عوامل تضعیف و تقویت درجه ایمان
برخی موارد، ایمان انسان را ضعیف میکند و برخی اعمال، درجات ایمان را افزایش میدهد، حسد ایمان را میخورد و نابود میکند همچنان که آتش هیزمهای خشک را میسوزاند و نابود میکند، همچنین بنا بر روایات اسلامی، یکی از آثار عجب این است که ایمان را فاسد میکند همانطور که سرکه عسل را فاسد میکند.
حجتالاسلام والمسلمین محمد همتیان در جلسه درس اخلاق طلاب مراکز و مدارس علمیه جامعه الزهرا(س) که در تالار بیداری اسلامی برگزار شد، به فرازهای اول دعای مکارم الاخلاق اشاره کرد و اظهار داشت: امام سجاد علیهالسلام در فراز اول این دعا، بعد از درود بر پیامبر و آل پیامبر سه خواسته را به خداوند مطرح میکند.
وی افزود: امام سجاد علیهالسلام در این فراز میفرمایند: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ بَلِّغْ بِإِیمَانِی أَکْمَلَ الْإِیمَانِ، وَ اجْعَلْ یَقِینِی أَفْضَلَ الْیَقِینِ وَ انْتَهِ بِنِیَّتِی إِلَى أَحْسَنِ النِّیَّاتِ، وَ بِعَمَلِی إِلَى أَحْسَنِ الْأَعْمَالِ؛ خدایا، بر محمد و آل او درود فرست، و ایمان من را به کاملترین (درجۀ) ایمان برسان، و یقینم را برترین یقین قرار ده. و نیّتم را به انتهای زیباترین نیّتها برسان، و عملم را به زیباترین اعمال».
این استاد اخلاق حوزه اظهار داشت: امام سجاد علیهالسلام در دعاهای خود، آداب دعا کردن را به ما میآموزد که وقتی میخواهیم دعا کنیم بر پیامبر و آل پیامبر(علیهمالسلام) درود بفرستیم. حجتالاسلاموالمسلمین همتیان تصریح کرد: اگر قبل و بعد از دعا این ذکر مقدس را بگوییم، سرّ اینکه قبل و بعد از دعا، این ذکر مقدس را بگوییم این است که وقتی بر پیامبر و آل پیامبر علیهمالسلام درود میفرستیم، خداوند این دعا را مستجاب میکند و وقتی بعد از دعا هم این ذکر را بگوییم خداوند دعای بعد را هم مستجاب میکند.
وی ادامه داد: وقتی خواستههای خود را بین دو دعای مستجاب مطرح کنیم، از کرم خداوند به دور است که دعای اول و آخر را بپذیرد و دعای وسط را نپذیرد. وی بیان داشت: وقتی اول وقت به نماز بایستید این ساعتی است که قطب عالم امکان و حجت الهی به نماز ایستاده و نماز شما با نماز حجت خدا بالا میرود، بنابراین نماز شما هم ارزش پیدا میکند و خداوند نماز شما را هم در کنار نماز آن حضرت میپذیرد.
حجتالاسلاموالمسلمین همتیان تصریح کرد: وقتی ما در جوار انوار اهل بیت علیهمالسلام قرار بگیریم نورانی میشویم دعای ما هم وقتی در جوار دعای اهل بیت علیهمالسلام قرار گیرد ارزش پیدا میکند و مورد استجابت قرار میگیرد. قائم مقام معاون تهذیب حوزه های علمیه در ادامه به فراز اول دعای مکارم الاخلاق اشاره کرد و گفت: امام سجاد(علیهالسلام) در این دعا اولین درخواست خود را ایمان کامل مطرح میکنند و میفرمایند: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ بَلِّغْ بِإِیمَانِی أَكْمَلَ الْإِیمَانِ؛ خدایا بر محمد و آلش درود بفرست و ایمانم را به کاملترین درجه ایمان برسان».
وی یادآور شد: برخی موارد، ایمان انسان را ضعیف میکند و برخی اعمال، درجات ایمان را افزایش میدهد، حسد ایمان را میخورد و نابود میکند همچنان که آتش هیزمهای خشک را میسوزاند و نابود میکند، همچنین بنا بر روایات اسلامی، یکی از اثرات عجب این است که ایمان را فاسد میکند همانطور که سرکه عسل را فاسد میکند. حجتالاسلاموالمسلمین همتیان با تصریح بر اینکه تلاش کنیم خودبینی، حسد و خودپسندی را از خود دور کنیم، گفت: یکی از مواردی که ایمان را ضعیف میکند، دروغ است، کسی که دروغ بگوید دل او جای ایمان نیست.
وی با بیان اینکه صبر ایمان ر ازیاد میکند، عنوان کرد: امام علی علیهالسلام میفرمایند: «عَلَیْكُمْ بِالصَّبْرِ فَإِنَّ الصَّبْرَ مِنَ الْإِیمَانِ كَالرَّأْسِ مِنَ الْجَسَدِ وَ لَا خَیْرَ فِی جَسَدٍ لَا رَأْسَ مَعَهُ وَ لَا [خَیْرَ] فِی إِیمَانٍ لَا صَبْرَ مَعَه؛ همواره صبر پیشه کنید که صبر در ایمان مانند سر در بدن است. بدنی که سر نداشته باشد خیری در آن نیست و ایمانی که صبر نداشته باشد نیز خیر ندارد».
قائم مقام معاون تهذیب حوزه های علمیه تصریح کرد: اگر صبر نباشد ایمان نمی تواند ادامه حیات دهد، به همین خاطر خداوند در سوره العصر پس از چهار تأکید، انسان را به صبر سفارش میکند؛ اگر انسان میخواهد حق باور باشد باید صبر باشد. حجتالاسلاموالمسلمین همتیان تأکید کرد: در برخی روایات، حسن خلق به عنوان رأس الایمان معرفی شده است و اگر فرد میخواهد ایمانش ثابت باشد باید حسن خلق داشته باشد، بداخلاقی آفت ایمان و مجالست با خوبان و بزرگان مقرب ایمان است.
وی اضافه کرد: خداوند در آیه ۲ سوره انفال درباره مؤمنان میفرماید: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ إِذَا ذُكِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِیمَانًا وَعَلَى رَبِّهِمْ یَتَوَكَّلُونَ؛ مؤمنان کسانی هستند که چون نام خدا برده شود خوف بر دلهاشان چیره گردد و چون آیات خدا بر آنان خوانده شود ایمانشان افزون گردد و بر پروردگارشان توکل میکنند». وی عنوان کرد: اولین درجه ایمان این است که انسان در مقابل گناه ناراحت شود و اعلام تنفر کند؛ انسان با ایمان وقتی با صحنه گناه روبرو شد، احساس مسئولیت میکند.
حجتالاسلاموالمسلمین همتیان اظهار داشت: امام سجاد علیهالسلام از خداوند میخواهد که ایمان خود را به کاملترین درجه برساند، ما باید در این میراث ارزشمند که به عنوان دعا و مناجات و ذکرها از اهل بیت علیهمالسلام به ما رسیده دقت کنیم که اهل بیت علیهمالسلام از خدا در این دعاها چه میخواستند. این استاد اخلاق حوزه با بیان اینکه ایمان به عنوان یک سرمایه ارزشمند باید مورد توجه قرار گیرد، گفت: در جلسه قبل گفته شد که ایمان یک منشأ و مرکزی در جان انسان دارد، ایمانی که احتیاج به استدالال ندارد و از دل انسان و از جان انسان سرچشمه میگیرد.
قائم مقام معاون تهذیب حوزه های علمیه با اشاره به اینکه ایمانی که امام سجاد علیهالسلام از خداوند درخواست میکنند، ایمان قلبی و عاطفی است، افزود: اگر ایمان مبتنی بر استدلال باشد بر زندگی انسان تأثیری نخواهد داشت، اما ایمان قلبی و عاطفی یعنی انسان، خداوند را در دل و جان خود بیابد. حجتالاسلاموالمسلمین همتیان با تصریح بر اینکه ایمان قلبی و عاطفی از دل و جان انسان سرچشمه میگیرد، تأکید کرد: وقتی انسان خداوند را باور کرد با هیچ چیز نمی توان خداوند را از او جدا کرد و در عالم برزخ هم خدا با او است، زیرا آنچه که در دل ریشه داشت و ملکه انسان و در ذات انسان شد، از انسان جدا نمیشود.
وی در پایان با بیان اینکه محبت به اهل بیت علیهمالسلام را در دل و جان خود قرار دهید، به طلاب توصیه کرد: شما طلاب باید بر ایمان عاطفی خود کار کنید و وقت بیشتری برای نماز شب بیدار بمانید و به دل خود توجه داشته باشد.
منبع: خبرگزاری رسمی حوزه