بنام خدا
شیعه و اندیشه تقریب
شیعه و سنی غوغای ساختگی(بخش دوم)
ادامه مطالب قبلی....
استاد فتحی یکن معتقد است نواب از بزرگ‌ترین شهدای إخوان به حساب میآید و او یارانش «به کاروان شهیدان پیوستند، شهیدانی جاویدان که خون پاکشان چراغی خواهد بود که راه آزادی و فداکاری را برای نسل‌های آینده روشن می‌کند.»
استاد فتحییکن پس از به رسمیت شناخته شدن اسرائیل توسط شاه ایران می‌گوید: «عرب‌ها باید در ایران در جستجوی نواب و برادران نواب باشند… ولی کشورهای عربی تاکنون این را درک نکردهاند»
استاد عبدالمجید الزندانی، دبیرکل سابق إخوان المسلمین در یمن شمالی و شمار فراوانی از اخوان یمن شیعه بودند.
به موضوع «مجمع تقریب» و سخن عضو برجسته آن، شیخ محمود شلتوت شیخ الأزهر بر می‌گردیم که می‌گوید: «من به فکر تقریب به عنوان یک خط مشی صحیح ایمان آوردم و از روز اول در جماعت آن سهیم شدم.»
سپس می‌گوید: «الازهر شریف اکنون به حکم اصل (اصل تقریب میان پیروان مذاهب) گردن مینهد و مقرر میدارد که فقه مذاهب اسلامی از سنی گرفته تا شیعه را بررسی کند؛ بگونه‌ای که بر دلیل و برهان استوار و از تعصب به این و آن خالی باشد» وی سپس ادامه میدهد: «کاش میتوانستم درباره جلسات دارالتقریب سخن بگویم. آنگاه که مصری در کنار ایرانی یا لبنانی یا عراقی یا پاکستانی یا دیگران از سایر ملل اسلامی مینشینند، حنفی و مالکی و شافعی و حنبلی در کنار امامی و زیدی گرد یک میز مینشینند و صداهایی به گوش میرسد که در آن علم، تصوف و فقه است و افزون بر این در آن روحیه اخوت، طعم مودت، محبت و همکاری در عرصه علم و عرفان است»
شیخ شلتوت اشاره می‌کند که برخی به گمان اینکه هدف از تقریب، لغو مذاهب یا ادغام آن‌ها در یکدیگر است، با این فکر به ستیز برخاستند: «افراد تنگنظر با این اندیشه‌ستیز کردند، همچنان که گروه دیگری از غرضورزان بدخواه با آن جنگیدند. هیچ امتی از این گونه افراد خالی نیست. آنان که تضمین بقا و معیشت خود را در تفرقه مییابند با آن جنگیدند، و افراد بددل و اهل هوا و هوس و گرایش‌های خاص با آن مبارزه کردند؛ این‌ها و آن‌ها کسانی هستند که قلم خود را به سیاست‌های تفرقهافکن میفروشند! سیاست‌هایی که با شیوههای مستقیم و غیرمستقیم با هر حرکت اصلاحی مبارزه می‌کنند و در مقابل هر کاری که باعث اتحاد مسلمانان است میایستند».
شیخ شلتوت در فتوای خود درباره مذهب تشیع می‌گوید: «مذهب جعفری مشهور به مذهب شیعه اثناعشری، مذهبی است که همچون سایر مذاهب اهل سنت، عمل به آن شرعاً جایز است و مسلمانان باید این را بدانند و از تعصب ناحق نسبت به مذاهب خاص رهایی یابند».
علاوه بر جمعیت تقریب، شمار بسیاری از اندیشمندان مسلمان از تقریب حمایت می‌کنند. شیخ محمد غزالی (اندیشمند معاصر اهل سنت و از رهبران إخوان المسلمین) می‌گوید: «اعتقادات نیز به آشفتگی سیاست و حکومت دچار شد، زیرا شهوت برتری جویی و انحصارطلبی به زور چیزهایی وارد آن کرد که از آن نیست و از آن پس مسلمانان به دو بخش بزرگ شیعه و سنی تقسیم شدند، با اینکه هر دو گروه به خدای یکتا و به رسالت محمد (ص) ایمان دارند»
وی میافزاید: «با اینکه من در بسیاری از احکام، نظری برخلاف شیعه دارم، ولی معتقد نیستم که هر کس با نظرم مخالفت کند گناهکار است، موضع من در قبال برخی از آرای فقهی رایج در میان اهل سنت نیز همین است.»
وی در جای دیگر از کتاب خود می‌گوید: «سرانجام شکاف میان شیعه و سنی را به اصول عقیده ربط دادند! تا دین یکپارچه، دو پاره شود و امت واحد به دو شعبه منشعب شود و هر یک در کمین دیگری، بلکه در انتظار مرگ او بنشیند! هر کس حتی اگر با یک کلمه به این دودستگی کمک کند، آیه زیر شامل حال او میشود: «کسانی که دین خود را فرقه فرقه کردند و دستهدسته شدند، تو را با آن‌ها کاری نیست. کار (مجازات) آن‌ها با خداست. و خدا آنان را به کارهایی که میکردند خواهد کرد» [سوره انعام / ۱۵۹]»
شیخ غزالی میافزاید: «در عرصه فقه تطبیقی (مقایسهای) وقتی إشکال و اختلاف فقهی را که بین این یا آن نظر و بین صحیح یا ضعیف شمردن یک حدیث پیش میآید، بررسی میکنیم، میبینیم که فاصله میان شیعه و سنی به همان مقدار است که بین مذهب فقهی ابوحنیفه با مذهب فقهی مالکی یا شافعی وجود دارد… ما همه را در جستجوی حقیقت یکسان میبینیم، هر چند شیوه ها متفاوت است»
وی در کتاب «نظرات فی القرآن» نیز سخنان یکی از علمای شیعه را میآورد و در حاشیه درباره‌اش می‌گوید: «او از فقها و ادبای بزرگ شیعه است. تمام سخنان وی را می‌آوریم زیرا برخی ناپختگان گمان می‌کنند که شیعیان از اسلام بیگانهاند» نیز در جای دیگر همان کتاب هنگام معرفی یک عالم دیگر شیعه (هبه الدین حسینی) می‌گوید: «او از علمای گرانقدر شیعه است و ما عمداً خلاصه سخنش را می‌آوریم تا برای خواننده مسلمان بلندای درک این عالم نسبت به ماهیت اعجاز قرآن و میزان احترام و تقدیس شیعیان نسبت به کتاب خدا روشن شود».
دکتر صبحی الصالح می‌گوید: «در احادیث امامان شیعه جز آنچه موافق سنت پیامبر است، روایت نشده است.» سپس میافزاید: «سنت پیامبر پس از کتاب خدا جایگاه بزرگی نزد آنان دارد».
استاد سعید حوی نیز در ضمن بحث درباره تقسیمات اداری دارالاسلام می‌گوید: «اسلام از مذاهب فقهی و اعتقادی تشکیل شده، و هر مذهب بر منطقهای چیره است. چه مانع شرعی وجود دارد که این امر در تقسیمبندیهای اداری مورد توجه قرار گیرد؟! یعنی منطقهای که زبان واحدی دارد باید یک ایالت داشته باشد. منطقه شیعینشین باید یک ایالت باشد و هر منطقه که دارای مذهب فقهی واحد است باید یک ایالت باشد و هر ایالت حکمران خود را انتخاب کند و در عین حال زیرنظر حکومت مرکزی قرار گیرد».
دکتر مصطفی شکعه نیز می‌گوید: «شیعیان دوازده امامی همین اکثریت شیعیان هستند که در بین ما زندگی می‌کنند و ما اهل سنت با آنان روابط محبت آمیز داریم»
شیخ محمد ابوزهره نیز در کتاب تاریخ المذاهب الاسلامیه می‌گوید: «بی شک شیعه یک فرقه اسلامی است. البته فرقههایی چون سبائیه که قائل به الوهیت علی (ع) هستند و… را باید از شیعه جدا بدانیم (معلوم است که سبئیه در نظر شیعه کافرند) و شکی نیست که تمام اعتقادات شیعه براساس نص قرآن یا احادیث منسوب به پیامبر است». وی همچنین می‌گوید: «آن‌ها به همسایگان سنی خود مهر میورزند» دکتر عبدالکریم زیدان (از إخوان المسلمین عراق) مینویسد: «اختلاف میان فقه شیعه جعفری و مذاهب دیگر، در حد اختلافات جزئی و طبیعی بین هر مذهب با مذهب دیگر است»
استاد سالم بهنساوی که یکی از اندیشمندان اخوان است در کتاب «السنه المفتری علیها»، در پاسخ به کسانی که ادعا می‌کنند شیعیان قرآنی غیر از قرآن اهل سنت دارند می‌گوید: «قرآن موجود در بین اهل سنت همان است که در مساجد و خانههای شیعیان موجود است.» و نیز می‌گوید: «شیعیان جعفری (اثناعشری) اعتقاد دارند هر کس قرآن را که امت از صدر اسلام بر سر آن اتفاقنظر دارند تحریف کند کافر است» وی ادعاهای محب الدین خطیب و احسان ظهیر درباره عقیده شیعه به تحریف قرآن را با استناد به نظرات علمای شیعه رد می‌کند. از جمله از آیت الله خوئی نقل می‌کند: «آنچه میان مسلمانان شناخته شده است این است که تحریفی در قرآن واقع نشده است و آنچه در دست داریم تمامی قرآن است که بر پیامبر اکرم (ص) نازل شده است» و از شیخ محمدرضا مظفر نقل می‌کند: «آنچه اکنون در دست داریم و تلاوت میکنیم همان قرآنی است که بر پیامبر نازل شده و هر کس جز این ادعا کند دروغگو، مغلطه گو یا مشکوک است». سپس از امام کاشف الغطاء نقل می‌کند که علمای شیعه اتفاق نظر دارند که تحریفی در قرآن رخ نداده است.
استاد انور جندی در کتاب الاسلام و حرکه التاریخ می‌گوید: «تاریخ اسلام سرشار از اختلافات و مناقشات فکری و کشمکش سیاسی میان اهل سنت و شیعه است. تجاوزگران بیگانه از جنگ‌های صلیبی تا به امروز کوشیدند تا به اختلاف دامن بزنند و تأثیرات آن را عمق ببخشند تا وحدت جهان اسلام تحقق نیابد. از این رو جریان غرب‌گرا در پی تفرقه میان اهل سنت و شیعه و برانگیختن دشمنی میان آن‌ها بود» وی می‌گوید: «اختلاف میان سنی و شیعی در حقیقت بیش از اختلاف میان مذاهب چهارگانه اهل سنت نیست»
استاد سمیع عاطف الزین در مقدمه کتاب «المسلمون… من هم؟» می‌گوید: «آنچه موجب تألیف این کتاب شد، دو دستگی کورکورانه ایست که امروزه در جامعه ما پدید آمده است؛ به ویژه دودستگی میان مسلمان شیعی و مسلمان سنی که میبایست با محو جهل، محو میشد، ولی متأسفانه همچنان در دل‌های بیمار ریشه دارد زیرا منشأ آن همان طبقه‌ای‌ست که با ایجاد نفاق بر جهان اسلام حکومت کرده و دشمن دین است» وی معتقد است اختلاف تسنن و تشیع هرگز بر سر اصل قرآن و سنت نبوده، بلکه اختلاف تنها بر سر فهم از قرآن و سنت بوده است. وی در پایان می‌گوید: «باید روحیه منفور فرقهگرایی را محو کنیم و راه را بر کسانی که کینه دینی را ترویج می‌کنند ببندیم تا مسلمانان همانند گذشته به یک گروه واحد، همکار و دوستدار یکدیگر بدل شوند»
ابوالحسن ندوی نیز آرزو میکرد که میان شیعه و سنی نزدیکی ایجاد کند. وی می‌گوید: «اگر نزدیکی و تقریب بین شیعه و سنی انجام شود انقلابی بینظیر در تاریخ تجدید اندیشه اسلامی ایجاد خواهد شد» استاد صابر طعیمه می‌گوید: «میان شیعه و سنی در اصول کلی اختلافی نیست… اختلاف تنها بر سر فروع است که شبیه به اختلاف میان خود مذاهب اهل تسنن (شافعی، حنبلی و…) می‌باشد…. حق اینست که تسنن و تشیع دو مذهب از مذاهب اسلام هستند که هر دو از کتاب خدا و سنت پیامبر الهام میگیرند»
«استاد عبدالوهاب خلاف» در بحث خود درباره اصل إجماع می‌گوید: «إجماع چهار رکن دارد… دومین رکن اینست که همه مجتهدان در خصوص واقعه و در زمان وقوع آن، صرفنظر از کشور، نژاد یا فرقه‌شان، بر سر حکم شرعی اتفاق کنند. پس اگر در مورد موضوعی تنها مجتهدان حرمین یا تنها مجتهدان عراق… یا مجتهدان اهل سنت، بدون مجتهدان شیعه، توافق کنند، شرعاً إجماع منعقد نمیشود»
استاد احمد ابراهیم بیک، در کتاب «علم اصول الفقه» می‌گوید: «شیعه امامیه مسلمانند و به خدا و پیامبر و قرآن و به تمام آنچه محمد (ص) آورده ایمان دارند. مذهب آن‌ها بر سرزمین ایران حکمفرماست» نیز می‌گوید: «از میان شیعیان در دورانهای قدیم و معاصر، فقهای بسیار بزرگ و دانشمندانی در علوم و فنون مختلف برخاسته اند. آنان ژرفاندیش و دارای اطلاعات وسیعی هستند و تألیفات‌شان سر به صد‌ها هزار میزند
نویسنده: شهید دکتر فتحی شقاقی ترجمه: استاد سیدهادی خسروشاهی
منبع: پایگاه شیعه شناسی
