ماجرای طراحی قدیمی‌ترین باتری جهان توسط ایرانی‌ها
باستان‌شناسان می‌گویند که باتری، ۲ هزار سال پیش در دوره اشکانیان توسط ایرانی‌ها اختراع شده؛ با ماجرای کشف و فناوری‌اش بیشتر آشنا شویم.
کد خبر: ۵۰۸۹۰
تاریخ انتشار: ۲۳ بهمن ۱۴۰۰ - ۱۷:۲۰ - 12 February 2022
وقتی از تمدن پیشرفته ایرانی حرف می‌زنیم، شاید برای بعضی افراد ناملموس باشد. وقتی از تاریخ ایران صحبت می‌کنیم، حرفِ ما فقط افتخار به نماد‌های معروف مثل معماری و قالی و ... نیست بلکه ما از چیزی فراتر سخن می‌گوییم، از یک تمدن که پیشرفته‌ترینِ نوعِ خود در طول تاریخ بوده است. به‌احتمال زیاد تا امروز نشنیده‌اید که اولین باتری جهان با عمری فراتر از دو هزار سال توسط ایرانیان ساخته شده است. البته از قرن نوزدهم میلادی تاکنون، «الکساندر ولتا» به عنوان مخترع باتری معرفی شده است، حال آن که یافته‌های باستان‌شناسی در مناطقی از ایران و عراق نشان داده که حدود دو هزار سال پیش از «ولتا» (۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح)، باتری در ایران در دوره اشکانیان ساخته شده است.
ماجرای کشف این باتری، زمان و محل آن
باتری اشکانیان که با نام‌های «باتری پارتیان» و گاهی «باتری بغداد» در جهان شناخته می‌شود، در سال ۱۹۳۶ توسط «ویلهلم کونیگ» در منطقه «خواجه ربو» در نزدیکی بغداد، حوالی شهر باستانی تیسفون کشف شد. حدود ۸۶ سال قبل، گروهی از کارگران در حال کندوکاو بودند که ناگهان با یک قبر باستانی روبه‌رو شدند. این مقبره پر بود از آثار باستانی! در میان این همه اشیای عتیقه، چند کوزه سفالی قرار داشت که طراحی داخل آن‌ها همه باستان‌شناسان را به شگفتی واداشت! مطالعه درباره این کوزه‌ها آغاز شد تا این که حدود سه سال بعد، یک باستان شناس آلمانی اعلام کرد آن‌ها وسیله‌ای برای ذخیره برق هستند، آن هم در زمانه‌ای که اصلا برقی اختراع نشده بود! بعد‌ها باز هم در این محل کوزه‌های دیگری کشف شد که نشان می‌داد مردم به‌طور گسترده‌ای از این باتری‌ها استفاده می‌کردند. البته در زمانی که امپراتوری اشکانی سر کار بود، بغداد جزئی از کشور ایران بوده و با دقت در شیوه طراحی این کوزه هم معلوم است که کوزه به سبک و سیاق ساسانی ساخته شده است؛ پس نتیجه می‌گیریم قدیمی‌ترین باتری دنیا، ایرانی است.
طراحی پیچیده‌ای پشت این باتری است
احتمالا شما هم با دیدن این باتری، اول از همه فکر می‌کنید که با یک کوزه سفالی ۱۳سانتی‌متری طرف هستید، اما با مشاهده یک لوله فلزی و یک میله آهنی در داخل آن متوجه می‌شوید که یک کوزه معمولی نیست! با برشی عرضی که روی سطح این کوزه به وجود آمده، مشخص شده که در درون این کوزه دو قسمت جداگانه وجود دارد؛ در قسمت اول لایه‌ای از قیر و آسفالت به چشم می‌خورد و در قسمت دوم هم لایه‌ای مسی هست که درست در میانه کوزه قرار گرفته و درون آن میله‌ای آهنی است که قسمت پایانی‌اش از کوزه بیرون آمده است. با دیدن این جزئیات به‌خوبی متوجه می‌شوید که این وسیله چیزی کم از یک باتری ندارد و طراحی پیچیده‌ای پشت آن است. شاید فکر کنید فقط با دیدن این جزئیات حدس زده‌ایم که احتمالا این کوزه یک باتری است، اما اصلا این‌طور نیست، این وسیله دقیقا مثل یک باتری کار می‌کند و می‌تواند یک منبع انرژی باشد. برای این که این وسیله مثل یک باتری شروع به کار کردن کند، باید درون کوزه را پر از محلول الکترولیت کنید. این محلول می‌تواند موادی مثل سرکه یا آب لیمو باشد. در این صورت می‌بینید که انرژی ۱/۱ ولتی ایجاد می‌شود، پس اگر در این شرایط به این مدار، لامپی را وصل کنید لامپ روشن می‌شود!
هدف از ساخت این باتری‌ها مشخص نیست!
با این که باستان‌شناسان، امروزه ساز و کار این باتری را می‌دانند و حتی قدمت آن را هم تخمین زده‌اند، اما هنوز معلوم نیست که مردمان باستان با چه هدفی این باتری را ساخته‌اند و از انرژی به وجود آمده از این باتری چه استفاده‌ای می‌کردند. به گفته برخی محققان نمی‌توانیم با قطعیت بگوییم که هدف مردمان باستان برای ساخت چنین وسیله ای، تولید انرژی بوده است بنابراین هرچند درباره کاربرد‌های این باتری یا پیل یا کوزه اختلاف نظر‌های زیادی وجود دارد، اما در این که این سیستم توانایی تولید جریان الکتریسیته را داشته، شکی وجود ندارد.
منبع: زندگی سلام
