۱. کفاره مربوط به روزه را باید به مصرف خوراک فقیری رسانید که واجب النفقه کفاره دهنده نباشد. و فقیر، کسى است که مخارج سال خود و کسانى که عهده‌دار خرج آنهاست را ندارد. ولى کسى که صنعت، ملک یا سرمایه‌اى دارد که مى‌تواند مخارج سال خود را به تدریج کسب کند، فقیر نیست. بنابراین نمی توان کفاره را به مادر، (که در صورت نیازمندی، نفقه او بر فرزند، واجب است)، داد.
اما خواهر در صورتی که فقیر شمرده شود می تواند کفاره در یافت کند. نیز اضافه می شود که ملاک قیمت کفاره، شهرى است که کفّاره در آن پرداخت مىشود و قیمت آن را مى‌توانید به شخص مستحق بدهید، به شرط این که اطمینان داشته باشید مصرف نان مى‌کند
آیا کفاره را می‌توان به فقیر سید داد؟ و آیا باید کفاراتی که از سادات و غیر سادات می گیریم از هم جدا کنیم؟
غیر سید، زکات(واجب) و فطریه را نمی‌تواند به سید دهد، ولی در سایر وجوهات؛ مانند کفارات، رد مظالم و صدقات مستحبی، پرداخت آن به سید ایرادی ندارد، ولی بهتر است احتیاط نموده و غیر سید، کفاره‌اش را صرفا به غیر سید دهد.
البته برخی مراجع، پرداخت هر نوع وجوهات واجب(غیر از خمس) به سادات را دارای اشکال می‌دانند، مگر اینکه پرداخت کننده سید باشد.
بنابراین، هر چند طبق نظر اکثر فقها، غیر سید می‌تواند کفاره‌اش را به سید دهد، ولی مناسب است جهت رعایت احتیاط، کفاره‌ای که از سادات و غیر سادات دریافت می‌کنید را از هم جدا نموده و کفاره غیر سید را به غیر سید دهید.
۲. شخص مریض که روزه برایش ضرر دارد نباید روزه بگیرد. حال اگر مریضی او تا سال آینده طول کشید، روزه هایش قضا ندارد اما باید برای هر روز ۷۵۰ گرم گندم یا جو یا برنج به فقیر، کفاره بدهد.
حال اگر پس از رمضان بتواند روزه بگیرد، باید روزه هایش را قضا کند. و اگر تا سال آینده بدون عذر تأخیر انداخت علاوه بر قضا، برای هر روز باید همان کفاره ای که ذکر شد بپردازد.
اگر پول کفاره‌ی روزه را داشته باشیم، ولی دسترسی به شصت فقیر نداریم، چه باید کنیم؟
در این موارد، می‌توانید مبلغ کفاره را (با تذکر اینکه مبلغ مذکور، کفاره است) به کمیته امداد، مؤسسات خیریه یا دفاتر مراجع تقلید، تحویل نمایید.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
به طور کلى کفاره افطار عمدى روزه ماه رمضان عبارت است از شصت روز روزه (که سى و یک روز آن باید پى در پى باشد) یا اطعام شصت فقیر و یا دادن شصت مدّ طعام به شصت مسکین که سهم هر کدام یک مدّ (تقریباً ۷۵۰ گرم گندم یا نان و مانند آن) مىباشد و قیمت آن را مى‌توانید از بازار بدست آورید و دادن پول آن کافى نیست ولى اگر اطمینان داشته باشید که فقیر به وکالت از شما طعام خریده و سپس آن را به عنوان کفاره قبول مى‌کند، اشکال ندارد؛ در هر صورت مى‌توانید به دفتر یکى از مراجع بپردازید و بگویید بابت چیست تا آنان به مصرف لازم برسانند.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
در کفاره افطار به عمد کافی است بابت هر روز به ۶۰ فقیر، هر یک ۷۵۰ گرم نان یا گندم یا ماکارونی بدهید و در غیر آن مانند کفاره‌ای که بر زن شیرده و زن حامله‌ای که وضع حملش نزدیک است واجب می‌گردد و همچنین کفاره تأخیر قضای روزه تا ماه رمضان بعد، کافی است بابت هر روز ۷۵۰ گرم نان یا گندم یا ماکرونی به فقیر بدهید و پول از آن کفایت نمی‌کند.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
بهتر است طعام و یا وجهش را به کمیته امداد پرداخت کنید.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
می‌توانید به دفتر ارسال کنید تا به وکالت از جانب شما به فقرا پرداخت شود.
آيا مي توان فطريه را به فرد سيد بدهيم
سوال:
۱- اگر شوهر سید است و همسرش سید نباشد و یا بالعکس، آیا می توانند فطریه خود را به سادات فقیر دهند؟
۲-آیا سید نیز حتما فطریه اش را باید به سادات دهد و یا می تواند به فقیر عام نیز فطریه دهد؟
آيا مي توان فطريه را به فرد سيد بدهيم
*طبق نظر اكثر مراجع عظام تقليد فردي كه سيد نيست نمي تواند به افراد سيد فطريه خود را بدهد حتي اگر نان خور او باشد. شخص سيد فقير هم نمي تواند از غير سيد زكات فطره دريافت كند .
تبصره:
* معيار در جواز دادن زكات فطره به سيد, زكات دهنده است نه نان خور بودن .
**زكات فطره (فطريه) صدقه واجب نام دارد.
***دادن صدقه مستحبي به سيد فقير اشكال ندارد.
****سيد نمى تواند از غير سيد زكات بگيرد ولى اگر خمس و ساير وجوهات كفايت مخارج او را نكند و از گفتن زكات ناچار باشد مى تواند از غير سيد زكات بگيرد ولى احتياط واجب آن است كه اگر ممكن باشد فقط به مقدارى كه براى مخارج روزانه اش ناچار است بگيرد. م ١٩٥٥ -رساله امام خميني .
[فطریه سید]
مسأله ۲۰۰۹ کسی که سیّد نیست نمی تواند به سیّد فطره بدهد حتی اگر سیّدی نانخور او باشد نمی تواند فطره او را به سیّد دیگر بدهد.
(مکارم ): مسأله کسی که سیّد است نمی تواند زکات فطره از غیر سید بگیرد.
- توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
استفتاء اختصاصي سايت هدانا از دفترآيت الله خامنه اي
سوال:
۱- اگر شوهر سید است و همسرش سید نباشد و یا بالعکس، آیا می توانند فطریه خود را به سادات فقیر دهند؟
۲-آیا سید نیز حتما فطریه اش را باید به سادات دهد و یا می تواند به فقیر عام نیز فطریه دهد؟
ج۱) اگر شوهر سید باشد، اشکال ندارد.
ج۲) لازم نيست و دادن فطريه به غير سادات اشکال ندارد.
تبصره:
طبق مسئله بالا اگر شوهر سيد باشد و همسرش غير سيد باشد، چون پرداخت فطريه بر عهده مرد است ( و همسرش نانخور اوست) ، مي تواند زكات فطره خود و خانمش را و ديگر افرادي كه نانخور او هستند و سيد نيستند را به سيد فقير بدهد.
پرداخت فطريه به سادات فقير
۲۴۷. آيا فطريه را به سادات فقير مى‌‌توان داد؟
ج) غير سادات نمى توانند به سادات فطريه پرداخت نمايند.
فطريه سادات
۲۴۶. همسرم از سادات مى‌‌باشند با توجه به اينکه فطريه ايشان به عهده اينجانب مىباشد و من نيز سيّد نيستم و با عنايت به اينکه فطريه سادات جداگانه دريافت مىشود آيا فطريه مربوط به همسرم را در محل فطريه سادات بايد قرار داد؟
ج) ملاک در پرداخت فطريه معيل (پرداخت کننده فطريه) است نه عيال، بنابراين شما نمى‌‌توانيد فطريه خود را به سيد بپردازيد هر چند همسر شما از سادات باشد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی خامنه ای.
