اهمیت جشنواره فیلم ونیز در چیست؟

تهران- ایرنا- هفتادو هشتمین دوره از «جشنواره فیلم ونیز» به عنوان سرآغازی بر فصل جوایز سینمایی آغاز به کار کرد؛ جشنواره‌ای که برندگان آن می‌توانند در دیگر رویدادهای سینمایی سال مانند اسکار نیز مطرح شوند.

به گزارش روز شنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا، هفتاد و هشتمین دوره جشنواره فیلم ونیز از روز ۱ سپتامبر (۱۰ شهریور ۱۴۰۰) با نمایش فیلم مادران موازی به کارگردانی پدرو آلمودوار در جزیره لیدو آغاز به کار کرد و تا ۱۱ سپتامبر (۲۰ شهریور) به کار خود ادامه می‌دهد. این جشنواره در پنج سال گذشته نقش ماشه آغاز مسابقه برای فصل جوایز سینمایی را ایفا کرده و امسال قرار است از فیلم های مورد انتظاری چون فیلم علمی-تخیلی تل ماسه از استودیو برادران وارنر و فیلم احساسی و درام قدرت سگ ساخته نتفلیکس رونمایی کند.

جشنواره ونیز امسال نیز می‌تواند نقطه آغاز فصل رقابت‌های سینمایی باشد که با توجه به برگزاری مراسم اهدای جوایز اسکار در ۲۷ مارس (۷ فروردین ۱۴۰۰)، سنگین و طولانی خواهد بود.  

اگرچه در بیست سال گذشته تنها دو بار، یک بار در مورد فیلم شکل آب و یک بار در مورد فیلم سرزمین خانه‌به‌دوش‌ها، برنده شیرطلایی بالاترین جایزه جشنواره ونیز با برنده جایزه اسکار بهترین فیلم یکی شده، جشنواره ونیز همواره ویترین نمایش فیلم‌هایی بوده که به نامزدی برای اسکار بهترین فیلم رسیدند. 

از جمله این فیلم‌ها می‌توان به فیلم اسپات لایت که برنده اسکار شد، ورود و لالالند در سال ۲۰۱۶، فیلم‌های شکل آب و سه بیلبورد خارج از ابینگ، میزوری در سال ۲۰۱۷، سوگلی و روما در سال ۲۰۱۸ و جوکر و داستان ازدواج در سال ۲۰۱۹ اشاره کرد. به علاوه از سال ۲۰۰۹ که تعداد نامزدهای اسکار به ۱۰ فیلم افزایش یافت، فیلم بِردمَن پس از اکران در ونیز جایزه اسکار بهترین فیلم را از آن خود کرد و فیلم‌ جاذبه با وجود این که در بخش غیررقابتی ونیز به نمایش درآمده بود در سال ۲۰۱۴ و فیلم فیلومنا در سال ۲۰۱۳ نامزد اسکار شدند.  

چرا جشنواره ونیز شروع خوبی برای درخشش در فصل جوایز سینمایی است؟

تمرکز فهرست فیلم‌های بخش رقابتی این جشنواره در سال‌های اخیر از فیلم‌های اروپایی و مستقل به سمت فیلم‌های مخاطب پسند تغییر کرده است. به علاوه، از آنجا که آکادمی اسکار قصد ایجاد تنوع در بین اعضای خود بسته، استودیوهای فیلمسازی نیز متوجه این موضوع شده و در تلاش اند تا برخی فیلم های خود را که از مدعیان سنتی جوایز سینمایی نیستند، در جزیره لیدو رونمایی کنند.

در این دوره از جشنواره فیلم ونیز، ۲۱ فیلم برای جلب نظر هیات داورانی که بونگ جون هون، فیلمساز معروف کره‌ای ریاست آن را برعهده دارد و از ۶ بازیگر، فیلمنامه نویس و کارگردان دیگر تشکیل شده، با هم رقابت خواهند کرد و میزان استقبال از این فیلم‌ها بدون شک سرنوشت فصل جوایز سینمایی را رقم خواهد زد.

نتفلیکس در هفتادوهشتمین جشنواره فیلم ونیز، سه نماینده دارد که ظاهرا قدرترین آنها فیلم قدرت سگ به کارگردانی جین کمپیون کارگردان برنده جایزه اسکار و بازی بندیکت کامبربچ و کرستین دانست است. از اعتمادی که نتفلیکس به این فیلم دارد همین بس که فیلم قدرت سگ تنها فیلمی است که در هر چهار جشنواره مهم پاییزی از جمله جشنواره تلوراید، تورنتو و نیویورک به نمایش درخواهد آمد.

قدرت سگ پس از فیلم ستاره درخشان که در سال ۲۰۰۹ اکران شد، اولین فیلم بلند کمپیون است که در سال ۱۹۹۳ با فیلم پیانو به دومین زن نامزد جایزه بهترین کارگردانی در تاریخ اسکار تبدیل شد. علاوه بر فیلم جدید کمپیون، فیلم دست خدا به کارگردانی پائولو سورنتینو کارگردان ایتالیایی و فیلم دختر گمشده که اولین تجربه کارگردانی مگی جیلنهال است، در جشنواره ونیز امسال به عنوان نمایندگان نتفلیکس در مرکز توجهات قرار خواهند گرفت. 

استودیو فیلمسازی سونی نیز در جشنواره فیلم ونیز امسال فیلم مادران موازی به نویسندگی و کارگردانی پدرو آلمودوار و بازی پنه لوپه کروز را دارد. آلمودوار در سال ۲۰۰۰ با فیلم همه چیز درباره مادرم برنده اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان شد و سه نامزدی دیگر برای کشور اسپانیا به ارمغان آورد.

جشنواره ونیز اما تنها به اهدای جایزه بهترین فیلم به استودیوهای فیلمسازی خلاصه نمی‌شود و هنر بازیگری را نیز در آن تجلیل می‌شود. این جاست که نوبت به جایزه جام ولپی (Volpi Cup) برای بهترین بازیگر مرد و بهترین بازیگر زن می‌رسد.

در شاخه جایزه بهترین بازیگر زن، در بیست سال گذشته، ۳ نفر از برندگان جام ولپی برنده اسکار بهترین بازیگری نیز شدند: هلن میرن برای فیلم ملکه، اما استون برای لالالند و اولیویا کلمن برای فیلم سوگلی.

چهار برنده دیگر این جام نیز بین نامزدهای اسکار بهترین بازیگر نقش اول و نقش مکمل زن راه یافتند که از جدیدترین موارد می‌توان به ونسا کربی برای فیلم تکه‌های یک زن اشاره کرد.

با توجه به حرف و حدیث‌های اولیه، کریستین استوارت بازیگر ۳۱ ساله آمریکایی که امسال با نقش پرنسس دایانا در فیلم اسپنسر به جشنواره ونیز امده شانس بالایی برای دریافت جام ولپی دارد. کلمن نیز برای بازی در فیلم دختر گمشده شانس برد این جایزه را دارد؛ تاکنون تنها سه بازیگر به نام‌های والریا گالینو، ایزابل هوپر و شرلی مک لین موفق شده‌اند دوبار این جام را دریافت کنند.

اما در بین برندگان جام ولپی برای بهترین بازیگر مرد و برندگان جایزه اسکار در این بخش ارتباط چندانی نمی‌توان یافت. تاکنون تنها دو بار برندگان این دو جایزه با هم تلاقی داشتند یک بار در مورد فردریک مارچ برای بازی در فیلم دکتر جکیل و آقای هاید در سال ۱۹۳۲ و یک بار در مورد پاول مونی برای بازی در داستان لویی پاستور در سال ۱۹۳۶. اگر بخش نامزدها را هم در نظر بگیریم، در یک دهه گذشته تنها ویلم دفو در سال ۲۰۱۸ برای فیلم بر دروازه ابدیت و فیلیپ سیمور هافمن و خواکین فینیکس در سال ۲۰۱۲ برای بازی در فیلم استاد از برد جام ولپی آمدند و نامزد جایزه اسکار بهترین بازیگر مرد شدند. حالا بندیکت کامبربچ برای بازی در فیلم قدرت سگ و تونی سرویلو برای بازی در فیلم دست خدا چشم به چنین موقعیتی دوخته اند.

جشنواره ونیز تنها به بخش رقابتی این رویداد خلاصه نمی‌شود و بخش خارج رقابت نیز اهمیت زیادی دارد. فیلم تل ماسه به کارگردانی دنی ویلنوو پس از یک تاخیر طولانی به دلیل شیوع کرونا سرانجام برای اولین بار در جشنواره ونیز رونمایی شد. فیلم جاذبه یکی از فیلم‌هایی بود که در بخش غیررقابتی ونیز به نمایش درآمدند و هفت اسکار از جمله اسکار بهترین فیلم را برد. فیلم تل ماسه می‌تواند مسیر مشابهی را در پیش داشته باشد؛ از دیگر فیلم‌های مهمی که در بخش خارج رقابت جشنواره ونیز به نمایش درخواهند آمد می‌توان به فیلم آخرین دوئل ساخته ریدلی اسکات، دیشب در سوهو ساخته ادگار رایت و هنری پیر به کارگردانی پاتسی پونکریولی اشاره کرد.

سینمای ایران برای اولین بار در ۹ سال گذشته در بخش رقابتی جشنواره ونیز نماینده‌ای ندارد اما فیلم زالاوا ساخته ارسلان امیری در بخش مستقل هفته منتقدان به نمایش گذاشته می‌شود و شهرام مکری کارگردان مطرح ایرانی یکی از داوران بخش افق های این جشنواره است.