چرا زمان روزه سى روز است ؟

در روایتى چنین آمده است :

امام حسن علیه السلام فرمود: عده اى از یهود، خدمت حضرت رسول اکرم صلى الله علیه و آله آمدند؛ پس داناترین آنها، از حضرت سوالاتى کرد؛ از جمله اینکه گفت: روى چه اصل خداى تعالى سى روز روزه بر امت شما واجب کرده ؛ ولى بر امت هاى گذشته بیشتر از این را؟
پس رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: همانا هنگامى که آدم از آن درخت، خورد، تا سى روز در شکم او باقى ماند؛ پس خدا بر ذریه او واجب کرد که سى روز گرسنه و تشنه باشند. و آنچه آنها مى خورند (در شب) کرم و تفضل است بر ایشان و همچنین بر آدم نیز سى روز روزه واجب شد. و خداوند واجب کرد بر امت من همان سى روز را سپس رسول خدا صلى الله علیه و آله آیه (کتب علیکم الصیام ) را تلاوت کرد.

شخص یهودى گفت : راست گفتى اى محمد! پس بفرما جزاى کسى که این ماه را روزه بدارد، چیست؟ رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: هیچ مؤمنى ماه رمضان را روزه نمى گیرد، مگر آن که خدا براى او هفت خصلت مرحمت کند:

1. حرام از بدنش آب شود و برطرف گردد
2. به رحمت خدا نزدیک شود؛
3. گناه پدرش - آدم را - جبران کرده باشد؛
4. سکرات مرگ بر او آسان شود
5. از گرسنگى و تشنگى روز قیامت در امان باشد
6. خداوند بیزارى از جهنم به او مى دهد

خداوند از غذاهاى پاکیزه و طیب بهشت به او مى خوراند و آن شخص گفت : راست گفتى اى محمد!

نکته (فمن شهد منکم الشهر فلیصمه ) دستور روزه ، فقط براى اشخاص حاضر و سالم است ، (بر شخص مسافر و مریض روزه واجب نمى باشد) خدا مثل فرمان راویان جبار نیست ، که دستور با مشقتى بدهد و با هر مشقت و سختى که شده از طرف بخواهد، که آن را انجام دهد (یرید الله بکم الیسر ولایرید بکم العسر).

حال این جمله ، یا مربوط به استثنایى است که در آیه بیان شد؛ و شخص مریض و مسافر را از حکم مستثنا کرده (یعنى مسافر و مریض که خدا راحتى آنها را مى خواهد، بنابراین در سفر و مرض روزه را برداشت ) و یا ممکن است مربوط به اصل حکم روزه باشد (یعنى خیال نکنید که مراد خداوند از وجوب روزه ، مشقت و سختى شما است ، بلکه با در نظر گرفتن فواید و آثار جسمى و معنوى و پاداش آخرتى ، خدا راحتى و رفاه شما را خواسته است ) .

ناگفته نماند که استثناى مریض و مسافر از وجوب روزه ، هم در آیه اول ذکر شده و هم در آیه دوم . شاید علت تکرار، آن این باشد که براى افراد مؤمن، گویا سخت است که از حکم خداوند مخالفت کنند به همین جهت گاهى بعضى از مؤمنین مریض و به خصوص از خانم ها با ناراحتى مى گویند من روزه ام را مى گیرم هر چه شد، شد همه روزه ، باشند من بخورم؟ چندین سال است من یک روز روزه ام را در ماه رمضان نخورده ام بالاخره که نمى میرم و... یا مسافر بگوید:

علت این که روزه از مسافر برداشته شده این است که گرفته روزه در سفر سخت است ولى من این سختى را تحمل مى کنم ، و روزه مى گیرم.

به همین جهت، خداوند عدم وجوب روزه را براى این دو دسته تکرار کرده و به آنها دستور مى دهد که بعد از آن که از سفر برگشتند و یا مرضشان برطرف شد، قضاى آن را به جا آورند.

(و لتکملوا العدة ) (10) تمام این یک ماه را باید روزه گرفت و یا قضاى آن را بعد از مرض و سفر به جا آورد این جمله اشاره به این مطلب مى کند که روزه براى پرورش جسم و روح لازم است.

پس هر انسانى، باید یک ماه از سال را روزه بدارد و اگر به علت سفر و یا مرض و یا عذر دیگر در ماه رمضان نتوانست روزه بگیرد، باید قضاى آن را به جا آورد تا تعداد ایام ماه کامل شود.

در کجای قرآن آمده که باید سی روز روزه گرفت ؟

پرسش : با سلام؛ ضمن قبولی طاعات و عبادات و با سپاس از سایت بسیار ارزشمند شما. سؤالم این است که چرا باید سی روز روزه گرفت و در کجای قرآن این مسئله مطرح شده؟ و چرا در ادیان دیگر شرایط روزه راحت تر است؟

پاسخ

با توجه به این که پرسش از سه بخش تشکیل شده به همان ترتیب، پاسخ آن را ضمن نکاتی بیان می کنیم:

1. با توجه به حکیم بودن خداوند که کارهای عبث و بیهوده انجام نمی دهد، اجمالاً می دانیم تمام تکالیف بندگان از جمله روزه که از جانب خداوند تشریع شده بر اساس مصالح و مفاسد تدوین شده است.
2. گرچه تمام فروعات و جزئیات احکام در قرآن نیامده هم چنان که کیفیت نماز و تعداد رکعات آن در قرآن بیان نشده، امّا در مورد روزه باید گفت که مقدار ماه و روز آن در قرآن به طور روشن بیان شده است:

• شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ ... فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ
  ماه رمضان چنان ماهی است که در آن قرآن نازل شده ... پس آن که از شما این ماه را دریابد باید آن را روزه بدارد... [1]و می دانیم که یک ماه، 30 یا 29 روز است.
• وَ کُلُوا وَ اشْرَبُوا حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّیامَ إِلَى اللَّیْلِ، بخورید و بیاشامید تا نمودار و جدا شود براى شما رشته سفید از رشته سیاه از فجر سپس روزه را تا شب‏ به پایان رسانید.

اما در مورد این که چرا در ادیان دیگر شرایط روزه راحت تر است باید گفت:

قانون گذار در تمام ادیان الاهی یکی است همان طور که بیان شد تشریع و وجوب احکام در تمام ادیان الاهی از جانب خداوند است.

با توجه به این که دین اسلام نسبت به ادیان گذشته، دین کامل و جامعی است؛ از این رو احکامش نسبت به احکام سایر ادیان تفاوت می کند که در این تفاوتها گاهی شاید تکلیف سخت تر و گاهی نیز آسان تر باشد که در هر حال تصمیم خداوند است.

گرچه شاید امروزه با توجه به تحریفاتی که در ادیان سابق به وجود آمده پیروان دیگر ادیان، عبادت روزه را با مقدار و شرایطی آسان تر برگزار می کنند، امّا بر اساس برخی منابع روایی، روزه اهل کتاب تا زمان پیامبر اسلام (ص) بیشتر از مسلمانان بوده است.