کار کیسه صفرا چیست و نبود آن چه معنایی برای بدن دارد؟

سعیده اکبریچهارشنبه، ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۱

کیسه صفرا یک اندام کوچک گلابی شکل است که در زیر کبد قرار دارد و صفرا را ذخیره و آزاد می کند. صفرا مایعی است که کبد تولید می کند و به هضم چربی های موجود در غذایی که می خورید کمک می کند.

موبایل استقلال

این کیسه در قسمت سمت راست بالای شکم قرار دارد، درست زیر کبد شما.

فروشگاه اینترنتی جی جی مو

عملکرد کیسه صفرا

کیسه صفرا بخشی از سیستم گوارش شما است. وظیفه اصلی آن ذخیره صفرا است. صفرا به دستگاه گوارش شما کمک می کند تا چربی ها را تجزیه کند. صفرا مخلوطی از کلسترول، بیلی روبین و نمک های صفراوی است.

کمک به سایر اندام ها

این کیسه از طریق مجموعه ای از مجاری صفراوی به نام مجرای صفراوی به سایر قسمت های دستگاه گوارش شما متصل است. دستگاه صفراوی (که گاهی اوقات سیستم صفراوی یا درخت صفراوی نامیده می شود) یک سیستم لوله مانند است که صفرا را از کبد به روده کوچک می برد.

وظیفه این کیسه در بدن

قبل از شروع غذا خوردن، کیسه پر از صفرا است. هنگامی که شروع به خوردن می کنید، این کیسه سیگنال هایی برای انقباض و فشار دادن صفرای ذخیره شده از طریق مجاری صفراوی دریافت می کند. صفرا در نهایت راه خود را به بزرگترین مجرای صفراوی شما یعنی مجرای صفراوی مشترک پیدا می کند.

صفرا از طریق مجرای صفراوی مشترک به اثنی عشر یا دوازدهه، اولین قسمت روده کوچک شما می گذرد؛ یعنی جایی که با غذای منتظر هضم مخلوط می شود. بعد از خوردن غذا، کیسه خالی است و شبیه یک بادکنک تخلیه شده است و منتظر است دوباره پر شود.

بیماری های صفراوی

شرایط متعددی می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در این کیسه شود. شایع ترین بیماری سنگ کیسه صفرا است. سنگ های صفراوی معمولاً بی ضرر هستند اما گاهی اوقات می توانند منجر به بیماری شوند. مشکلات کیسه صفرا عبارتند از:

• سنگ کیسه صفرا: سنگ کیسه صفرا اجسامی مانند سنگ ریزه ساخته شده از مواد صفراوی هستند که در کیسه صفرا یا مجاری صفراوی ایجاد می شوند. این سنگ ها می توانند به شکل و اندازه ریز دانه های شن تا به بزرگی توپ گلف باشند. سنگ صفرا معمولا بی ضرر است اما می توانند باعث درد، حالت تهوع یا التهاب شوند.
• کوله سیستیت: کوله سیستیت التهاب کیسه صفرا است. زمانی که سنگ کیسه مانع خروج صفرا از این کیسه می شود، این اتفاق می افتد. کوله سیستیت باعث تب و درد می شود و معمولاً نیاز به جراحی دارد.

• پانکراتیت سنگ کیسه صفرا: پانکراتیت سنگ کیسه التهاب پانکراس شما است. زمانی اتفاق می افتد که سنگ کیسه از مجرای صفراوی مشترک عبور می کند و مجرای پانکراس را در یک نقطه مشترک درست قبل از تخلیه به روده کوچک مسدود می کند.
• سرطان کیسه صفرا: سرطان کیسه صفرا نادر است. ممکن است در ربع فوقانی راست شکم احساس درد کنید. اما احتمال بروز این درد به دلیل شرایط دیگری بسیار بیشتر است.

علائم

علائم مشکلات کیسه صفرا متفاوت است. برخی از افراد سنگ کیسه را احساس نمی کنند یا حتی نمی دانند که آن را دارند. اما اگر سنگ های صفراوی جریان صفرا را مسدود کنند، می توانند بر کیسه یا پانکراس شما تأثیر بگذارند. ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

• درد بالای سمت راست شکم.
• احساس درد قسمت بالای شکم.
• درد سمت راست بالای شکم که به شانه راست یا پشت کشیده می شود.
• درد بعد از خوردن غذای چرب.
• زردی (زردی پوست و سفیدی چشم).
• تهوع و استفراغ.
• تب.
• لرز.
• ادرار قهوه ای روشن یا مدفوع رنگ روشن.

درمان

اکثر مشکلات این کیسه با برداشتن و خارج کردن آن از بدن درمان می شوند. جراحی برای برداشتن کیسه کوله سیستکتومی نامیده می شود. این کیسه یک اندام ضروری نیست. این بدان معناست که شما می توانید بدون کیسه صفرا یک زندگی عادی داشته باشید. زمانی که جراح کیسه شما را برمی دارد، صفرا به جای اینکه ابتدا در کیسه ذخیره شود، مستقیماً از مجاری صفراوی خارج می شود و به دستگاه گوارش شما می ریزد.

جراحان می توانند کوله سیستکتومی را به سه روش انجام دهند:

• کوله سیستکتومی باز: با جراحی باز، جراح شما از طریق یک برش بزرگ عمل می کند. اگر کیسه شما به شدت ملتهب یا زخم شده باشد، جراح شما ممکن است کوله سیستکتومی باز انجام دهد.
• کوله سیستکتومی لاپاراسکوپی: با جراحی لاپاراسکوپی، جراح شما از طریق چند برش کوچک عمل می کند. جراحی لاپاراسکوپی به طور کلی منجر به بهبودی سریع‌تر، درد کمتر و زخم‌های کوچک‌تر می‌شود. در بیشتر موارد کوله سیستکتومی به روش لاپاراسکوپی انجام می شود.
• کوله سیستکتومی رباتیک: این روش جدیدتر است و در تعداد کمی از مراکز موجود است.

تاثیر وزن بر سنگ کیسه صفرا

افرادی که اضافه وزن دارند – به ویژه زنان – بیشتر در معرض ابتلا به سنگ کیسه صفرا هستند. این به این دلیل است که افرادی که اضافه وزن دارند ممکن است کلسترول بیشتری در صفرا داشته باشند. کلسترول بیشتر در صفرا می تواند باعث ایجاد سنگ کیسه شود. افرادی که اضافه وزن دارند ممکن است کیسه بزرگتری نیز داشته باشند که به خوبی کار نمی کند. کاهش وزن خیلی سریع ممکن است شانس شما را برای تشکیل سنگ کیسه نیز افزایش دهد. اما کاهش آهسته وزن ممکن است به شما در پیشگیری از آنها کمک کند.

تغییر رژیم غذایی بعد از جراحی

وجود این کیسه در بدن ضروری نیست، اما به شما در هضم غذاهای چرب کمک می کند. بلافاصله پس از جراحی و برداشتن کیسه، باید از مصرف غذاهای سرخ شده و چرب خودداری کنید.

پس از جراحی، کالری چربی نباید بیش از ۳۰ درصد رژیم غذایی شما را تشکیل دهد. وقت خود را صرف معرفی مجدد غذاهای پرفیبر مانند غلات کامل، آجیل، دانه ها و سبزیجات کنید. اگر خیلی سریع آنها را بخورید ممکن است باعث نفخ و گاز شدید شوند.

یادداشت نهایی

کیسه صفرا یک عضو کوچک گلابی شکل در سمت راست بالای شکم است. این کیسه می تواند صفرا را ذخیره و آزادکند تا به سیستم گوارش شما در تجزیه چربی کمک کند. شایع ترین مشکلی که ممکن است در این عضو ایجاد شود سنگ کیسه است. سنگ کیسه اجسامی مانند سنگریزه هستند که از مواد صفراوی ساخته شده اند.

اکثر مردم حتی نمی دانند که سنگ صفرا دارند و در بیشتر مواقع مشکلی ایجاد نمی کنند. اگر بعد از خوردن وعده های غذایی چرب، تهوع، استفراغ، یرقان یا تب، درد سمت راست بالای شکم دارید، با پزشک خود صحبت کنید. اگر مشخص شود که مشکل از کیسه صفرای شما است، ممکن است نیاز داشته باشید کیسه را بردارید، که اشکالی ندارد – صفرا یک عضو ضروری نیست و برداشتن آن ممکن است باعث شود احساس بهتری داشته باشید.