۱۵ فروردین ۱۴۰۱ - ۱۱:۴۲
یادداشت رسیده | فساد جنسی در بیانیه زنان سینماگر
حوزه/ در روایت‌هایی که از تجربه‌های دردناک زنان در سینمای ایران منتشر شده، انواع آزارهایی که زیر چتر خشونت جنسی قرار می‌گیرند مطرح شده‌اند، از جمله «هتک حرمت با الفاظ جنسی و جنسیت‌زده»، «سوء استفاده از سکوت و تحمل افراد با به گروگان گرفتن حق کار با دستمزد»، «اعمال خشونت جنسی به وسیله تهدید موقعیت کاری قربانی»، «تماس‌های بدنی ناخواسته»، «اصرار و اجبار به عمل جنسی» و در نهایت «خشونت جسمی و تجاوز».
خبرگزاری حوزه | چندی پیش زنان سینماگر که جمع کثیری از آن‌ها را بازیگران تشکیل می‌دهند، بیانیه‌ای تأمل برانگیز صادر کردند که حاکی از اوضاع خشونت جنسی بر علیه زنان در سینما بود .
در بخشی از این بیانیه آمده است: «در ماه‌های گذشته، زنان در بستری که با همت خود در طی جنبشی علیه خشونت جنسی فراهم کردند، روایت‌هایی حاکی از آزارگری و اعمال قدرت بر زنان در محیط سینما را منتشر کرده‌اند. گزارشاتی که نشان می‌دهد هر فرد صاحب قدرت و شهرتی می‌تواند در سازوکار سینمای ایران از موقعیت خود برای قلدری، تهدید، توهین، تحقیر و تعرض به زنان بهره‌برداری کند، بی‌آن‌که نهادهای قانونی، اصناف خانه سینما، سینماگران و منتقدان آن‌ها را وادار به پاسخ‌گویی و پذیرش مسئولیت کارشان کنند.
ما زنان دست‌اندرکار سینما، اینجا، کنار هم جمع شده‌ایم تا به مدد این همبستگی اعلام کنیم هرگونه خشونت، آزار و باج‌گیری جنسی در محیط کار از نظر ما محکوم است و برای توقف آن خواستار عواقب قانونی جدی برای متخلفین هستیم. همچنین این نابرابری جنسیتی موجود در سینمای ایران و عدم وجود نظارتی که عرصه را برای زیاده‌خواهی و دست‌درازی افراد در جایگاه قدرت گشوده است، محکوم می‌کنیم. به جامعه سینمایی ایران در مورد شدت و گستردگی این آزارها علیه زنان که اکنون برای اولین بار اعتراض به آن به یک فریاد جمعی تبدیل شده است،هشدار می‌دهیم؛ آزارهایی که علی‌رغم آشکار بودنشان در تمام این سال‌ها نادیده گرفته شده‌اند.
در روایت‌هایی که از تجربه‌های دردناک زنان در سینمای ایران منتشر شده، انواع آزارهایی که زیر چتر خشونت جنسی قرار می‌گیرند مطرح شده‌اند، از جمله «هتک حرمت با الفاظ جنسی و جنسیت‌زده»، «سوء استفاده از سکوت و تحمل افراد با به گروگان گرفتن حق کار با دستمزد»، «اعمال خشونت جنسی به وسیله تهدید موقعیت کاری قربانی»، «تماس‌های بدنی ناخواسته»، «اصرار و اجبار به عمل جنسی» و در نهایت «خشونت جسمی و تجاوز».
از طرفی تمامی این روایت‌ها که زخم‌های روانی ناسورشده گویی هم‌سرنوشت را باز می‌کنند، آن‌چه که به شکل روشنی خودنمایی می‌کند، سیستماتیک بودن این خشونت‌هاست...»
این بیانیه گویای فساد جنسیتی تأسف برانگیزِ حاکم بر سینماست؛ فسادی که شاید برای اولین بار، آن هم به این صورت رسمی و علنی از سوی سینماگران زن مطرح شده است. اتفاقا نکته همین جاست که این سخنان، سخن فلان کارشناس و جامعه شناس و فعال فرهنگی و امثال آن نیست که بگویند کسانی ندانسته خارج از سینما بر علیه سینما حرف می‌زنند؛ بلکه اعتراضی است که از سوی زنان شاغل در سینما صادر شده است. خود این مسئله نکته مهمی است و حقیقتا تأمل برانگیز است. آن روزی که مرحوم فرج الله سلحشور سخن از فساد و فحشاء در سینما می‌گفت برخی از همین کسانی که که در تولید این بیانیه نقش داشتند با وی مخالفت کردند و اهانت‌هایی را نثار آن مرحوم کردند.
البته چنین فسادی هم چندان دور از ذهنی نیست. وقتی خیلی از مردم جرأت ندارند که تعداد قابل توجهی از فیلم‌ها را به صورت خانوادگی به تماشا بنشینند خدا می داند که درپشت صحنه چنین فیلم‌هایی چه می‌گذرد و چه فسادی حکمفرماست. این مطلب خودش مویدی بر صحت این بیانیه است.
جالب این است که بعد از انتشار این بیانیه چیستا یثربی، نویسنده و کارگردان تئاتر مطالبی را در صفحه شخصی خود منتشر کرد که حسابی از خجالت صادرکنندگان این بیانیه در آمد و تأیید دیگری بر این اوضاع نابسامان سینما زد.
وی نوشت: «یک مشت دروغگوی ترسوی موقعیت طلب؛ چطور اکنون، جرأت پیدا کرده اید؟ ولی آن موقع به من گفتید:خفه شو! و آن مرحومه خانه سینما گفت: حرف بزنی؛ خودم ساکتت می‌کنم! من حرف دارم و می‌زنم... معشوقه یک روزه و یک ساعته شدید! جایزه فجر گرفتید. به عنوان خانم باوقار، متین و خوش‌حجاب سینما از شما یاد شد!»
یثربی در بخش دیگری‌می‌نویسد: «حالا بیانیه می‌دهید و لیدر و رهبر جنبش خشونت علیه زنان هم شده‌اید؟ شما که اول از همه؛ مرا بایکوت و تهدید کردید خانم‌ها!»
این سخنان گویای دل پر خونی از چیستا یثربی است که گویا سال‌ها به عنوان رازی مگو در سینه داشته و این بیانیه بهانه‌ای شد تا این مطالب را به زبان بیاورد و حقایقی را برملا سازد.
ازاین‌ها که بگذریم نباید فراموش کنیم که عمل کردن به احکام نورانی اسلام، مانع فساد است. وقتی حریم محرم و نامحرم رعایت نشود، عشوه‌گری و جلوه‌گری زنان برای مردان نامحرم امری عادی تلقی شود و از آن بدتر کلاس و جایگاه خاص داشته باشد و پوشش بانوان به این منوالی باشد که شاهد هستیم، نتیجه بهتری را نمی‌توان توقع داشت و تا زمانی که احکام الهی نادیده گرفته شود وضع همین است؛ چه در سینما و چه در محیط‌های دیگر.
بابک شکورزاده
