علت خشکی دهان

خشکی دهان که به آن زروستومیا (xerostomia) نیز گفته می‌شود در شرایطی ایجاد می‌شود که غدد بزاقی در دهان به اندازه کافی بزاق تولید نمی‌کند. این وضعیت علاوه بر اینکه با احساس خشکی در دهان همراه است می‌تواند با علائمی مانند بوی بد دهان، خشکی گلو و ترک‌خوردگی لب‌ها نیز همراه باشد. بزاق، بخشی ضروری از فرایند هضم است و به مرطوب شدن و تجزیه غذا کمک می‌کند.

از سوی دیگر، بزاق به‌عنوان یک مکانیسم دفاعی عمده عمل می‌کند و از این طریق به حفظ سلامت دهان و دندان، محافظت از دهان در برابر بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان کمک می‌کند. خشکی دهان، به‌خودی‌خود یک بیماری جدی نیست. بااین‌حال، این مسئله می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشد که نیاز به درمان دارد. علاوه بر این، خشکی دهان می‌تواند منجر به عوارضی مثل پوسیدگی دندان و ایجاد زخم در دهان شود. در ادامه با این موضوع بیشتر آشنا می‌شوید.

علت خشکی دهان چیست؟

عوامل زیادی می‌توانند موجب خشکی دهان شوند. علاوه بر این، خشکی دهان لزوما به این معنی نیست که شما به یک بیماری زمینه‌ای مبتلا هستید. اگر فکر می‌کنید که خشکی دهان شما در اثر یک بیماری ایجاد شده است یا متوجه سایر نشانه‌ها شده‌اید مهم است که برای دریافت تشخیص و درمان با پزشک در این مورد صحبت کنید. شما می‌توانید در این شرایط از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره تلفنی پزشکی آزمایش آنلاین استفاده کنید. علل احتمالی خشکی دهان شامل موارد زیر می‌شوند:

• کم‌آبی بدن : کم‌ آبی بدن زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما مایعات زیادی از دست می‌دهد و از سوی دیگر، این از دست دادن مایعات جبران می‌شود. این مسئله می‌تواند در اثر استفراغ، اسهال، تعریق بیش‌ازحد یا از دست دادن خود اتفاق بیفتد. وقتی دچار کم‌آبی هستید، بدنتان به اندازه کافی بزاق تولید نمی‌کند که این مسئله باعث می‌شود خشکی دهان را تجربه کنید.
• داروها: خشکی دهان، عارضه‌ای جانبی از بسیاری از انواع داروهاست. برخی از شایع‌ترین انواع داروهایی که باعث خشکی دهان می‌شوند، داروهایی هستند که برای درمان افسردگی، اضطراب، اسهال، فشارخون بالا و آسم استفاده می‌شوند. آنتی‌هیستامین‌ها، داروهای ادرارآور و برخی داروهای شیمی‌درمانی نیز می‌توانند تولید بزاق را کاهش دهند. اگر فکر می‌کنید که خشکی دهان شما ناشی از دارویی است که مصرف می‌کنید، مهم است قبل از قطع دارو، در این مورد با پزشک صحبت کنید.
• پرتودرمانی: خشکی دهان یکی از عوارض جانبی شایع دریافت پرتودرمانی در ناحیه سر یا گردن است. اشعه به غدد بزاقی آسیب می‌رسند و به همین دلیل باعث کاهش ترشح بزاق می‌شود.
• استرس و اضطراب: وقتی استرس یا اضطراب را تجربه می‌کنید، بدن شما هورمون استرس یا کورتیزول بیشتری می‌سازد. وقتی سطح هورمون کورتیزول در بزاق شما افزایش می‌یابد، می‌تواند ترکیب بزاق را تغییر دهد و منجر به خشکی دهان شود.
• سالخوردگی: وقتی سن افزایش می‌یابد، تجربه خشکی دهان تجربه شایعی است. این مسئله می‌تواند ناشی از مشکلات سلامتی، برخی داروها و تغییراتی در میزان توانایی بدن در میزان توانایی بدن در تجزیه داروهای مصرفی باشد.
• تنفس از دهان و خروپف: نفس کشیدن از دهان می‌تواند باعث تبخیر بزاق شود. خروپف با دهان باز نیز می‌تواند چنین اثری را به همراه داشته باشد. این مسئله می‌تواند باعث خشکی دهان یا تشدید خشکی دهان شود.
• سیگار کشیدن و مصرف مواد مخدر: مصرف تنباکو و علف می‌تواند تولید بزاق را کاهش دهد. استفاده از مت‌آمفتامین‌ها نیز می‌تواند باعث خشکی شدید دهان شود.

بیماری‌هایی که می‌توانند باعث خشکی دهان شوند شامل موارد زیر می‌شوند:

• دیابت (DM): یکی از علائم شایع دیابت نوع یک و نوع دو، خشکی دهان است. محققان مطرح می‌کنند که افزایش سطح قند خون می‌تواند بر تولید بزاق تاثیر بگذارد که این مسئله به‌نوبه خود منجر به خشکی دهان می‌شود. افراد مبتلا به دیابت، اغلب در معرض خطر کم‌آبی بدن قرار دارند و همچنین از داروهایی استفاده می‌کنند که می‌توانند منجر به خشکی دهان شوند.
• برفک دهان: برفک دهان یک عفونت قارچی در دهان است. عفونت باعث التهاب در بدن می‌شود که التهاب نیز منجر به آسیب به غدد بزاقی می‌شود. درنتیجه این مسئله، غدد بزاقی ممکن است در تولید بزاق کافی با مشکل مواجه شوند.
• آسیب عصبی: آسیب، عفونت، جراحی یا سکته‌ای که منجر به آسیب به اعصاب سر یا گردن می‌شود می‌تواند، توانایی غدد بزاقی در تولید بزاق را تحت تاثیر قرار دهد. این مسئله می‌تواند منجر به خشکی دهان شود.
• فیبروز سیستیک (CF): فیبروز سیستیک یک بیماری ژنتیکی است که باعث آسیب به سیستم گوارشی و تنفسی می‌شود. این مسئله می‌تواند عملکرد غدد بزاقی را تحت تاثیر قرار دهد. از سوی دیگر، داروهایی که برای مدیریت این بیماری مصرف می‌شوند نیز می‌توانند خشکی دهان را تشدید کنند.
• اختلالات خودایمنی: در اختلالات خودایمنی، سیستم ایمنی بدن به‌اشتباه به بدن حمله می‌کند. شایع‌ترین بیماری خودایمنی که منجر به خشکی دهان می‌شود، سندرم شوگرن نام دارد. سایر بیماری‌های خودایمنی که می‌توانند منجر به خشکی دهان شوند شامل HIV یا ایدز و آرتریت روماتوئید (RA) هستند.
• بیماری آلزایمر: بیماری آلزایمر می‌تواند در توانایی فرد برای خوب هیدراته ماندن اختلال ایجاد کند. علاوه بر این، افراد مبتلا به بیماری آلزایمر ممکن است در دنبال کردن دستورالعمل‌های مرتبط با مصرف داروهای خشکی دهان با مشکل مواجه شوند.

علائم خشکی دهان چیست؟

خشکی دهان با احساس چسبندگی یا خشکی در دهان همراه است و علائم رایج دیگری نیز دارد که عبارت‌اند از:

• مشکل در بلع ، جویدن یا صحبت کردن
• مشکل در چشیدن طعم غذا یا نوشیدنی
• احساس سوزش در دهان
• ترک‌خوردگی لب‌ها
• زخم‌های دهان
• خشکی زبان
• خشکی گلو
• بوی بد دهان

روش‌های مراقبت از خشکی دهان در منزل چیست؟

خشکی دهان اغلب یک مشکل موقتی و قابل‌درمان است. در بیشتر موارد شما می‌توانید با انجام راهکارهایی که در ادامه مطرح می‌شوند، از خشکی دهان خود پیشگیری کنید یا علائم آن را تسکین دهید.

نمونه گیری در منزل

ثبت درخواست

• نوشیدن آب در طول روز
• مکیدن تکه‌های یخ
• محدود کردن مصرف الکل و کافئین
• محدود کردن مصرف نمک و شکر
• اجتناب از تنباکو یا مواد مخدر
• استفاده از دستگاه بخور در اتاق‌خواب در هنگام خواب
• استفاده از جایگزین‌های بزاق بدون نسخه
• جویدن آدامس بدون قند یا مکیدن آب‌نبات سفت بدون قند
• استفاده از خمیردندان، دهان‌شویه و قرص نعناع

مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و از سوی دیگر، سالی دو بار معاینه دندان‌ها توسط پزشک نیز اهمیت بسیار زیادی دارد. مراقبت خوب از سلامت دهان و دندان می‌تواند از پوسیدگی دندان و بیماری لثه ناشی از خشکی دهان جلوگیری کند. اگر خشکی دهان شما ناشی از یک بیماری زمینه‌ای باشد ممکن است درمان بیشتر برای شما ضروری باشد. شما می‌توانید با استفاده از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره تلفنی پزشکی آزمایش آنلاین از مشکلات خاص، گزینه‌های درمان و چشم‌انداز بلندمدت بیماری خود آگاه شوید.

خشکی دهان چگونه درمان می‌شود؟

برای درمان خشکی دهان، پزشک در ابتدا بررسی می‌کند که آیا دارویی مصرف می‌کنید که باعث خشکی دهان شده باشد یا خیر. اگر این‌طور باشد پزشک ممکن است دارو یا دوز داروی شما را تغییر دهد. از سوی دیگر، او ممکن است بزاق مصنوعی یا دارویی برای افزایش تولید بزاق در دهان شما تجویز کند. ممکن است در آینده روش‌های درمانی‌ای در دسترس باشند که به ترمیم یا بازسازی غدد بزاقی کمک می‌کنند. بااین‌حال، در این مورد همچنان تحقیقات بیشتری لازم است. شما می‌توانید در این زمینه از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره پزشکی تلفنی آزمایش آنلاین استفاده کنید.

خشکی دهان و پوسیدگی دندان چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟

بزاق کارکردهای زیادی دارد. ازآنجایی‌که بزاق دارای پروتئین‌های ضدباکتریایی است، یکی از اهداف آن کمک به محافظت از دندان‌ها در برابر باکتری‌های مضر و از سوی دیگر، حفظ سلامت دندان‌ها و پیشگیری از پوسیدگی دندان‌هاست. این در حالی است که خشکی دهان می‌تواند منجر به رشد و نمو باکتری‌های ایجادکننده حفره در دندان شود. بنابراین، برای اینکه در اثر خشکی دهان دچار پوسیدگی دندان نشوید مهم است که اقدامات زیر را انجام دهید:

• به‌طور مکرر آب بنوشید تا غذای اضافی و باکتری‌ها شسته شوند.
• برای تقویت تولید بزاق، آدامس بدون قند بجوید.
• برای افزایش سطح رطوبت در داخل خانه از دستگاه بخور استفاده کنید.
• به‌طور منظم برای انجام معاینه به دندانپزشکی مراجعه کنید تا مطمئن شوید دچار پوسیدگی دندان نشده‌اید.
• اگر پزشک در مشاوره پزشکی، بزاق مصنوعی یا داروهایی برای تسکین خشکی دهان تجویز کرد، آن‌ها را بر طبق دستورالعمل مصرف کنید.

چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنید؟

درصورتی‌که علائم خشکی دهان را تجربه می‌کنید مهم است که در این مورد از پزشک کمک بگیرید. شما می‌توانید به این منظور از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره پزشکی تلفنی آزمایش آنلاین استفاده کنید. درصورتی‌که علائم زیر را به‌صورت مداوم تجربه می‌کنید لازم است از خدمات مشاوره دهان و دندان استفاده کنید:

• احساس خشکی در دهان یا گلو
• بزاق غلیظ
• خشکی زبان
• زخم‌های دهان
• مشکل در جویدن یا بلعیدن
• تغییر حس چشایی که بهبود پیدا نمی‌کند
• بوی بد دهان که با بهداشت خوب دندان رفع نمی‌شود

ویزیت پزشک در منزل

ثبت درخواست

اگر فکر می‌کنید که داروها باعث خشکی دهان شما می‌شوند یا متوجه نشانه‌های یک بیماری زمینه‌ای شده‌اید لازم است در این مورد مشاوره پزشکی دریافت کنید. پزشک می‌تواند به‌منظور تشخیص علت خشکی دهان شما آزمایش خون تجویز کند و میزان بزاق دهان شما را اندازه‌گیری کند. وقتی علت خشکی دهان تشخیص داده شود می‌توان گزینه‌های درمانی را پیشنهاد داد. همچنین، اگر دائما دچار خشکی دهان می‌شوید مهم است که به دندانپزشک مراجعه کنید تا علائم پوسیدگی دندان توسط دندانپزشک بررسی شود.

درنهایت، خشکی دهان به‌خودی‌خود یک بیماری پزشکی جدی نیست. بااین‌حال، این مسئله گاهی اوقات نشانه یک بیماری زمینه‌ای است که نیاز به درمان دارد. شما می‌توانید در اغلب مواقع با انجام برخی راهکارها علائم خشکی دهان خود را در خانه تسکین دهید. بااین‌حال، اگر علائمتان ادامه پیدا کرد مهم است در این زمینه با پزشک صحبت کنید. او می‌تواند شما را ازنظر ابتلا به هرگونه بیماری زمینه‌ای بررسی کند یا داروهایی که ممکن است عامل علائم شما باشند را تغییر دهد. در این زمینه می‌توانید از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره تلفنی پزشکی آزمایش آنلاین نیز بهره‌مند شوید و به‌این‌ترتیب به‌سرعت و به‌راحتی با یک پزشک متخصص در مورد شرایط خود صحبت کنید.