پاسخ امام (ع) به چند پرسش
پرسیدند:خدا چگونه و کجاست؟
امام فرمود:اساسا این تصوری غلط است، زیرا خداوند مکان را آفرید و خود مکان نداشت، و چگونگی ها را خلق کرد و خود از چگونگی (و ترکیب) بر کنار بود، پس خدا با چگونگی و مکان شناخته نمی شود، و به حس در نمی آید، و به چیزی قیاس و تشبیه نمی گردد.
[51]
- چه زمانی خدا بوجود آمده است؟
امام - بگو چه زمانی نبوده تا بگویم چه وقت بوجود آمده است.
- چه دلیلی بر حدوث جهان (یعنی اینکه جهان قبلا نبوده و مخلوق است) وجود دارد؟
امام - نبودی سپس بوجود آمدی، و خود می دانی که خود را نیافریده یی و کسی که مانند توست نیز ترا بوجود نیاورده است.
- ممکن است خدا را برای ما توصیف کنید؟
- امام - آنکه خدا را با قیاس توصیف کند همیشه در اشتباه و گمراهی است و آنچه می گوید ناپسند است، من خدا را به آنچه خود تعریف و توصیف فرموده است تعریف می کنم بدون آنکه از او رؤیتی یا صورتی در ذهن داشته باشم: «لا یدرک بالحواس» خدا با حواس آفریدگان درک نمی شود، «و لا یقاس بالناس» به مردم قیاس نمی شود، «معروف بغیر تشبیه» بدون تشبیه شناخته می شود، در عین علو مقام به همه نزدیک است، بدون آنکه بتوان همانندی برای او معرفی کرد، به مخلوقات خود مثال زده نمی شود، «و لا یجور فی قضیته» در حکم و قضاوت خود بر کسی ستم نمی کند... به آیات و نشانه ها شناخته می گردد. (74)
- آیا ممکن است زمین بدون حجت و امام بماند؟
امام - اگر یک چشم بر هم زدن زمین از حجت خدا و
[52]
امام خالی بماند همه ی زمینیان را فرو خواهد برد.
- ممکن است در باره ی فرج (امام عصر عج) توضیح بدهید؟
امام - آیا نمی دانی که انتظار فرج جزو فرج است؟
- نه نمی دانم مگر به من بیاموزی!
امام - آری، انتظار فرج از فرج است. (75)
- ایمان و اسلام چیست؟
امام - حضرت باقر العلوم فرمودند:ایمان مرتبه یی بالاتر از اسلام، و تقوی مرتبه یی برتر از ایمان و یقین مرتبه یی برتر از تقوی است، و چیزی کمتر از یقین میان مردم تقسیم نشده است. (76)
- یقین چیست؟
امام - توکل به خدای متعال و تسلیم در برابر اراده و خواست او، و رضایت به قضای الهی، و واگذاری امور خویش به خدا (و از او مصلحت خواستن) (77)
- عجب (خود بینی و خود پسندی) که عمل را از بین می برد چیست؟
امام - عجب درجاتی دارد، از جمله آنکه کار زشت در نظر بنده جلوه می کند و آن را نیکو می پندارد و از آن خشنود می شود و گمان می کند کار خوبی انجام داده است، و از جمله آنکه بنده به خدای خود ایمان می آورد آنگاه بر خدا
[53]
منت می گذارد، در حالیکه منت گذاشتن حق خداست. (78)
- آیا حضرت ابراهیم که گفت: «و لکن لیطمئن قلبی» در دل خود تردیدی داشت؟
امام - نه ابراهیم یقین داشت، و منظورش این بود که خدا بر یقین او بیافزاید. (79)
- چرا مردم از امیر مؤمنان علی علیه السلام دوری کردند و به غیر او روی آوردند با آنکه سابقه ی فضائل آن حضرت و مقام و منزلت او نزد پیامبر صلی الله علیه و آله برای مردم معلوم و آشکار بود؟
امام - چون امیر مؤمنان (ع) از پدران و برادران و عموها و دائی ها و بستگان آنان که با خدا و رسول (ص) او در جنگ و ستیز بودند تعداد بسیاری کشته بود، و این باعث دشمنی و کینه ی آنان شد، و دوست نداشتند امیر مؤمنان (ع) ولی و رهبر آنان گردد و نسبت به غیر آن حضرت این احساس و دشمنی را نداشتند، زیرا غیر او در پیشگاه پیامبر (ص) و جهاد با دشمن مقام امیر مؤمنان را دارا نبود بهمین جهت مردم از امیر مؤمنان دور شدند و به غیر او رو آوردند. (80)
74 - مسند الامام الرضا (ع) ج 1 ص 47 - 10 75 - مسند الامام الرضا (ع) ج 1 ص 227 76 - مسند الامام الرضا ج 1 ص 258 77 - مسند الامام الرضا (ع) ج 1 ص 258 78 - مسند الامام الرضا (ع) ج 1 ص 285 79 - مسند الامام الرضا (ع) ج 1 ص 315 80 - عیون اخبار الرضا (ع) ج 2 ص
