نویسنده : سیده زهرا جلیلی‌هاشمی| روان‌شناس
زمانی که دو شخص با وجود تفاوت‌هایشان وارد زندگی‌مشترک می‌شوند، از آن جایی که با خصوصیات و ویژگی خود آشنا هستند اما از طرف مقابل شناختی ندارند و از تفاوت‌هایشان هم آگاهی کمتری دارند، تصور می‌کنند که بهتر از همسرشان می‌اندیشند و عمل می‌کنند و حق طبیعی خود می‌دانند که بکوشند ویژگی و نیاز خود را به هر طریقی که می‌توانند به دیگری دیکته و خواسته‌های خود را تحمیل کنند. این جاست که مسئله پرتوقعی زوجین به وجود می‌آید. در ادامه، نکاتی در همین باره مطرح خواهد شد.
نظام انتظاراتی چیست؟
اصطلاحی در روان شناسی به نام نظام انتظاراتی وجود دارد که تعیین می‌کند یک زن و شوهر چه توقع‌هایی می‌توانند از یکدیگر داشته باشند اما الگوی مشخص و مدونی وجود ندارد که طبق آن نشان دهیم نظام منطقی برای انتظارات چیست و خواسته‌ها و توقعات باید مطابق با آن باشد؟ این جاست که زن یا شوهر در مقابل خواسته‌ها و نیازها و انتظارات طرف مقابل‌شان که آیا به حق و منطقی است یا خیر و تا چه اندازه و چطور باید به آن پاسخ گویند یا چطور برخورد کنند، مستاصل می‌مانند.
هرکدام از شما خودتان را ملزم کنید در ابتدا بخشی از صحبت‌های همسرتان را درست و صحیح بدانید و آن را بپذیرید. به هیچ وجه با این دیدگاه که همسرم پرتوقع است، بحث را شروع نکنید
ریشه‌های پرتوقعی در زندگی‌مشترک
پرتوقعی در زندگی‌مشترک یا داشتن خواسته‌های بیش از اندازه ناشی از تفاوت‌هاست. بعضی زوجین اعتقاد دارند در ابتدا باید خواسته‌ها و نیازهای خودشان برآورده شود. خودمحور و خودبین بودن ویژگی این افراد است که از پایین‌بودن اعتمادبه‌نفس و خودکم‌بینی، نیاز به مرکز توجه بودن و جلب توجه و مورد حمایت قرار گرفتن ناشی می‌شود. البته عوامل اجتماعی و بیرونی هم در حرکت این نظام انتظاراتی به سمت نادرست و شکل‌گیری رابطه‌ای با زوج پر توقع نقش دارند مانند ورود سلیقه‌ها و نظرات دیگران در زندگی و تاثیر آن بر زوج، ناآشنایی با مشکلات یکدیگر، نداشتن زبان مشترک و ناتوانی در فهم یکدیگر و .... . شبکه‌های اجتماعی هم در این میان بی‌تاثیر نیستند، نشان دادن زندگی‌های فیلترشده و شیرین و بدون مشکل و تجملاتی دیگران باعث پرتوقع شدن یکی از زوجین خواهد شد.
چه باید کرد؟
بهتر است در همان ابتدای زندگی مشترک و اگر نشد در اولین فرصت، قوانین و چارچوب‌هایی را در همین باره برای خودتان و زندگی ایجاد و بر سر آن‌ها توافق کنید و تلاش کنید از آن‌ها عدول نکنید. این کار در رابطه به شما کمک می‌کند تا بدانید در چه شرایطی چه رفتاری باید داشته باشید و چه کار باید بکنید.
بیان محترمانه و بدون توهین و کنایه خواسته‌ها و نیازها مهم است
5 توصیه برای گفتوگو با همسر پرتوقع
اگر شیوه صحیح گفتوگو در چنین شرایطی را بیاموزید، می‌توانید همسرتان را خلع سلاح کنید و به او اجازه ندهید با شگردهای شخصی خودش، شما را تسلیم کند. در گفت‌و‌گوی صحیح با همسر پرتوقع، باید پنج مرحله را رعایت کنید:
1- به‌نوبت در باره مسئله‌ای که باعث ناراحتی و اختلاف بین شما شده، صحبت کنید و به طور دقیق و در قالب کلمات واضح و مشخص بگویید چه توقعی بوده که سبب ناراحتی شما شده است.
2- درباره خواسته‌ها و توقعات خودتان در آن موقعیت، به نوبت و در زمان‌هایی از قبل تعیین‌شده صحبت کنید.
3- هرکدام از شما خودتان را ملزم کنید در ابتدا بخشی از صحبت‌های همسرتان را درست و صحیح بدانید و آن را بپذیرید. به هیچ وجه با این دیدگاه که همسرم پرتوقع است، بحث را شروع نکنید.
4- هر دوی شما نقش خودتان را در مسئله و تاثیری که در به وجود آمدن آن داشتید، قبول کنید.
5- پس از آن در باره راهی که می‌تواند باعث شود دوباره مشکلات این چنینی پیش نیاید و مسیرهایی که می توانید با یکدیگر پیش بروید تا توقعات تان را بهینه و مدیریت کنید، صحبت کنید.
به‌کرسی‌نشاندن خواسته‌ها به هر قیمتی، ممنوع
زن و شوهر باید به این نتیجه برسند که درست است در زمینه های مختلف با یکدیگر اختلاف و تفاوت دارند اما نیاز نیست به خاطر این تفاوت ها با یکدیگر مشاجره کنند و حرف‌شان را به کرسی بنشانند بلکه باید بتوانند در مسیری درست درباره اختلاف‌شان صحبت کنند و به دنبال ایجاد راه جدید برای حل مشکل باشند.
شرایط را سخت‌تر نکنید
در رفتار با همسر پرتوقع، باید به چند نکته توجه کنید تا شرایط بدتر نشود: بیان محترمانه و بدون توهین و کنایه خواسته‌ها و نیازها مهم است. تا می‌توانید به جای قهر کردن یا فاصله گرفتن هنگام ناراحتی با یکدیگر صحبت کنید. هر روزی که شما یا همسرتان نیاز داشتید کمی تنها باشید یا با دوستان و خانواده خود به تنهایی به گردش بروید، باید این اجازه را به یکدیگر بدهید. همچنین در هر شرایطی به یکدیگر و خانواده هایتان احترام بگذارید.
