فایلهای روتاری درمان ریشه
فایلهای روتاری را میتوان در دو دسته فایلهای با چرخش دائم یا فایلهای رسیپروکال (با حرکت رفت و برگشتی) جای داد. پاکسازی و شکلدهی قدرتمند به انواع روت کانال به کمک فایلهای چرخشی یا رسیپروکال قابل تحقق خواهد بود. در ساخت این فایلها از مواد مختلفی استفاده میشود؛ با این حال شایعترین آنها نیکل-تیتانیوم (NiTi) است.
فایلهای نیکل-تیتانیوم قابلیت خم شدن و سازگاری با شکل کانال عصبکشی را دارا بوده و به راحتی مجدداً به شکل اولیه خود بازمیگردند. اکثر فایلهای درمان ریشه با سری non-cutting به بازار عرضه میشوند و میتوان آنها را برای استفاده مجدد استریلیزه نمود. هنگام انتخاب فایلهای روتاری یا رسیپروکال، یک نکته بسیار مهم این است که حتماً سیستمی که انتخاب میکنید با هندپیس اندوی شما همخوانی داشته باشد.
از نقطه نظر طراحی، فایلهای روتاری به دو دسته ابزارهای landed یا nonlanded طبقه بندی میشوند. هر یک از این دو دسته فواید و محدودیتهای خود را دارند که به آن اشاره میکنیم.
فایلهای روتاری landed با دیوارههای داخلی کانال دندان سایش پیدا کرده و مقاومت جانبی را افزایش میدهد. این امر گشتاور لازم برای چرخش مؤثر فایل را تأمین مینماید. در عوض، فایلهای روتاری nonlanded نیاز به گشتاور کمتری داشته و در برش و شکل دهی در آمادهسازیها کارآمدتر عمل میکنند. با این حال این فایلها قطر نازکتری داشته و تا حدی مقاومتشان در برابر خستگی دورهای پایینتر است.
دندانپزشک بایستی با خطرات و فواید هر یک از سیستمهای روتاری آشنایی داشته و بسته به شرایط از این ابزارها استفاده نماید. برای مثال در مواردی که میخواهید تعداد محدودی درمان ریشه انجام داده و از فایلها چندین مرتبه استفاده کنید، به کارگیری فایلهای landed ضخیمتر که سرعت (در واحد دور بر دقیقه یا RPM) پایینتری دارند توصیه میشود. برای آن دسته از دندانپزشکی که به کرات درمان اندو انجام میدهند و دقت کار برایشان در اولویت قرار دارد، فایلهای nonlanded بهترین گزینه خواهند بود.
بسیاری از سازندگان تجهیزات دندانپزشکی از موتورهای پیشرفته کنترل گشتاور رونمایی کردهاند. این واحدها شانس جداشدگی ناشی از گشتاور بیش از حد را کاهش میدهند. این امر خصوصاً در مراحل اولیه استفاده از فایلهای روتاری مشهود خواهد بود.
علی رغم این موضوع، موتورهای کنترل گشتاور جایگزین تکنیک صحیح و مناسب نبوده و صرفاً به عنوان یک سوپات اطمینان در مواردی که اپراتور فشاری بیش از حد به فایل وارد میکند به کار میروند. در حقیقت بیشتر موارد جداشدن فایلها در زمانی اتفاق میافتند که موتورهای کنترل گشتاور تازه شروع به کار کردهاند. علت این موضوع عدم استفاده صحیح از این ابزارهاست. اگر از این موتورها به درستی استفاده شود، میتوان آنها را یک مزیت مضاعف در نظر آورد.
به علاوه، افراد ماهر و با تجربه اغلب تجربه متفاوتی از استفاده از فایلهای روتاری خواهند داشت. این افراد فایلها را با عمق بیشتر وارد کانال نموده و قادرند از گشتاور بیشتری در حین انجام عملیات استفاده کنند. همچنین این افراد احتیاج کمتری به وسایل و تجهیزات خواهند داشت. این امر در مورد تمامی ابزارهای روتاری صدق میکند.
انواع فایلهای روتاری در دندانپزشکی اینجا بخوانید.
نکات کاربردی درباره استفاده از فایلهای روتاری دندانپزشکی
در ادامه به چند نکته مهم و کاربردی در استفاده از فایلهای روتاری دندانپزشکی اشاره میکنیم. با رعایت این نکات شما میتوانید حداکثر بازدهی را از این ابزارها به دست آورده و ماندگاری آنها را به حداکثر برسانید.
بدیهی است که در هنگام استفاده از فایلهای روتاری بایستی حتماً این ابزارها را با لوبریکانت به کار ببرید. در غیر این صورت نیاز به گشتاوری تا شش الی هفت برابر بیشتر خواهید داشت. شما میتوانید از هر یک از لوبریکانتهای دندانی استاندارد برای این کار استفاده کنید. استفاده از لوبریکانت خصوصاً در آغاز فرآیند بسیار سودبخش است. در ادامه، سدیم هیپوکلریت خود به عنوان یک لوبریکانت و نه به عنوان عامل آزاررسان عمل خواهد کرد.
هرگز سعی نکنید با زور ابزارهای روتاری را به کار ببرید. این کار باعث میشود که تنش مضاعف به تجهیزات شما وارد گردد. برای زمانی که فایل به خوبی در طول کانال پیش نمیرود نیز تمهیداتی تعبیه شده است. گزینه نخست استفاده از یک فایل با اندازه کوچکتر خواهد بود. معمولاً در مواردی که جایگذاری فایل حول انحناها صورت میگیرد، از این روش استفاده میشود. گزینه دیگر این است که فایل را بیرون آورده و مجدداً تلاش کنید. گاهی اوقات میتوان از تیپر کمتر نیز استفاده کرد. همچنین به یاد داشته باشید که میتوانید ابتدا از فایلهای دستی برای تعیین مسیر مورد نظر استفاده نموده و متعاقب آن فایلهای روتاری را به کار برید.
نظم و انسجام محیط کار و برقراری ارتباط مؤثر میان همکاران از جمله دیگر مواردی است که موفقیت درمان را تضمین میکند. یکی از شایعترین علل جدا شدن فایل، مسائل آناتومیک است که موجب گشتاور بیش از حد یا افزایش قابل توجه در خستگی دورهای ابزار میگردد. این امر خصوصاً در زمانی که دو کانال با یکدیگر ادغام شده و به یک کانال مشترک مبدل میگردند بسیار اهمیت دارد.
بنابراین انجام تصویربرداری و ارزیابی کامل پیش از شروع فرآیند درمان ریشه قویاً توصیه میشود. تصویربرداری با اشعه ایکس نباید پس از شکستن ابزار انجام گیرد. توجه به این نکته و انجام تصویربرداری پیش از شروع کار موجب پیشگیری از بروز آسیب به این تجهیزات و متعاقباً آسیب به دندانها میگردد.
در نهایت، فایلهای nonlanded سرعت (RPM) بالاتری داشته و همین امر موجب میشود که نتوان از آنها به مدت طولانی و دفعات زیاد استفاده کرد. البته با توجه به اینکه تمایل بیشتر به استفاده یکبار مصرف از این تجهیزات است، این امر مشکلی را ایجاد نخواهد کرد. اگر میخواهید از فایلهای روتاری چندین مرتبه استفاده کنید، بهتر است به سراغ فایلهای landed با سرعت پایین در حد ۲۵۰ دور بر دقیقه بروید.
در استفاده از فایلهای روتاری دقت داشته باشید که چرخش مداوم تنش را به طور یکنواخت در طول ابزار تقسیم نموده و موجب عدم جداشدن آن در استفاده طولانی مدت میگردد