آیاتی که سبب گریه شدید رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) شد
حوزه / در تفاسیرفخررازی، قرطبی و مراغی آمده است: از عایشه پرسیدند: بهترین خاطره‌ای که از رسول خدا صلی الله علیه وآله به یاد داری چیست؟ گفت: تمام کارهای پیامبر شگفت انگیز بود، امّا مهم‌تر از همه برای من، این بود که رسول خدا شبی در منزل من استراحت می‌کرد، هنوز آرام نگرفته بود که از جا برخاست، وضو گرفت...
به گزارش خبرگزاری «حوزه»، استاد محسن قرائتی در تفسیر نور به ارائه «نکات ناب» و «پیام های زیبای آیات قرآن کریم» پرداخته که حوزه نیوز در این نوشتار، آیه ۱۸۹ و ۱۹۰ سوره مبارکه آل عمران را در قالب مجموعه «قطره ای از دریا» ارائه می‌نماید.
- آیه ۱۸۹
وَ لِلَّهِ مُلْکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اللَّهُ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ
- ترجمه
و حکومت آسمان‌ها و زمین برای خداست و خداوند بر هر کاری تواناست.
- نکته‌ها
حکومت خداوند نسبت به جهان، حقیقی است نه اعتباری؛ چون وجود و بقای هرچیز تنها به دست اوست. برای ایجاد می‌فرماید: «کن فیکون »[۲۱۱] و برای محو می‌فرماید: «إن یشأ یذهبکم و یأت بخلقٍ جدید »[۲۱۲]
حکومت خداوند دائمی و همیشگی است، ولی حکومت‌های غیرالهی چند صباحی بیش نیست. «تلک الایام نداولها بین الناس »[۲۱۳] آری، این نوع حکومت حقیقی و دائمی تنها در انحصار خداوند است. «وللّه مُلکُ السموات والارض»
- پیام‌ها
۱- در قرآن هرجا سخن از حاکمیّت الهی است، آسمان‌ها قبل از زمین مطرح شده و این نشانگر وسعت و عظمت آسمان هاست. «ملک السموات والارض»
۲- بسیارند افرادی که حکومت در دست آنهاست، ولی نمی‌توانند به خواسته‌های خود جامه‌ی تحقّق بپوشانند، ولی خداوند هم حکومت دارد و هم بر هر کاری قادر است. «ملک السموات… علی کل شیء ءٍ قدیر»
***********************
- آیه ۱۹۰
إِنَّ فی خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّیْلِ وَ النَّهارِ لَآیاتٍ لِأُولِی الْأَلْبابِ
- ترجمه
همانا در آفرینش آسمان‌ها و زمین و در پیِ یکدیگر آمدن شب و روز، نشانه‌هایی (از علم، رحمت، قدرت، مالکیّت، حاکمیّت و تدبیر خداوند) برای خردمندان است.
- نکته‌ها
در تفاسیر فخررازی، قرطبی و مراغی آمده است: از عایشه پرسیدند: بهترین خاطره‌ای که از رسول خدا صلی الله علیه وآله به یاد داری چیست؟ گفت: تمام کارهای پیامبر شگفت انگیز بود، امّا مهم‌تر از همه برای من، این بود که رسول خدا شبی در منزل من استراحت می‌کرد، هنوز آرام نگرفته بود که از جا برخاست، وضو گرفت و به نماز ایستاد و بقدری گریه کرد که جلو لباسش تر شد، بعد به سجده رفت و به اندازه‌ای گریه کرد که زمین تر شد. صبح که بلال آمد سبب این همه گریه را پرسید، فرمود: دیشب آیاتی از قرآن بر من نازل شده است. آنگاه آیات ۱۹۰ تا ۱۹۴ سوره آل عمران را قرائت کرد و فرمود: وای برکسی که این آیات را بخواند و فکر نکند.
در تفسیر کبیر فخررازی و مجمع البیان از حضرت علی علیه السلام نقل شده است که فرمود: رسول خدا صلی الله علیه وآله همواره قبل از نماز شب این آیات را می‌خواند و در احادیث سفارش شده است که ما نیز این آیات را بخوانیم.
در تفسیر نمونه از «نوف بکّالی» صحابه‌ی خاصّ حضرت علی علیه السلام نقل شده است که شبی خدمت حضرت علی علیه السلام بودم. امام از بستر بلند شد و این آیات را خواند. سپس از من پرسید: خوابی یا بیدار؟ عرض کردم بیدارم. فرمود: خوشا به حال کسانی که آلودگی‌های زمین را پذیرا نگشتند و در آسمان‌ها سیر می‌کنند.
کلمه «اَلباب» جمع «لُبّ» به معنای عقل خالص و دور از وهم و خیال است.
- پیام‌ها
۱- آفرینش جهان، هدفدار است. «خلق السموات… لایات لاولی الالباب»
۲- هستی شناسی، مقدّمه ی خداشناسی است. «خلق السموات…لایات»
برگ درختانِ سبز، در نظر هوشیار هر ورقش دفتری است، معرفت کردگار
۳- اختلاف ساعات شب و روز در طول سال، در نظر خردمندان تصادفی نیست. «و اختلاف اللیل و النّهار لَایات»
۴- قرآن، مردم را به تفکّر در آفرینش ترغیب می‌کند. «خلق… لَایات لاولی الالباب»
۵ - هرکه خردمندتر است باید نشانه‌های بیشتری را دریابد. «لَایات لاولی الالباب»
۶- آفرینش، پر از راز و رمز و ظرافت و دقّت است که تنها خردمندان به درک آن راه دارند. «لَایات لاولی الالباب»
پی نوشت‌ها:
۲۱۱) بقره، ۱۱۷.
۲۱۲) فاطر، ۱۶.
۲۱۳) آل عمران، ۱۴۰.
