابد اما مواد مخدر واکنش انسان را به درد که همان بی حرکتی و کم حرکتی است از بین برده و عضو حرکت کرده می‌تواند جوش خوردن شکستگی را به تأخیر بیندازد.
3- در مسیر اعتیاد؛ بتا آندورفین‌ها که مواد شبه مخدر درون زا هستند کاهش می‌یابد، زیرا با ورود مواد مخدر خارجی جای شبه مرفین‌های مفید و تولید شده در بدن شخص را می‌گیرد. بنابراین پس از ترک اعتیاد و در حین آن که مواد مخدر خارجی به بدن نمی‌رسد و مغز، دیگر مواد شبه مرفین درون زا ترشح نمی‌کند، درد و حالت روحی ناخوش و اضطراب و بی‌قراری در شخص زیاد است که البته پس از مدتی که از ترک بگذرد مجدداً مغز مواد لازم را ترشح خواهد کرد.
4- با کاهش آندورفین‌ها در مغز شخص معتاد و بدن او، خاصیت دشمن کشی مونوسیت‌‌ها که از سلول‌های دفاعی بدن هستند کاهش می‌یابد. بنابراین شخص معتاد نسبت به افراد سالم به عفونت‌ها حساستر است و زودتر مبتلا می‌شود.
اثرات مواد مخدر بر بدن
1- مواد مخدر آن دسته از سلول های دفاعی بدن را که مسئول از بین بردن مهاجمان به بدن هستند، کاهش می‌دهند و نیز با کاهش فعالیت آنها، می‌توانند سبب رشد سلول های سرطانی شوند
2- تمامی داروهای مخدر و روانگردان، مغز و نواحی مخـتـلف بـدن را تـحت تـاثـیـر خـود قـرار می‌دهند و تعادل شیمیایی بدن را بر هم می‌زنند.
مواد روانگردان
تاثیرات روانی مواد مخرب بر هیچکس پوشیده نیست. در ذیل اشاره مختصری به انواع مواد روانگردان و اثرات آن شده است.
مواد روانگردان به 4 گروه تقسیم بندی می‌شوند:
STIMULANT (محرکها): افزایش انرژی، هوشیاری ذهنی و فـعالـیـت جـسـمــانی، کاهش خستگی، سرکوب گرسنگی، افزایش ضربان قبل و فشار خون. مثال: کـوکـائــین و کافئین.
DEPRESSAN (سرکوبگرها): کاهـش انــرژی، هـوشیـاری ذهـنـی، ضـربـان قـلـب، فعالیت جسمانی و سرعت تنفس، کاهش سرعت عکس العمل،خواب آور و القاء حالت رویا. مثال: الکل ، مرفین و هروئین.
HALLUCINOGENS (توهم زاها): تغـیـیـر و اخـتـلال در خـلق و خـو، ادراک و حــواس بینایی، شنوایی و احساسات، القاء حالت رویا. مثال: ماری جوآنا و ال اس دی.
NARCOTICS (مخدرها): القاء بی‌حسی، کرختی،رخوت و خواب شدید.
انواع گیاهان روانگردان
OPIUM POPPY (خشخاش)
داروهای استخراجی: هروئین، مورفین، کـدئـیـــن، تریاک..
CANNABIS SATIVA (شاهدانه)
داروهای استخراجی: RAHYDROCANNABINOL که مـــاده ای مسـکن، شـل کنـنـده عـضلات، خـواب آور و آنـتـی بیـوتـیک است.
COCA از آن کوکائین استخراج می‌شود که یک آلکالوئید بی‌حس کننده موضعی است.
حشیش (CANNABIS) به‌صورت تکه‌های جامد، از رزین گیاه شاهدانه می‌باشد، قـهـوه ای و یــا مشکی است.
خطرات کوتاه مدت: احسـاس سـردرگـمـی، اضــطراب، هراس، بدگـمـانـی، تـوانـایـی یادگیری کاهش می‌یابد، هماهنگی حرکات مختل می‌شود.
خطرات دراز مدت: پارانوئید، اسکیزوفرنی، جنون، روانپریشی، افسردگی و اضطــراب، استعمال آن همراه با سیگار سبب آسیب جدی به ریه ها میگردد.
ماری جوآنا (MARIJUANA) از برگ، ساقه شاهدانه بدست می‌آید.
خطرات: پارانوئید، آسیب به ریه‌ها، سرفه و عفونت مجاری تنفس، برونشیت.
هروئین (HEROIN) از خشخاش بدست می‌آید، شکل تغییر یافته مورفین است.
خطرات: بسیار اعتیاد آور است، هپاتیت، ایدز، اسـتـعمال بیش از حد تنفس را متوقف کرده و سبب مرگ می‌شود. چون با موادی همچون گچ، آرد، تالک و غیره ترکیب میگردد استعمال تزریقی آن سبب ایجاد حساسیت در بدن و خارش شدید می‌شود. صـــدمه به قلب و عروق خونی، عفونت، هموروئید و سوء تغذیه، آسیب به کبد و کلیه.
کوکائین (COCAIN) گرد سفید رنگی که از برگهای خشک شده گیاه کوکا به‌دست می‌آید.
خطرات: استنشاق آن از راه بینی سبب آسیب به پره مــیانی بینی شده و در آن ایجاد حفره می‌کند. آنقدر خطرناک است که با اولین مصرف می‌تواند سبب سکته قلبی شود. مشـکـلات تـنـفسی، آسیـب بـــه ریه، تشنج و مرگ ناگهانی. در دراز مـدت نـیـز سـبـب پارانوئید، توهم، خشونت و کاهش وزن میگردد.به مغز و قلب نیز آسیب جدی می‌رساند.
ال اس دی (LSD) مخفف LYSERGIC-ACID-DIETHYLAMIDE است.
خطرات: افسردگی، روانپریشی، جنـون، تشـنـج، مـرگ، خود کشی از عواقب مصرف آن بشمار می‌رود.
اکستاسی (ECSTASY)
خطرات: گرمازدگی، افزایش شدید گرمای بدن که بسیار خطرناک اســت، فرد برای رفع تشنگی مـمـکن اسـت آب فـراوان بـنـوشد کـه ایـن خـود سبب رقیق شدن بیـش از حـد خــون و از مــیان رفتن تعادل سدیم خون شـده و سـبـب تـورم اعـضـاء بـدن هـمـچـون مـغز و در نهایت مرگ فرد می‌شـود، پـس از یـکـی دو روز بـعـد فـرد احـسـاس افسـردگـی و خـستگی می‌کند، سبب آسیب به کبد، کلیه و مغز می‌شود، توهم گویی، استفراغ، تشنج.
کتامین (KETAMIN)
خطرات: در کوتاه مدت سبب مشکـلات بـیـنـایی، عـدم تـعـادل و هـمـاهنگی، توهمات وحشتناک و در دراز مدت سبب احساس گم گشتگی و جدایی از واقعیت میگردد.
متادون (METHADONE)
خطرات: سبب کما و مرگ میگردد.
آمفی تامین (AMPHETAMINES)
خطرات: درکوتاه مدت سبب احساس اضطراب، افسردگی و خستگی می‌شود، افزایش ضربان قلب و تنفس، اختلال در دید، خشکی دهان، سـرگـیـجـه و خشونت، مرگ ناگهانی و سکته قلبی شده و در دراز مدت سبب توهم، وحشتزدگی، کـاهش وزن، آسیب به مغز و حافظه، تشنج و مرگ می‌شود.
قارچ‌ها (MAGIC MUSHROOMS)
خطرات: درد شکم، اسهال، تهوع و مرگ در پی مصرف قارچ‌های سمی.
جی اچ بی (GHB) مخفف GAMMA HYDROXYBUTYRATE است.
خطرات: تهوع، خواب آلودگی، احساس گم گشتگی، تشنج و مشکلات تنفسی.
حلال‌ها (INHALANTS)
خطرات: کوتاه مدت سبب تهوع، سرفه شدید، لکه اطراف دهان،خفگی و در دراز مدت سبب سر درد، خونریزی بینی، کاهش حس بویایی، کـاهـش اکـسیـژن به مغز و آسیب به مغز، آسیب به کلیه‌ها، کبد و سیستم عصبی و شش‌ها می‌شود.
استروئیدها (STEROIDS)
خطرات: افزایش فشار خون، کلسترول بالا، بیماری کلیه و کبد، صدمه به قلب، دیابــت، یرقان، افسردگی، رفتارهای خشونت آمیز. در مردان: رشد سینه، تحلیل بیضه، کـاهش اسپرم، ناباروری، آکنه، سکته.
سرکوبگرها و مسکن‌ها (TRANQUILIZERS= DEPRRESSANT)
خطرات: اعـتــیاد آور، کاهش انرژی، کاهش حافظه، افسردگی، بی خـوابـی و حـمـلات هراسی.
پی سی پی (PCP)
اثرات: عدم تمرکز، اضطراب، افسردگی.
اکسی کنتین (OXYCONTIN)
خطرات: مانند مسکن ها.
تریاک (OPIUM) خصوصیاتی شبیه هروئین دارد.
از گیاهی به نام کوکنار یا خشخاش گرفته می‌شود. با مصرف تریاک ابتدا نوعی خوشحالی زودگذر به شخص دست می‌دهد. پس از آن مرحله منفی آغاز می‌شود که فرد را به مصرف مجدد تریاک وا می‌دارد. حرکات ارادی معتاد پس از مرحله اول کند می‌شود و شخص نسبت به امور بی‌تفاوت می‌شود.
تریاک سبب مسمومیت حاد و مزمن می‌شود. در مسمومیت حاد که خیلی سریع بروز می‌کند بیمار دچار سردرد، سرگیجه، سنگینی سر می‌شود و سپس احساس تشنگی شدید می‌کند. آنگاه بیمار به خواب عمیق فرو رفته و به طرف مرگ سیر می‌کند. مردمک چشم تنگ می‌شود و دیگر به تحریک با نور پاسخ نمی‌دهد. نفس نیز خیلی آهسته می‌شود و از 4 تا 5 نفس در دقیقه تجاوز نمی‌کند. مرگ ممکن است در طی چند دقیقه تا چند ساعت در اثر اغما و وقفه تنفس پیش آید. گاهی نیز مسموم با یک بهبودی زودگذر چند روز زنده مانده و سرانجام جان می‌سپارد. مسمومیت و مرگ با تریاک فراوان مشاهده می‌شود. مسمومیت مزمن در نزد معتادان دیده می‌شود.
منابع:
https://fa.wikipedia.org/wiki/
https://doctoreto.com/blog/narcotics/
https://honarehzendegi.com/fa/Types-of-drugs
https://www.hamshahrionline.ir/news/29817/%D9%85%D9%81%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85-%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%AE%D8%AF%D8%B1-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA
